Pan’s Labyrinth/El Laberinto del Fauno (SE)

De jonge Ofelia (Ivana Baquero) reist met haar zwangere en ziekelijke moeder door de bossen en vernietigde steden van Spanje. Ze zijn op weg naar kapitein Vidal (Sergi López), de nieuwe man van haar moeder. Vidal is aanhanger van Franco en vecht tegen de rebellen die zich in de bossen op de heuvels verschansen. Zijn regime is hard en genadeloos. Ofelia wil eigenlijk niets met hem te maken hebben en treedt haar eigen fantasiewereld binnen. Ze ontmoet een kleine fee, die haar meeneemt naar een labyrint achter het huis van Vidal. Diep in het labyrint ontmoet ze een Faun, die Ofelia herkent als een jonge, verdwenen, prinses. Om te bewijzen dat ze deze prinses is, moet Ofelia drie opdrachten uitvoeren. Terwijl Ofelia aan de opdrachten begint, proberen de rebellen de meedogenloze kapitein te verslaan.

Regisseur Guillermo del Toro had al in 1993 de eerste ideeën voor Pan’s Labyrinth (originele titel: El Laberinto del Fauno). Hij wilde, zoals hij dat zelf omschrijft, een film maken tussen twee tegenstellingen: de harde sociale werkelijkheid tegenover een heidense fantasiewereld. De harde sociale werkelijkheid is in de film een periode in 1944, na de Spaanse burgeroorlog, waarbij de rebellen in de bergen nog verzet plegen. De fantasiewereld is die van het jonge meisje Ofelia, prachtig vertolkt door de 11-jarige Ivana Baquero. Het duurde vervolgens nog 13 jaar voordat Del Toro het benodigde geld bij elkaar had gesprokkeld om de film te kunnen maken. Het is een sprookje voor volwassenen geworden, die twee verschillende werelden laat zien. Beide werelden lopen parallel aan elkaar, maar gaan ook in elkaar over. Beide werelden zijn even sterk aanwezig. Zonder de werkelijke wereld kan de fantasiewereld niet tot een ontknoping komen en andersom. Het is zeker geen alledaags idee om een oorlogssituatie te combineren met fantasy, maar het geeft op deze manier juist wel de twee werelden zo goed weer. Het is zoals gezegd een mix van de onschuldige fantasiewereld van Ofelia met de Faun en de harde werkelijkheid van de oorlog. Het is niet de eerste film waarin Del Toro de Spaanse burgeroorlog aanroert. Ook in The Devil’s Backbone uit 2001 brengt hij dit thema ten tonele. Het is een onderwerp dat hem na aan het hart ligt en wat er in Pan’s Labyrinth ook voor zorgt dat het geen standaard fantasy-film is. En dat maakt deze film nu juist zo intrigerend. Met de serieuze ondertoon weet Del Toro een gevoelige snaar te raken. Kapitein Vidal is een sluwe bruut, waar niet mee te spotten valt en die niet moet worden onderschat. Door zijn soms misselijkmakende (martel-)scènes blijft de spanningsboog continue gespannen. Het scenario zit erg geraffineerd in elkaar. Er zitten veel lagen in, die lang niet allemaal bij de eerste kijkbeurt naar boven komen. Maar uiteindelijk leidt elk onderdeel van het verhaal de film naar een climax toe. Alles heeft z’n waarde en z’n doel. Del Toro gebruikt geen overbodige romances of overdadig geweld, maar laat elke scène in dienst staan van het verhaal.
Een extra dimensie aan de film geeft Doug Jones, die zich in diverse pakken moest hijsen om twee rollen te vertolken. Zijn rol van Pale Man is vrij beperkt tot één scène, maar als de Faun is hij een belangrijk element in deze film. Dat hij veel energie moest steken in zijn teksten, die hij fonetisch uitspreekt omdat hij het Spaans niet machtig is, is hem nergens aan te zien. Zijn aanwezigheid zorgt voor de kwalificatie fantasy. De rest van de aankleding is ook prachtig. De art-direction en make-up verdienden hiervoor een Oscar. Ook het camerawerk is zeer fraai. Met een zelden stilstaande camera en een goed doordachte montage bevat de film veel vaart en verslapt nergens. Tel daarbij op de uitstekende acteerprestaties en het moge duidelijk zijn dat Pan’s Labyrinth een film is van hoog niveau, die bij meermalen bekijken steeds nieuwe details en inzichten laat zien. Wie echter denkt dat dit een film is om gezellig met het jonge kroost te gaan bekijken komt bedrogen uit. Het is zeker geen kinderfilm. Verre van dat. Het is een geraffineerde film voor volwassen, die het in zich heeft om een moderne klassieker te worden.

Beeldkwaliteit

De film wordt anamorf gepresenteerd in z’n oorspronkelijke beeldformaat van 1.85:1. De film zit boordevol (digitale) effecten en kleurschakeringen. Dat proces heeft wel z’n invloed gehad op het uiteindelijke resultaat. Het contrast is vrij hoog en in de donkere delen is er weinig schaduwdetail aanwezig. Het zwartniveau had iets beter kunnen zijn. In de nachtscènes overheerst de kleur blauw en deze is, net als de rest van het kleurenpalet, behoorlijk verzadigd aanwezig. De keuzes voor bepaalde tinten zijn zeer bewust gedaan. De scherpte is niet overal even optimaal, sommige delen hebben een redelijk softe aanblik. Een hele enkele keer is minimale edge-enhancement aanwezig. De print is verder vrij van beschadigingen of vuil. De oorspronkelijke film die in de bioscoop te zien was had last van dezelfde punten als hier genoemd, dus de niet optimale kwaliteit ligt niet zozeer aan de transfer, alswel aan het bronmateriaal.
De film is onderverdeeld in 14 hoofdstukken, die ieder afzonderlijk ook via het menu zijn te selecteren. De optionele Nederlandse ondertiteling is van een duidelijk lettertype en staat op de juiste hoogte in beeld geplaatst. Wel worden soms de streepjes voor een zin gemist als er een andere persoon dialoog krijgt.

Geluidskwaliteit

Op de hoes staat dat de DVD alleen een Dolby Digital 5.1 (384 kb/s) geluidstrack heeft. Er blijkt echter ook een DTS track (754 kb/s) aanwezig te zijn. Beide tracks klinken zeer gedetailleerd en helder. De verschillen tussen DD 5.1 en DTS zijn soms minimaal, maar bij enkele scènes klinkt het DTS kanaal toch wel een stuk beter. Over het algemeen klinkt het geluid heel ruimtelijk, waarbij er volop gebruik wordt gemaakt van de front- en achterkanalen. Daarbij is split-surround toegepast. Het geheel zit vol met mooie atmosferen en kleine details, maar sommige elementen liggen er misschien net iets teveel bovenop. De dialogen klinken helder en vol en zijn goed te volgen. Ze komen niet alleen uit het middenkanaal, maar ook uit de frontspeakers, waardoor een goed gevoel van richting wordt overgebracht. Het LFE kanaal doet veelvuldig mee, waarbij soms een doordringende, bijna elektronische, lage toon ten gehore wordt gebracht die niet altijd even prettig klinkt. De filmmuziek van Javier Navarette is prachtig en sfeervol. Deze werd ook genomineerd voor een Oscar, maar wist deze niet te verzilveren.

Extra's

Het betreft hier een 2 DVD Special Edition. Disc 1 heeft een 1.78:1 anamorf beeldformaat, met een gedeeltelijk geanimeerde structuur. Het hoofdmenu heeft een fragment van de filmmuziek als achtergrondgeluid in DD2.0 formaat alsook het geluidseffect van de rondvliegende kleine feetjes. Disc 2 heeft een 1.33:1 beeldformaat. De meeste extra’s staan op de 2e schijf. De eerste schijf bevat naast de hieronder genoemde extra’s ook nog drie promotietrailers. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld.

DVD 1

Audiocommentaar
Regisseur Guillermo del Toro spreekt hier een zeer inspirerend audiocommentaar in. Hij legt veel zaken uit en geeft zijn eigen filosofie over de film. Er zitten veel meer lagen en details in het verhaal dan dat de kijker er op het eerste gezicht uit kan halen. Del Toro vertelt er lustig op los, er vallen nauwelijks pauzes. Hij doet het in het Spaans, waarbij er Nederlandse ondertiteling voorhanden is. Het audiocommentaar staat overigens niet op de hoes als extra vermeldt, maar is dus wel degelijk aanwezig.

Trailer (2 min.)
Een enerverende Spaanse trailer van El Laberinto del Fauno, waarbij duidelijk wordt dat het zeker geen kinderfilm is. Het beeldformaat is 1.85:1 letterboxed.

DVD 2

Cast Featurettes

What are the faunos dreams during make-up? (22½ min)
Een documentaire over het creëren van de faun. Acteur Doug Jones moet elke draaidag bijna vijf uur in de make-up voordat hij z’n pak aanheeft en klaar is voor de opnames. Het is vermoeiend en zwaar, maar hij houdt er wel de moed in.

The man who has eyes in his hands (12 min)
De Bleke Man is gebaseerd op een producer van Blade II en Hellboy. In deze documentaire zien we hoe deze Bleke Man is ontstaan en vorm heeft gekregen. Het is wederom Doug Jones die schuil gaat in dit pak.

Mandrakes, nimbles and other fantastic creatures (8½ min)
De alruin is een model, die mechanisch wordt bestuurd. Op de set wordt gebruik gemaakt van modellen voor de elfjes en de insecten, maar die worden voor de uiteindelijke film vervangen door digitale effecten.

Vidal: Evil (10½ min)
Kapitein Vidal, gespeeld door Sergio López, staat symbool voor het kwaad. Dit item is een portret van deze kwaadwillende persoon.

Ofelia in Wonderland (13 min)
Ofelia is het jonge meisje dat in een fantasiewereld belandt. Ze wordt gespeeld door de jonge Ivana Baquero. Zij en regisseur Guillermo del Toro vertellen in dit item over haar rol en wat voor meisje Ofelia is.

Set Featurettes

The Train (6 min)
Hier worden de voorbereidingen en het plaatsen van de op schaal gemaakte locomotief voor de scène met de aanslag op de trein getoond. Art-director Eugenio Caballero vertelt heel kort over de manier waarop de trein gemaakt is.

The Tree (6 min)
De eerste opdracht van Ofelia vindt plaats in een grote, oude boom. De buitenkant van de boom wordt in een bos gebouwd, gemaakt vanuit een metalen skelet. De binnenkant van de boom is gemaakt in de studio in een buizenstelsel.

The Labyrinth (5½ min)
Het labyrint in het bos is gemaakt van wanden van gips, die ieder een steenstructuur hebben gekregen. Dat wat zich boven de grond bevindt is op locatie gemaakt, de ruimte waar de faun zich bevindt is in de studio gemaakt.

The mack-up (5 min)
De sprookjesstad die in de openingsscène is te zien is een maquette. Bouwer Emilio Ruíz verteld over zijn manier van werken en hoe de maquette is gemaakt. Hij refereert ook aan The Devil’s Backbone, die in de vertaling de Franse titel (L’Échine du Diable) krijgt.

Outside Locations (6 min)
Er is nooit een geschikte locatie gevonden voor de molen, de woning van Vidal. Daarom is deze in z’n geheel van de grond af opgebouwd. Dit is weer een klus voor Eugenio Caballero.

Inside sets (6 min)
De ruimte waar de Bleke Man zich bevindt zijn allemaal in de studio. Vanaf plattegronden en computermodellen wordt het geheel gebouwd in de studio. De fresco muurschilderingen zijn apart ontworpen voor de film, maar wel gebaseerd op bestaande tekeningen.

Monstruos (5½ min)
Guillermo del Toro vertelt in het kort over zijn ideeën van de verschillende ‘monsters’ in zijn film: de Faun, de pad, de alruin en de Bleke Man.

Interviews

Guillermo del Toro - Director (25½ min)
Een interview met Del Toro in een geluidsstudio geldt als basis voor dit item. Hij vertelt over zijn ideeën en motieven om deze film te maken. Hij ziet zichzelf als een conventionele, schoolse filmmaker, niets bijzonders, zoals hij zelf zegt.

Guillermo Navarro – Director of Photography (11 min)
Navarro begint met te vertellen dat dit de beste film is die hij ooit heeft gemaakt. In de rest van het interview nuanceert hij dat. Hij vertelt over de manier van werken met Del Toro, die zelf ook vertelt over de cameravoering. Navarro is zelf ook operator, iets wat niet echt gebruikelijk is bij grote films.

Eugenio Caballero – Art-director (16 min)
Caballero wordt gevolgd tijdens een werkdag van hem. Hij is verantwoordelijk voor de vele sets en decors. Een grote klus, waar hij met veel plezier aan heeft gewerkt. Als de opnames op een locatie beginnen, is Caballero alweer op weg naar de volgende set om die af te maken.

Mario Klemens (2 min)
Klemens is de dirigent van het orkest dat de filmmuziek inspeelde. Hij is Tsjech, de vraag werd gesteld in het Spaans, een tolk vertaalt die in het Tsjechisch en hij geeft antwoord in het Engels. De partituur (gemaakt door Javier Navarette) is goed geschreven, niet te technisch en goed uitvoerbaar.

Bonus Track (9 min.)
Componist van de filmmuziek is Javier Navarette. Hij heeft de muziek geschreven rond een slaapliedje, dat een paar keer voor Ofelia wordt gezongen in de film. Navarette leidt de kijker rond door de Praagse studio’s van Barandov, waar de opnames van de muziek zijn gemaakt. We zien dirigent Mario Klemens aan het werk met Navarette en het orkest. Tussendoor zien we een aantal scènes uit de film met bijbehorende muziek.

Photo Gallery
50 stills van de film, gepresenteerd in een mooi kader. Er zit geen achtergrondgeluid bij.

TV Spot (½ min.)
Twee korte spots voor de televisie.

Trailer (2 min.)
Dezelfde trailer die zich ook op de eerste DVD bevindt.

Teaser (½ min.)
Een korte teasertrailer, zonder commentaar of dialogen. Vreemd genoeg is deze teaser in 2.35:1 (niet anamorf) beeldformaat.

Ofelia reist met haar moeder naar haar nieuwe stiefvader, een genadeloze kapitein in het leger van dictator Franco. Ofelia moet niets van hem hebben en vlucht naar haar eigen fantasiewereld. Daar ontmoet ze een Faun, die in haar een verdwenen prinses ziet. Om dat te bewijzen moet Ofelia drie opdrachten uitvoeren. Terwijl ze aan de opdrachten begint, gaat Vidal de strijd aan met rebellen, die zich in de bossen verschansen.
Pan’s Labyrinth is een prachtige film, die twee werelden naast elkaar toont, die niet zonder elkaar kunnen. De film is prachtig vormgegeven en heeft een zeer geraffineerd verhaal. Regisseur Guillermo del Toro weet op een indringende manier de spanning tot het einde vast te houden. Het is een fantasyfilm, maar niet geschikt voor mensen met een zwakke maag en al zeker niet voor jonge kinderen.
De kwaliteit van het gebodene is zeer hoog. Deze Special Edition 2DVD uitgave zit boordevol extra’s, waaronder een interessant audiocommentaar van Del Toro. De DVD is dan ook aan iedereen aan te bevelen. Niet alleen aan liefhebbers van de fantasyfilm, maar aan alle filmliefhebbers.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Paradiso Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Pittige Tijden – Deel 2 (DVD)
• Volgende: Breach (DVD)