Le Quattro Volte

Le quattro volte betekent letterlijk 'de vier keren' en heeft betrekking op de cirkel van leven en dood. Regisseur Michelangelo Frammartino toont vier opeenvolgende levens die met elkaar verbonden zijn tegen de achtergrond van een klein dorpje in Zuid-Italië. Allereerst wordt de mens als rationeel wezen geïntroduceerd; hij heeft een eigen wil en een verstand. Dit krijgt vorm in een oude herder (Giuseppe Fuda), die zijn laatste dagen in het dorpje slijt waar hij vermoedelijk heel zijn leven al heeft gewoond. Als tweede wordt de mens als dierlijk wezen voorgesteld vanwege zijn bewustzijn van de buitenwereld, zijn fantasie en zijn geheugen. In Le quattro volte wordt het dier uitgebeeld als een geit. Vervolgens wordt de mens aan de kijker als plantaardig wezen voorgesteld; hij voedt zich, hij ademt en hij plant zich voort. Als laatste is de mens een mineraal; bestaand uit onder andere zout en water. Aan de hand van deze cyclus worden de vier stadia van reïncarnatie in beeld gebracht.

Frammartino weet de vier afzonderlijke 'levens' mooi weer te geven, maar de overgang daartussen wordt niet altijd even subtiel in beeld gebracht. Wanneer de oude herder in zijn eigen huis sterft (en de protagonist reeds na één sequentie uit de film verdwijnt), volgt in de scène daarop zijn uitvaart. Enkele seconden later zien we confronterend een geitje geboren worden. Ook op de overige overgangen ligt erg sterk de nadruk. Frammartino doet dit bewust om zo de consistentie van de film te behouden. Hij wil dat de kijker zelf uitzoekt hoe de structuur van de film in elkaar zit, maar onderschat de actieve filmkijker door de overgangen tussen verschillende levens of stadia zo expliciet in beeld te brengen. Desondanks doet het de film weinig afbreuk. De vier verschillende verhalen zijn erg mooi in beeld gebracht en vormen samen één geheel, met als doel dat de kijker zich bewust wordt van alles om hem of haar heen. Frammartino bekritiseert hiermee impliciet de arrogantie van de mensheid en probeert op zijn eigen manier de balans tussen mens en natuur te herstellen. Net als Gouden Palm winnaar Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives werkt Le quattro volte rondom het thema van reïncarnatie. Dit houdt verband met de regio Calabrië in Zuid-Italië, waar het verhaal zich ontvouwt. 2500 Jaar geleden woonde en leefde daar de Griekse filosoof Pythagoras, die zich in zijn tijd onder andere bezig hield met het verkondigen van reïncarnatie. Locatie en thematiek zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er is in Le quattro volte geen dialoog aanwezig. In plaats daarvan moet de kijker het doen met de muziek en de geluiden van de natuur: het geritsel van de bladeren, het gemekker van de geiten, het geknars van de houtskool etc. Samen met de langzame maar poëtische beeldvoering vraagt deze filosofische film enig geduld van de filmkijker, maar doordat de film een vrij korte speelduur heeft (slechts 85 minuten) en met enige regelmaat voor komische situaties zorgt, voelt het nooit als een lange zit. De kijker komt echter bedrogen uit wanneer hij een narratief sterk verhaal verwacht. Le quattro volte focust zich op de perceptie en de waarneming van de kijker, waarbij vanzelfsprekend visuele en auditieve aspecten een zeer grote rol innemen.

Beeldkwaliteit

Le quattro volte heeft een beeldverhouding van 1.85:1 en staat anamorf in het oorspronkelijke beeldformaat op de DVD. De beeldkwaliteit is prima. Het schaduwdetail en het zwartniveau zijn in de donkere scènes goed verzorgd. Cinematograaf Andrea Locatelli weet werkelijk prachtige beelden vast te leggen van de Zuid-Italiaanse regio. Het spel met de diepte en de cameravoering vallen in positieve zin op. Met name de scène waarin de herdershond zorgt voor het uitbreken van de kudde schapen is zeer gedenkwaardig. Gedurende de gehele film is een lichte grain aanwezig, maar dit is nergens storend en is medeverantwoordelijk voor het documentaire-achtige gevoel wat de film tracht over te brengen. Het gebruik van de vele statische long shots en long takes draagt daar ook aan bij. Het geheel oogt vrij scherp en het kleurcontrast is meer dan in orde. Aangezien er in de film geen sprake is van dialoog, is er ook geen (Nederlandse) ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

Op de DVD is slechts één geluidstrack te vinden, namelijk de originele Italiaanse Dolby Digital 5.1-track (448 kbps). Ondanks dat er geen dialoog in de film aanwezig is, speelt het geluid een zéér grote rol in deze film. Vanzelfsprekend wordt er hier dan ook veel aandacht aan besteed door de filmmakers en dit wordt uitstekend naar de DVD vertaald. Het geritsel van de bladeren, het gemekker van de geiten, de wind die door het gras waait, het geknars van de houtskool; de geluidstrack omvat zeer veel detail. Al deze diëgetische geluiden nemen min of meer de plaats in van een muzikale score en zijn zeer belangrijk voor het ‘waarnemen’ van de film. Dit doet de kijker enigszins denken aan de bekende Franse regisseur Jacques Tati, die in veel van zijn films – waaronder het bekende Play Time – de nadruk legt op diverse geluidseffecten om zo de aandacht van de kijker naar zich toe te trekken en vast te houden. Deze geluidseffecten zijn in Tati’s films minstens zo belangrijk als de visuele kant van film, en ook in Le quattro volte speelt het auditieve aspect een grote rol. Het geluid is zeer gedetailleerd en zeer helder. Dit blijkt ook noodzakelijk voor een film als deze aangezien de nadruk ligt op de perceptie van de kijker, zoals Frammartino zelf ook aangeeft in diverse interviews. De narratie is immers van aanzienlijk minder belang en van een plot is weinig sprake. Alle geluiden worden netjes door de frontspeakers ten gehore gebracht en beschadigingen zijn nauwelijks merkbaar. Helaas wordt er niet volop gebruikt gemaakt van de surroundkanalen. Dit heeft geen grote impact op de gehele kijkervaring, maar was desondanks een mooie toevoeging geweest om de soundtrack van meer ruimtelijkheid te voorzien.

Extra's

Bij het opstarten van de disc krijg je eerst de mogelijkheid om te kiezen tussen een Nederlandstalig of een Franstalig menu. Vervolgens kom je automatisch in een geanimeerd menu terecht, waar alle extra's direct worden weergegeven. Er kunnen geen submenu's geselecteerd worden. Een hoofdstukindeling ontbreekt dus, wat in eerste instantie erg slordig lijkt. Le quattro volte is echter een film waarbij het draait om de gehele kijkervaring, en niet zozeer om een afzonderlijke scène of bepaald shot. De gemiddelde kijker zal de hoofdstukindeling in het menu dan ook niet missen, maar het zou desondanks een kleine meerwaarde hebben gehad wanneer deze er wél in zat. Wel kan je buiten het menu om met de afstandsbediening manueel acht hoofdstukken selecteren. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld.

Interview met regisseur Michelangelo Frammartino (8 min.)
Interview waarin Frammartino toelichting geeft op zijn creatieve visie en hoe hij deze naar het grote scherm heeft weten te vertalen. De nadruk ligt erg op de thematiek van de film, en niet zozeer op de vorm. Hoewel het zeer interessant is, was wat extra toelichting op de stilistische kant van de film zeer welkom.

Trailer Le quattro volte (01:50 min.)
Door middel van een Italiaanse voice-over wordt op duidelijke wijze de thematiek besproken. De trailer geeft een goede indruk van de film, alhoewel de trailer in tegenstelling tot de film zelf wél dialoog bevat.

Trailers Lumière
De trailers van een aantal recente door Lumière uitgebrachte films, namelijk: Delta, Women Without Men en Lourdes.

Frammartino levert met Le quattro volte een bijzondere film af. De cirkel van leven en dood wordt mooi weergegeven aan de hand van vier afzonderlijke stadia; de mens, het dier, de plant en het mineraal. Hoewel de nadruk in de film erg sterk op de opeenvolgende overgangen van deze ‘levens’ ligt, heeft dit geen negatieve invloed op de film. De afzonderlijke verhalen zijn goed uitgewerkt en vormen een mooi geheel. De nadruk in de film ligt duidelijk op de visuele en auditieve aspecten van de film, waardoor de film een beroep doet op de perceptie en waarneming van de actieve kijker. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de beeldkwaliteit en met name de geluidskwaliteit dik in orde zijn. De extra’s zijn echter beperkt en kort van duur. Het interview met Frammartino is interessant, maar had uitgebreider mogen zijn en meer diepgang mogen hebben. Alles bij elkaar maakt dit een prima DVD uitgave. De langzame maar poëtische beeldvoering vraagt echter wel enig geduld van de gemiddelde filmkijker, waardoor de film niet voor iedereen weggelegd zal zijn. Dat is erg jammer, aangezien zij dan een zeer mooi werk aan zich voorbij laten gaan.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Lumière Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Pizza Maffia (DVD)
• Volgende: Mother and Child (DVD)