March of the Penguins (SE)

Antarctica: de enorme ijsmassa aan de zuidkant van onze aardkloot. In de barre omstandigheden van de Zuidpool kunnen slechts een beperkt aantal diersoorten overleven. Eén daarvan is de keizerspinguïn. Daarover gaat de hier besproken documentaire. “Pinguïns,” zul je wellicht zeggen, “die kan ik in Artis ook wel zien…” Ja, dat klopt, maar wat je in de dierentuin niet krijgt te zien is de kilometerslange tocht die de pinguïns ieder jaar met duizenden tegelijk maken. Het doel: het bereiken van de gezamenlijke nestplaats, waar na het vinden van een partner trouw voor het nieuw gevormde ei en het daaruit voortkomende pinguïnkuiken gezorgd wordt. Totdat het kuiken groot genoeg is om zelf terug naar zee te trekken. Om later van daaruit , lopend dan wel glijdend, aan dezelfde enorme tocht als zijn ouders te beginnen.

Voor de Franse documentaire La Marche de l’Empereur, hier bekend onder de Engelstalige titel March of the Penguins, trok regisseur Luc Jacquet met zijn crew naar de Zuidpool om daar de onvoorstelbare trektocht van de keizerpinguïns vast te leggen. Het poolklimaat zorgde voor onerbarmelijke omstandigheden om te filmen, maar het resultaat werd beloond. Afgelopen jaar sleepte March of the Penguins namelijk diverse prijzen in de wacht, waaronder de Oscar voor Beste Documentaire. Het is dan ook een even mooi als indrukwekkend geheel, dat erg vakkundig gemaakt is. Zo bevat de documentaire niet alleen een overdaad aan mooie en knap gefilmde plaatjes van de poolomgeving met daarin de welhaast misplaatst lijkende colonne pinguïns, maar ook aan het geluid is veel aandacht besteed. De originele muziek van Emilie Simon sluit perfect aan bij de beelden en bovendien plaatst het aanwezige \"natuurgeluid\" (kwetterende pinguïns, heftige poolwinden, enzovoort) je middenin de gebeurtenissen op het scherm. En dan is er ook nog het gesproken commentaar bij de beelden. Wat dat betreft is het even wennen. In de Nederlandse versie heeft men namelijk niet gekozen voor een degelijke, rustige stem à la NCRV’s antieke \"Ja, Natuurlijk\" (de Amerikaanse versie heeft wel zoiets, in de vorm van de stem van Morgan Freeman). Nee, bij ons verzorgt onze zuiderbuur Urbanus de toelichting. En dat voelt aanvankelijk aan alsof je je superlollige oom doodserieus over het paargedrag van koala’s hoort vertellen. Maar gaandeweg blijkt het toch een acceptabele keus, te meer daar de Nederlandse teksten hier en daar redelijk luchtig geschreven zijn. Bovendien is de documentaire bedoeld voor jong en oud, dus de vertelstem zal ook beide groepen aan moeten spreken. Ook wat dat betreft is Urbanus een begrijpelijke kandidaat. Dat ook de allerjongsten tot de doelgroep van March of the Penguins behoren vind je overigens tevens terug in de inhoud. Verwacht dan ook geen diepgaande wetenschappelijke uiteenzetting over het doen en laten van de keizerpinguïn. Wat niet wil zeggen dat je niks leert van de documentaire. Al is het alleen maar hoe wonderlijk de natuur in elkaar zit.

Beeldkwaliteit

Bij een natuurdocumentaire draait het natuurlijk onder andere om mooie plaatjes. Die zijn er zoals gezegd genoeg in March of the Emperor en gelukkig worden deze middels de DVD ook op nette wijze naar de thuisbioscoop vertaald. De anamorfe 1.85:1-transfer heeft namelijk een mooie natuurlijke scherpte en de kleuren (voor het gemak tellen we daar ook even zwart en wit bij) zien er prima uit. Toch hebben we ook een paar kleine kanttekeningen. Zo vormen de zwarte pinguïns op de witte achtergrond logischerwijs een contrastrijk geheel, en dat zijn normaliter “gevaarlijke plekken” voor wat betreft het opvallend zichtbaar zijn van edge enhancement. Ook bij March of the Pinguins springt helaas menigmaal de resulterende heldere witte omranding in het oog. Ook de posterisatie en compressieartefacten bij met name de onderwateropnames zijn tamelijk hinderlijk. Daarnaast is er op momenten tevens flink wat filmgrain aanwezig als gevolg van het gebruikte materiaal. Dit is gelukkig nauwelijks storend bij een documentaire als dit. Ondanks de minpunten een nette transfer.

Geluidskwaliteit

Op audiogebied kun je bij March of the Penguins de keus maken uit twee 5.1-sporen. Het verschil zit hem niet in de taal – je zult het met Urbanus’ stem moeten doen, of je het nu wilt of niet – maar in het gebruikte formaat. Het ene spoor is namelijk in Dolby Digital-formaat (384kbit/s), de ander in DTS (754kbit/s). Het meest voor de hand liggende element bij het geluid van een documentaire als dit is uiteraard de commentaarstem, die in beide sporen prima verstaanbaar uit de center-luidspreker komt. Maar daar blijft het niet bij, want men heeft er duidelijk veel moeite voor gedaan om van March of the Penguins een thuisbioscoop-waardige beleving te maken. Vooral wat betreft het gebruik van effecten, zoals krakende sneeuw en druppende ijspegels, die met flink wat richting in het geluidsbeeld geplaatst zijn. En dan hebben we het nog niet gehad over de snijdende wind die menigmaal om je heen raast en je doet grijpen naar de dichtstbijzijnde deken en kruik. Maar ook de unieke muziek – waarbij Emilie Simon o.a. gebruik maakte van allerlei “wintergeluiden” – draagt veel bij aan de kracht van de documentaire. Vergelijken we DD- en DTS-geluid, dan constateren we dat laatstgenoemde iets gedetailleerder en helderder klinkt. Uitstekend geluid! Voor degenen die liever de oorspronkelijke Franse versie (verschillende stemmen voor papa-, mama- en baby-pinguïn) of Morgan Freeman horen zit er echter niks anders op dan importeren...

Extra's

Nagenoeg alle extra’s van deze 2 disc Special Edition van March of the Penguins zijn te vinden op de tweede DVD. Waar van toepassing zijn de extra’s Nederlands ondertiteld.

De Pinguïns en de Mensen (53 min)
In de eerste extra zie je de crew terwijl ze opnames maken of op de poolbasis aan het werk zijn, afgewisseld met beelden van de pinguïns. Wat dit laatste betreft valt op dat een deel van deze beelden ook al in de documentaire aanwezig zijn. Nogal overbodig om ze hier nogmaals te laten zien. Maar het grootste minpunt is dat er geen commentaar wordt gegeven bij het getoonde materiaal. Dit is jammer, want een toelichting op de beelden had het geheel veel informatiever en meer samenhangend kunnen maken. Nu is het een tamelijk saaie bedoeling.

Achter de schermen van March of the Penguins
Onder deze noemer vind je een aantal featurettes over de productie, namelijk:
- Interview met regisseur Luc Jacquet (16 min): In dit interview – deels opgenomen op de Zuidpool – vertelt Jacquet over de totstandkoming van de documentaire. Aan bod komen onder meer de opnames in de onherbergzame omgeving, het doel van de docu, de muziek, de selectie van de vertelstem en uiteraard ook de keizerpinguïn zelf.
- Making Of (25 min): Een blikje achter de schermen, wat in dit geval neerkomt op het kijken naar mensen die camera’s opstellen en door de sneeuw sjouwen met materiaal. Ook zie je hoe men onderwater, bij nacht en vanuit de helikopter filmt. Ook nu zijn de beelden niet voorzien van commentaar. Aardig om een idee te krijgen van hoe het er bij een dergelijke productie aan toe gaat, maar niet de volle 25 minuten boeiend.
- Muziek en Geluiden – Emilie Simon (9 min): Een korte extra over de audio bij de documentaire, die een niet te onderschatten rol speelt bij de beleving. Componiste Emilie Simon vertelt hoe ze te werk ging bij het bedenken en realiseren van de muziek.

De Antarctica Lente Express (53 min)
Ook op de zuidpool wordt het ooit lente en ook daar is het de tijd voor voortplanten. Deze extra is een soort van bonusfilm, waarin je ziet hoe bepaalde pooldieren de lente doorbrengen. Zo ben je getuige van de geboorte van een zeehondje, zie je hoe pinguïns nesten maken (van steen!) en kun je kijken naar het baltsen en broeden van poolvogels. De mooie beelden worden op prima wijze ondersteund door muziek, maar een commentaarstem ontbreekt wederom. Van de ene kant heeft dit zijn charme, in de zin dat het zo een “pure” natuurbeleving is, maar van de andere kant blijft het informatiegehalte op deze manier beperkt. Desondanks wel het bekijken waard.

Trailers
Naast bovenstaande extra’s, allemaal te vinden op de eerste DVD, tref je op de eerste disc van deze uitgave onder “Ook Verkrijgbaar” tevens een aantal promotietrailers aan van de animatiefilms Howl’s Moving Castle, The Cat Returns en Spirited Away.

Het Oscarwinnende March of the Penguins is een mooie documentaire waarin je ziet hoe de keizerpinguïn op de Zuidpool weet te overleven. Vooral opvallend is de schijnbaar bizarre massale trektocht die daar voor nodig is. De hier verkrijgbare Special Edition DVD-uitgave (2 discs) bevat de Nederlandse versie, met Urbanus als “verteller”. De stem van de Vlaamse komiek is aanvankelijk nogal wennen, maar blijkt uiteindelijk wel iets bij te dragen aan de charme van de documentaire (al zal vast niet iedereen het daarmee eens zijn). Op technisch front is de DVD netjes verzorgd: de beeldtransfer heeft zijn minpunten, maar oogt desondanks zeker niet verkeerd en de geluidskwaliteit is top (vooral de DTS-track). Qua extra’s moet de SE het vooral hebben van enkele uren aan extra opnames, met als minpunt dat het vaak om beelden zonder commentaar gaat. Daardoor is de meerwaarde wat beperkt en weten de extra’s niet continu te boeien. Maar dat neemt niet weg dat March of the Penguins boeiend en vermakelijk kijkvoer is voor iedere natuurliefhebber, jong of oud!

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Paradiso Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Martijn Oosterhuis – Live at Laughing Matters (DVD)
• Volgende: Somersault (DVD)