Heroes of Telemark, The

The Heroes of Telemark speelt zich af in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog. Ook Noorwegen is nu bezet door de Nazitroepen en die hebben hun zinnen gezet op de zwaarwaterfabriek in Hydro. Dit water is namelijk het laatste ingrediënt dat de Duitsers nog nodig hebben om een atoombom te kunnen maken. De wetenschapper en onderzoeker Dr. Rolf Peterson (Kirk Douglas) werkt samen met Britse regering. Hij krijgt opdracht om met verzetsstrijder Knut Straud (Richard Harris) de fabriek te infiltreren en te verkennen. Het Britse leger zal daarna de fabriek vernietigen. Tenminste dat was het plan, maar door onvoorziene omstandigheden komen de Britse troepen niet opdagen en staan Rolf en Knut er helemaal alleen voor. Maar inmiddels zijn ook de Duitsers op de hoogte van de plannen...

De uit 1965 stammende film The Heroes of Telemark is de op één na laatste film die Anthony Mann heeft geregiseerd. De inmiddels overleden Mann heeft enorme klassiekers op zijn naam staan, zoals El Cid, The Tin Star en niet te vergeten The Fall of the Roman Empire. Geschoten in het superbrede (oude) Panavision beeldformaat en in Technicolor, was dit de film waarvoor je in 1965 naar de bioscoop ging. Liefst natuurlijk naar een bioscoop met een extra groot scherm. Dit om het 2.35:1 formaat (Panavision) helemaal tot zijn recht te laten komen. Een ervaring die gelijk staat als nu een Transformers in IMAX-3D. En ook de oren van het publiek kregen de nodige aandacht. Het optische Westrex Recording System en de speciale versterkers en speakers maakten van deze film een bijzondere ervaring. Het verhaal van The Heroes of Telemark is gebaseerd op ware feiten. Pas eind jaren ‘50 werd duidelijk hoe dicht de Duitsers bij het maken van een atoombom waren. Toen ook nog eens informatie van de Britse regering op straat kwam te liggen over Telemark, was een spannend filmscript geboren. De gekozen cast was een veilige keuze. Kirk Douglas, die net een zeer succesvolle rol had gespeeld in Spartacus, keeg de hoofdrol. Ook Richard Harris (The Guns of Navarone, Mutiny on the Bounty) was geen onbekende en al een ware filmheld in die tijd. Je moet wel weer even terug in de tijd om deze film goed te kunnen beoordelen. Film maken en acteren in de jaren ‘60 was totaal anders dan hoe we dat nu kennen. Spraak werd in die tijd al wel tijdens het draaien van de film opgenomen, maar was bijna nooit bruikbaar om direct als soundtrack te fungeren. Spraak werd dan ook vaak later toegevoegd door de acteurs zelf. De camerabeelden waren veel meer dan nu op de (hoofd)persoon zelf gericht. En ook het acteren had soms meer weg van een toneelspel in het lokale dorpshuis. Vooral de acteerprestaties van Anna (Ulla Jacobsson) zouden we tegenwoordig ronduit slecht noemen. Je moet daar even doorheen kijken, maar het is zeker de moeite waard om deze acteurs in hun jonge jaren te zien schitteren. Het verhaal is en blijft ook in deze moderne tijd erg spannend. Direct vanaf het begin van de film wordt de spanning al goed opgebouwd. Hierna wordt je meegesleurd met het verhaal en blijf je geboeid kijken tot het einde. Er zijn maar weinig echt rustige momenten te vinden. The Heroes of Telemark is een spannende oorlogsfilm met een sterk verhaal en cast. Een technologisch hoogstandje uit de jaren ‘60.

The Heroes of Telemark wordt uitsluitend uigegeven op DVD.

Beeldkwaliteit

The Heroes of Telemark is opgenomen met een 2.20:1 beeldverhouding en is met een verhouding van 1.33:1 niet anamorf op de DVD gezet. Om maar meteen met de deur in huis te vallen, de beeldkwaliteit van deze DVD laat nogal te wensen over. Gezien de leeftijd kun je geen perfecte print verwachten, maar een kleine upgrade van het beeld was toch wenselijk geweest. De film zit vol met kabels en filmspots, maar is ook nog eens ontzettend wazig. Het lijkt wel of deze rechtstreeks van een tape afkomt. Kijken we dan naar de gekleurde (rode) letters, dan zien we duidelijk wat color bleeding. Daarnaast zien we onderaan het beeld af en toe een tracking foutje. De master is dus hoogstwaarschijnlijk een analoge tape geweest. De kleuren en kleurgebruik ogen typisch jaren ‘60 en voegen veel toe aan de sfeer van toen. Het grootste manco van deze DVD-transfer is wel het omzetten van het 2.20:1 (Panavision) formaat naar 1.33:1. Omgevingen, voertuigen en soms hele personen vallen volledig buiten het beeld. In de eerste drie minuten is wel even het originele formaat te zien (i.v.m. de titels). Hier is goed te zien hoeveel van het oorspronkelijk beeld is weggelaten. Ondanks het gebruik van de pan & scan techniek is het alsof je door een wc-rolletje naar een bioscoopscherm zit te kijken. Totaal onbegrijpelijk en onnodig, omdat de 2003 uitgave (US/UK) van The Heroes of Telemark SE wel gebruik maakte van het widescreen formaat en een gerestaureerde filmprint. Al met al is de kwaliteit van het beeld gezien de leeftijd redelijk. Maar het gebruikte beeldformaat en het niet gebruiken van een ge-remasterd origineel maakt dit tot een teleurstellende DVD-transfer.

Geluidskwaliteit

The Heroes of Telemark is voorzien van een Engelse mono Dolby Digital 2.0 geluidstrack (224 kb/s). De geluidskwaliteit van deze DVD is ver onder de maat. Nergens heeft er een bewerking van het geluid plaatsgevonden en klinkt het als het geluid van een super8 film uit de jaren ‘70. Natuurlijk kun je van een film uit die tijd geen wonderen verwachten, maar dit is wel een teleurstelling. De soundtrack is het best te omschrijven als dof en stoffig. Van enige dynamiek is nauwelijks sprake en er zijn flink wat storingen ten gevolge van een beschadigde analoge optische track te horen. Zelfs de originele trailer op de Turner Classic Movies website klinkt veel helderder en dynamischer. Toch blijven ondanks deze beperkingen en foutjes de dialogen goed te volgen. Alleen tijdens de actiescènes wordt het stemgeluid soms overstemd door de effecten. Deze geluidstrack had veel beter gekund.

Extra's

Deze DVD-uitgave van The Heroes of Telemark bevat helaas geen extra's.

De Noorse Dr. Rolf Peterson en verzetsstrijder Knut Straud hebben zich behoorlijk in de nesten gewerkt. Ze krijgen van de Briste regering het verzoek om de zwaarwaterfabriek van Norsk Hydro te verkennen en deze informatie door te geven aan de Britse troepen. Maar wat begon als een verkenningsmissie, loopt totaal uit de hand. The Heroes of Telemark is een klassieker geregiseerd door Anthony Mann. Dit was de film waarvoor je in 1965 naar de bioscoop ging. Een waar feest voor de ogen en oren van de bezoekers. Helaas zul je als DVD-kijker die beleving niet ondergaan. De 2011 release van Video Film Express is slechts een schim van wat de film ooit was. Het omzetten van Panavision (2.20:1) naar 1.33:1 is onvergeeflijk. The Heroes of Telemark is een echte aanrader voor de liefhebbers van dit (klassieke) genre. Echter niet deze DVD-uitgave, want zowel de beeld- als de geluidskwaliteit zijn een enorme teleurstelling. Ook het ontbreken van extra’s maakt het er niet beter op.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Video Film Express.

Lees meer

• Vorige: Coen Brothers - The Complete Collection (DVD)
• Volgende: Erik van Muiswinkel - Gedoog, Hoop en Liefde (DVD)