Beyond the Steppes

Beyond the Steppes vertelt het bijzondere verhaal van de jonge Poolse vrouw Nina (Agnieszka Grochowska) die in het begin van de Tweede Wereldoorlog samen met haar baby gedeporteerd wordt naar de USSR om daar dwangarbeid te verrichten in een collectieve staatsboerderij. Ze wordt daarmee gescheiden van haar man (Borys Szyc) die als officier naar het front is geroepen. Wanneer Nina’s zoontje onverwacht ziek wordt, is het van levensbelang dat hij medicijnen krijgt toegediend; zonder zal hij sterven. Nina krijgt ondanks het strenge regime toestemming om medicatie te gaan zoeken, maar wordt gedwongen om haar baby bij een bevriende gevangene (Tatiana Tarskaya) in de sovchoz achter te laten. Zal het Nina lukken om op tijd terug te keren met medicijnen om haar zoontje te redden? En zal ze ooit nog haar echtgenoot terugzien?

De Belgische regisseuse Vanja d’Alcantara maakt met Beyond the Steppes haar langspeelfilmdebuut. Eerder maakte ze de documentaire La tercera vida en de kortfilm Granitsa, die overigens als bonus op deze DVD-disc wordt meegeleverd. Ze geniet derhalve nog van weinig bekendheid, waar met Beyond the Steppes hopelijk enige verandering in komt. De film is weliswaar van Belgische hand, maar er is gekozen om de film te schieten in het Pools (met delen Russisch) om zo een authentiek en waarheidsgetrouw beeld te creëren. De protagonist uit het verhaal is gebaseerd op d’Alcantara's grootmoeder, die inmiddels overleden is. D’Alcantara heeft de film aan haar opgedragen. Door het waarheidsgehalte krijgt de film automatisch een bepaalde emotionele lading mee. De filmmakers kiezen er echter voor om de kijker geen geschiedschrijving voor te schotelen, maar om een realistisch en persoonlijk portret van een vrouw in tijd van oorlog te schetsen. Alhoewel deze keuze door de persoonlijke betrokkenheid van d’Alcantara te verklaren en te begrijpen is, legt dit meteen het grootste gebrek van de film bloot: door weinig expositie en achtergrondinformatie te geven mist de kijker enige betrokkenheid, die wél bereikt had kunnen worden door een historische context te schetsen waartegen het verhaal zich ontvouwt. Ondanks dat alle gruwelijke oorlogsmisdaden impliciet aanwezig zijn, mist de kijker zonder voorkennis enigszins een bepaald besef van de ernst van de toenmalige situatie. Op narratief niveau stelt de film dan ook teleur. De film voelt niet alleen kleiner aan dan hij had kunnen zijn, ook de plot is vrij simplistisch van aard. Waar de narratie tekort schiet, maken de acteerprestaties dit gemis ruimschoots goed. De castleden – met vooraan een voortreffelijke Agnieszka Grochowska die voor deze rol met een Vlaamse Filmprijs werd bekroond – weten het tragische verhaal zeer realistisch naar het scherm te vertalen. Door de focus op het verhaal van Nina wordt er echter weinig aandacht besteed aan de overige personages. Zij weten allen een zeer geloofwaardige prestatie neer te zetten, maar hun personages staan allen in dienst van Nina. Het had een completer en wellicht meer confronterend geheel kunnen zijn wanneer hun personages minder oppervlakkig waren en beter werden uitgediept. Waar de expositie van de personages en historische context tekort schiet, zorgen de realistische acteerprestaties van de cast dus voor een zeer beklemmende sfeer. Deze sfeer vindt mede zijn vorm door de stilistische keuzes die d’Alcantara gemaakt heeft. Gedurende de gehele film wisselen close-ups en long shots zich af; van medium shots wordt haast geen gebruik gemaakt. De vele close-ups brengen de kijker dichterbij de personages, waardoor de protagonist meer empathie weet op te roepen. De long shots geven daarentegen een bepaalde grootschaligheid weer waarbij Nina in het niet valt. Beyond the Steppes vertelt weliswaar het verhaal van één vrouw, maar helaas zijn er vele soortgelijke tragische verhalen die de oorlog kenmerken. Het vormt een mooi contrast, waarbij de vorm naadloos de narratie ondersteunt. Cinematografisch is Beyond the Steppes erg sterk, waarbij veel gebruik wordt gemaakt van diverse long shots van de Siberische steppes. De invloed van cinematograaf Ruben Impens – bekend van onder andere De helaasheid der dingen, Adem en Turquaze – is duidelijk aanwezig. Al met al maakt d’Alcantara met Beyond the Steppes een goed, maar geen perfect speelfilmdebuut dat de kijker nieuwsgierig maakt naar toekomstige projecten.

Beeldkwaliteit

Beyond the Steppes heeft een beeldverhouding van 1.77:1 en staat anamorf op de DVD. De beeldkwaliteit is uitstekend. Gedurende de gehele film is een lichte filmgrain aanwezig (die in donkere scènes beter waarneembaar is), maar dit wordt nergens storend en draagt bij aan de realistische en sombere sfeer die de film tracht over te brengen. De film oogt scherp en laat veel details zien, waar met name de diverse long shots in de film van profiteren. Ook in de vele donkere scènes leveren de details niets aan kwaliteit in. Het kleurcontrast en zwartniveau zijn van hoog niveau en dragen bij aan de stilistische keuzes van de regisseuse. Edge enhancement lijkt slechts incidenteel te zijn toegepast en verstoort de kijkervaring absoluut niet. Een hoofdstukindeling ontbreekt helaas, iets dat veel recente uitgaves van Lumière kenmerkt. De ondertiteling is duidelijk leesbaar en staat op een goede hoogte in het beeld geplaatst.

Geluidskwaliteit

Op de DVD is één geluidstrack te vinden, namelijk de originele Poolse Dolby Digital 5.1-track (448 kbps). De nadruk in Beyond the Steppes ligt voornamelijk op het visuele. De film houdt vast aan weinig dialoog en kent op de aftiteling na geen (non-diëgetische) muziek. De dialogen komen duidelijk en helder uit de centerspeaker naar voren. Beschadigingen zijn niet te horen. Ondanks dat de film op auditief niveau zeer rustig en kalm voortkrabbelt (de film berust voornamelijk op omgevingsgeluiden), wordt er regelmatig beroep gedaan op de surroundspeakers. Meestal betreft het omgevingsgeluiden wanneer de protagonist zich buitenshuis bevindt, maar desondanks geeft het de kijker niet het ruimtelijk gevoel dat het misschien verwacht. Aangezien het aan deze film relatief weinig betekenis toekent, voelt dat absoluut niet als een gemis aan. Al met al is er weinig aan te merken op de geluidstrack, die precies doet wat ervan verwacht wordt.

Extra's

Bij het opstarten van de discs wordt eerst de mogelijkheid gegeven om te kiezen tussen een Nederlandstalig of een Franstalig menu. Vervolgens kom je automatisch in een simpel maar toepasselijk geanimeerd menu terecht. De extra’s zijn via een submenu beschikbaar, terwijl de Lumière-trailers rechtstreeks via het hoofdmenu zijn te selecteren. Het dient opgemerkt te worden dat de trailers niet op de hoes vermeld worden.

Trailers Lumière
De trailers van een aantal recente door Lumière uitgebrachte films, namelijk: Le quattro volte, Alamar en Lourdes. Alle trailers zijn Nederlands ondertiteld. De trailer van Beyond the Steppes zelf is niet aanwezig.

Korte film Granitsa (19 min.)
Kortfilm van Vanja d’Alcantara uit 2006. De film gaat over een Belgische vrouw (Natali Broods) die met de trein door Rusland reist. Onderweg ziet ze door haar raam hoe de buitenwereld langs haar heen gaat. Ze observeert vele medepassagiers, landschappen, perrons en mensen die zich daarop bevinden. Voor even is het treinraam haar kader tot de wereld. Wanneer een Russische treinreiziger (Konstantin Demidov) bij haar in de coupé stapt, beleven ze samen een korte romance. Zowel de plot als de uitvoering zijn niet echt memorabel. De kortfilm weet diegene die meer te weten wil komen over het werk van d’Alcantara te boeien, maar verder is Granitsa niet echt memorabel. Daar komt bij dat de deels Nederlands, deels Engels en deels Russisch gesproken film niet Nederlands ondertiteld is, waardoor de gemiddelde Nederlandse kijker weinig van de (weliswaar schaarse) dialoog zal verstaan. Dit zou wellicht een bewuste keuze kunnen zijn van de filmmakers aangezien de protagonist vanwege een taalbarrière niet met haar medepassagiers kan communiceren, maar dit wordt nergens expliciet vermeld. Afbeelding 5 geeft een momentopname weer uit de film. De beeldkwaliteit is redelijk en bevat een flinke hoeveelheid grain. De Dolby Digital 2.0-track voldoet voor een kleinschalig project als Granitsa. Het is duidelijk dat de kortfilm met een laag budget geschoten is.

Behind the Scenes (7 min.)
Korte blik achter de schermen die met geen enkel doel voor ogen gemaakt is. De indruk wordt gewekt dat tijdens de opnames de camera per toeval aan het opnemen was en dat deze opnames aan elkaar geplakt zijn tot een geheel. De cast en crew lijken haast niet op de hoogte te zijn van deze opname (ze richten zich slechts één keer tot de camera waarbij iemand zelfs hinderlijk door het beeld heen loopt), en houden zich enkel bezig met de dagelijkse gang van zaken. De ‘Behind the Scenes’ is inhoudelijk totaal niet informatief. Daarnaast is het deels Engels, deels Frans en deels Russisch gesproken filmpje niet Nederlands ondertiteld, waardoor het geheel erg moeilijk te volgen is.

Fotogalerij (3 min.)
Dertigtal foto’s uit de film dat via een automatische slideshow ondersteund door rustige pianomuziek aan de kijker wordt voorgeschoteld. Buiten het tonen van de mooie cinematografie van Ruben Impens heeft het geen enkele meerwaarde.

D’Alcantara maakt met Beyond the Steppes een prima langspeelfilmdebuut. Gebaseerd op de oorlogservaringen van haar grootmoeder weet ze een persoonlijk en beklemmend oorlogsdrama af te leveren waarin een Poolse vrouw met haar baby wordt gedeporteerd naar de USSR. Op narratief niveau stelt de film teleur, maar dit wordt enigszins gecompenseerd door de voortreffelijke acteerprestaties en de stilistische keuzes die de matige plot ondersteunen. De beeld- en geluidskwaliteit van deze DVD-uitgave zijn zeer goed. De bijgevoegde extra’s lijken op het eerste gezicht de moeite waard, maar blijken niet interessant genoeg om ze een tweede of misschien zelfs enige kijkbeurt te gunnen (met de kortfilm Granitsa daar gelaten). Daarnaast zijn de extra’s niet Nederlands ondertiteld. Alles in acht genomen is Beyond the Steppes een verzorgde DVD-uitgave van een onderhoudende film, waarbij enkel de extra's enigszins tegenvallen.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Lumière Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Barney's Version (Blu-ray)
• Volgende: Fast Five / Fast & Furious 5 (Blu-ray)