Schindler's List

In 1939 worden de Joden in Polen gedwongen te leven in het getto van Krakau. Wat persoonlijke spullen kunnen ze meenemen, maar huis en haard moeten zij achterlaten. De Duitser Oskar Schindler (Liam Neeson) profiteert hiervan door zich één van de luxe verlaten huizen toe te eigenen. Schindler heeft één doel voor ogen, rijk worden. In het Duitse nachtleven is Schindler al snel een gezien man, die alle hoge Duitse SS militairen paait met cadeaus en drankjes. Schindler begint zijn fabriek Deutsche Email Fabrik. Hij wil potten en pannen maken, die hij kan leveren aan het Duitse leger. Hij laat zich daarbij helpen door de stille Joodse boekhouder Itzhak Stern (Ben Kingsley). Stern weet Schindler ervan te overtuigen dat het gebruik van Joodse werknemer veel goedkoper is dan Poolse. Zo weet Stern een hoop Joden uit het getto aan het werk te krijgen door ze de status ‘belangrijke werker’ te geven. Hiermee voorkwam Stern voorlopig deportatie van deze Joden.
Als de Nazi commandant Amon Goeth (Ralph Fiennes) in Krakau arriveert om daar een Joods werkkamp te stichten, weet Schindler al gauw een goede relatie met hem op te bouwen om zo de toekomst van zijn fabriek veilig te stellen. Goeth is een wreed man die zonder enig gevoel willekeurig Joden in zijn werkkamp neerschiet en een duidelijke minachting toont jegens de Joden, de zieken en de ouderen. En dan verordonneert Goeth de zuivering van het getto. Duizenden joden worden de straat op gejaagd en zonder pardon neergeschoten. Vanaf een afstand beziet Schindler deze gebeurtenissen. Terwijl de machinegeweren ratelen ziet Schindler temidden van alle gruwelijkheden een klein meisje door de straten rennen alsof er niets aan de hand is. Voor Schindler is deze gebeurtenis een ommekeer in zijn levensdoel. Vanaf dat moment probeert hij zijn Joodse werknemers te beschermen. Als zijn Joodse werknemers allemaal in Goeth’s werkkamp Plaszow worden ondergebracht, weet Schindler Goeth toch zover te krijgen dat deze mensen in zijn fabriek mogen blijven werken. Al snel worden de zaken erger. Om plaats te maken voor andere gevangenen, worden alle kinderen van Plaszow weggevoerd. De gruwelijke opgraving en verbranding van duizenden Joodse lijken is teveel voor Schindler. Wanneer Goeth daarna de deportatie van de Joden naar Auschwitz voorbereidt, maakt Schindler een deal met hem dat zijn werknemers niet naar Auschwitz maar naar Brunnlitz, Tsjecho-Slowakije worden vervoerd. Aldaar zal Schindler een nieuwe fabriek beginnen om munitie voor het Duitse leger te maken. Goeth gaat akkoord en samen met Itzhak Stern maakt Schindler, de wanhoop haast nabij, een lijst van 1100 werknemers. De vrouwen en mannen worden apart vervoerd, waarbij de vrouwen toch per ongeluk in Auschwitz terecht komen. Door interventie van Schindler weet hij het vermoorden van deze vrouwen te voorkomen. In de zeven maanden daarna tot het eind van de oorlog gebruikt Schindler al zijn verworven rijkdom om de 1100 ‘Schindler Joden’ in zijn fabriek te redden. En in al die maanden heeft Schindler nooit een goed stuk munitie uit zijn fabriek geleverd.

In ruim drie uur tijd vertelt regisseur Steven Spielberg bovenstaand waar gebeurd oorlogsverhaal over de Duitser Oskar Schindler. De verfilming is gebaseerd op het boek van Australische schrijver Thomas Kenneally. Bij toeval kwam Kenneally in 1980 in Amerika in de winkel van Poldek Pfefferberg, één van de ‘Schindler joden’. Pfefferberg vond in Kenneally eindelijk iemand om het verhaal over zijn redder, Oskar Schindler, te vertellen. Schindler’s List werd daarmee de persoonlijke vertelling over de oorlog van Poldek Pfefferberg. Twee jaar later verscheen het boek en Sid Sheinberg, hoofd van Universal Studios, kocht direct de rechten voor verfilming. Daarbij had hij Spielberg als regisseur voor ogen, die op zijn beurt Roman Polanski vroeg voor de film. Voor Polanski, zelf overlevende van de Poolse getto’s, was dit onderwerp nog te pijnlijk en te persoonlijk om ermee aan de slag te gaan. Polanski maakte twintig jaar later zijn film over het Poolse getto, The Pianist (2002). Uiteindelijk is Spielberg in 1993 begonnen met de voorbereidingen van de verfilming. Hij was toen nog bezig met de postproductie van Jurrassic Park (1993). Spielberg zag af van elke vorm van salaris en royalty’s, wat hij zag als het ontvangen van ‘bloedgeld’. In plaats daarvan liet hij het geld ten goede komen aan de SHOAH Visual History Foundation. Deze stichting richtte Spielberg ten tijde van het maken van Schindler’s List op, om zo, voordat het te laat was, de getuigenissen van de overlevenden en ooggetuigen van de holocaust op video te laten registreren en te bewaren.
Spielberg’s Schindler’s List is meer een historische documentaire film dan een gewone speelfilm. Ten eerste heeft Spielberg de film geheel in zwart/wit beeld gemaakt. Dit omdat, zo zegt Spielberg zelf, het beeld wat hij over de holocaust heeft gezien in documentaires en boeken, allemaal in grimmige zwart/wit beelden is. Het draaien in zwart/wit stelde cameraman Janusz Kaminski wel voor nieuwe uitdagingen. Belangrijk is om een goed contrast met verschillende grijstinten te maken. Zo werd onder andere de kleur groen op de set verboden, omdat dit zich niet goed vertaalt in zwart/wit. Ten tweede werd veertig procent van de film met handcamera’s gedraaid, om zo het realistische gehalte te verhogen. Het camerawerk leverde Kaminski een Oscar® op.
De eerste minuut van de film is in kleur, evenals de epiloog. In de epiloog zie je de ‘Schindler Joden’ langs het graf van Oskar Schindler lopen, die in 1974 is overleden. Ook het meisje in het getto, dat voor een ommekeer in de houding van Schindler zorgde, is in de film geaccentueerd door een rode kleur. Hoewel sommigen Spielberg betichtten van overdreven sentiment, oogstte de film wereldwijd grote bewondering en werd overladen met prijzen, waaronder zeven Oscars®.
Dit jaar zei Hans van Mierlo in zijn toespraak bij de dodenherdenking: “Oorlog is niet het lijden van miljoenen, maar miljoen keer het lijden van één”. Spielberg laat in Schindler’s List zien dat één persoon het verschil kan maken; “Wie één leven redt, redt de hele wereld”. Spielberg wilde met Schindler’s List het publiek opnieuw bewust maken van de verschrikkelijke holocaust. “Niemand kan het verleden veranderen, het is al gebeurd. Maar een film als deze kan invloed op ons uitoefenen, ons duidelijk maken dat dit nooit meer mag gebeuren”, aldus Spielberg.

Beeldkwaliteit

De oorspronkelijke beeldverhouding van de film is 1.85:1 en zo staat de film anamorf op de DVD. Zoals gezegd is het beeld zwart/wit. Voor de DVD release is het beeld weer helemaal opgeknapt, resulterend in een uitstekend beeld. Zwart/wit is niet alleen moeilijk om te filmen, maar ook moeilijk om goed op de DVD te zetten. Het contrast en de verschillende grijstinten bepalen de kwaliteit van het beeld. Op deze DVD is dat allemaal prima in orde. Wat opvalt is de grote hoeveelheid filmgrain in het beeld. Dit ligt niet aan de transfer, maar hoort in de film. Om het historische gevoel nog meer te benadrukken heeft de film wat bewerkingen ondergaan, waarbij dus filmgrain bewust aanwezig is. Scherpte en detail zijn prima in orde, behorend bij een beeld dat een jaren ’40 indruk geeft. Het beeld is nagenoeg geheel vrij van spetters of andere ongerechtigheden. Een kort moment zat een verticale kras over het beeld. Verder is het enige kritiekpuntje dat af en toe aliassing en incidenteel moiré te zien was. Ook is af ent toe edge enhancement te zien.
De film is vanwege de lengte verdeeld over twee discs. Op de eerste disc staat 128 minuten film. Wel stopt de film vrij abrupt, waarna een scherm komt voor het wisselen van de disc. De laagwisseling is nauwelijks merkbaar. Op de tweede disc staat de resterende 59 minuten, hierin zit geen laagwisseling. De optionele witte Nederlandse ondertiteling laat zich prettig lezen en staat goed onder in het beeld geplaatst. Positief is dat de toelichtende teksten over plaats en handeling die af en toe midden in het beeld worden getoond, ook gewoon Nederlandstalig zijn.

Geluidskwaliteit

De originele Engelstalige soundtrack is op deze DVD release alleen in Dolby Digital 5.1 (bitrate 384 kb/s) voorhanden. Daarnaast is er ook keuze voor een Franse nasynchronisatie in DD5.1 (384 kb/s) en in DTS 5.1 (754 kb/s). Over de ongelukkige keuze van Universal om een Franse DTS track op de schijf te plaatsen in plaats van de originele Engelstalige DTS track is al het nodige te doen geweest. Alhoewel dat marketing technisch niet echt handig was, waren wij natuurlijk meer geïnteresseerd in het kwaliteitsverschil. Daarom hebben we als uitzondering ook de Franse DTS track gedeeltelijk beluisterd. Maar eerst over de Engelse DD5.1 track. Ondanks dat de film zich in Polen afspeelt en Duits en Pools de natuurlijke taal zouden zijn, heeft Spielberg toch besloten de film in het Engels te maken. Dit omdat Spielberg vond dat hij nooit een waarheidsgetrouwe Duits- en Poolstalige film zou kunnen maken. In de film wordt af en toe Duits gesproken. De kwaliteit van de DD5.1 track is prima. De nadruk van de soundtrack ligt op de voorste kanalen. De prachtige muziek van John Williams klinkt bijzonder mooi. Geholpen door een prima detaillering waardoor een mooie breed stereobeeld ontstaat. De surroundkanalen geven de muziek een prima ruimtelijk geluidsbeeld. De muziek van meestercomponist Williams, die alle films van Spielberg van muziek voorziet, past als van nature bij de film. De vioolsolo’s worden gespeeld door de bekende klassieke violist Itzhak Perlman.
De surroundkanalen worden verder goed gebruikt voor de omgevingsgeluiden en sommige geluidseffecten. De echo van schoten die op deze wijze rondom je te horen zijn, doen angstvallig echt aan. Het LFE kanaal wordt incidenteel gebruikt en geeft een goed laag weer. De dialogen zijn altijd goed te volgen.
Het verschil in kwaliteit tussen de DTS track en de DD track is marginaal, waarbij de DTS track net even iets gedetailleerder klinkt. Ons inziens was het beter geweest als Universal een full bitrate Dolby Digital track had gebruikt (dus bitrate 448 kb/s), waarbij een DTS track niet persé noodzakelijk wsa geweest. Neemt niet weg dat de nu gepresenteerde Engelse DD track zeer goed klinkt.

Extra's

De menuschermen zijn naar keuze in het Engels, Nederlands en het Frans. De menuschermen zijn breedbeeld filmgerelateerde animaties met achtergrondmuziek. De set bevat twee extra’s, die beide op de tweede disc staan. Beide extra’s zijn in 1.33:1 beeldformaat met DD5.1 geluid en Nederlandse ondertiteling.

Voices From the List (78 min)
Een emotionele documentaire, ingeleid door Steven Spielberg, waarin ‘Schindler Joden’ die betrokken zijn bij de Shoah stichting, hun eigen oorlogservaringen over het kamp en over Oskar Schindler vertellen. De interviews in deze documentaire komen uit de Shoah archieven en worden afgewisseld met historische zwart/wit beelden. Duidelijk komt naar voren dat Schindler zeker geen heilige was, maar voor deze mensen iets buitengewoon bijzonders heeft gedaan.

The Shoah Foundation Story With Steven Spielberg (12 min)
Een soort promotiefilmpje voor deze stichting, waarin het doel van de stichting naar voren wordt gebracht. Desalniettemin zeker de moeite waard met diverse emotionele interviewfragmenten. Als voiceover hoor je Morgan Freeman.

Wat mist op deze release zijn de uitgebreide cast en crew biografieën met filmoverzichten en de biografie van Oskar Schindler. Wel te vinden op andere releases, waaronder de UK editie. Waarom dit op deze release mist is ons niet duidelijk.

Bij de DVD zit een leaflet met drie pagina’s informatie over de productie van de film en een kort stukje over de Shoah stichting. De gehele set is fraai verpakt in een dubbele digipack verpakking waar omheen een kartonnen slipcase zit met open te klappen voorzijde. De titel van de film is hierop zilverkleurig ingebracht.

Schindler’s List is Spielberg’s historische documentaire film over het leven van de Joden in het getto van Krakau en de rol van Oskar Schindler in het redden van 1100 van hen. Een drie uur durende, in zwart/wit gedraaide, zeer indrukwekkende film waarbij sommige beelden je lang zullen nablijven. Op indringende wijze is, zoals Spielberg dat meer heeft gedaan, een pijnlijk stukje historie verfilmd, met als doel het publiek opnieuw bewust maken van de verschrikkingen van de holocaust.
Beeld- en geluid van deze Universal uitgave zijn prima in orde, waarbij de lange film omwille van de kwaliteit over twee discs is verspreid. Het debacle van de Franse DTS track is natuurlijk erg jammer. Als extra een uitgebreide documentaire met interviews met overlevenden van de holocaust en aandacht voor de door Spielberg opgerichte Shoah stichting. Uiteraard een aanrader!

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Universal Pictures Benelux.

Lees meer

• Vorige: Mrs. Miniver (DVD)
• Volgende: Drumline (DVD)