Shame

Shame vertelt het leven van Brandon (Michael Fassbender). Ogenschijnlijk lijkt de sympathieke en charmante man een normaal leven te leiden. Hij woont in een schitterend appartement in New York, heeft een succesvolle kantoorbaan en is uitermate beleefd. Brandon kampt echter met een seksverslaving, die zich zowel in zijn werk als in zijn privéleven manifesteert. Tot onverwacht zijn eigenzinnige zus Sissy (Carey Mulligan) voor zijn deur staat. Moeizaam staat hij toe dat ze bij hem mag logeren, wetende dat zijn (seksuele) vrijheid beperkt zal worden. Wanneer Sissy steeds meer deel begint uit te maken van zijn leven, wordt Brandon echter steeds vaker geconfronteerd met zijn eenzaamheid en zelfdestructief gedrag.

Shame is de tweede speelfilm waarin regisseur Steve McQueen en publiekslieveling Michael Fassbender samenwerken. In 2008 werkten de twee reeds aan het uitstekende Hunger, waarin de Ierse Bobby Sands de gevangenen van een Noord-Ierse gevangenis tot een hongerstaking aanzet. De Britse regisseur (die momenteel in Amsterdam woonachtig is) experimenteerde in zijn speelfilmdebuut met diverse parameters waaronder extreme long takes, non-traditionele editing, meetkundige kadrering en non-gecentreerde beeldcomposities. Conventionele narratieve elementen werden rigoureus opzij geschoven en de actieve kijker werd gedwongen zelf betekenis toe te kennen door middel van visuele narratie en verbondenheid. Ook in Shame grijpt hij veelvuldig terug op bovenstaande parameters. McQueens kadrering is opmerkelijk, eveneens als zijn oog voor detail en het kleurgebruik. De vele sombere en grauwe groene, grijze en blauwe tinten brengen een bepaalde leegte en eenzaamheid op de kijker over, die versterkt wordt door de vele long takes en afstandelijke beeldcomposities. Een tracking shot van Brandon valt hierbij in het bijzonder op waarin hij door de straten van New York rent, vervreemd van alles en iedereen op zich heen. De focus in Shame ligt op een seksuele obsessie en psychoanalyse van de protagonist. De film gaat echter niet over seks, maar over een man die hierdoor bevangen en geobsedeerd is. De kijker die een lichterotische film verwacht, zal bedrogen uitkomen. Shame is geen plot gestuurde film, maar een uitvoerige karakterstudie waarbij weinig expositie wordt gegeven over de protagonist. De vervreemde Brandon kampt met een seksverslaving, maar nergens wordt expliciet vermeld welke redenen of oorzaken hieraan ten grondslag liggen. Het verleden speelt desondanks een onmiskenbaar grote rol in de film. Een seksueel verleden met Sissy of misbruik door hun ouders wordt weliswaar gesuggereerd, maar nergens uitgesproken. Alhoewel sommige kijkers zich misschien zullen storen aan het gebrek aan expositie, zorgt McQueen ervoor dat Brandon voortdurend een mysterieus en interessant personage blijft; welke enigszins vergelijkbaar is met de protagonist uit het recente Drive van de Deense Nicholas Wending Refn. Beide films onderzoeken de gevolgen van een bepaalde ontwikkeling in karakter, zonder de oorsprong hiervan te behandelen. Hierdoor blijft de kijker zich afvragen wat voor (nare) geschiedenis achter de personages schuilgaat, zeker wanneer er in Shame door Sissy impliciet naar gehint wordt. De introverte Brandon en extroverte Sissy verwachten misschien steun te vinden in elkaar, maar worden uiteindelijk geconfronteerd met het besef dat ze er slechter aan toe zijn dan ze aanvankelijk dachten. Fassbender en Mulligan weten hierbij op weergaloze wijze hun personages naar het scherm te vertalen. Fassbender benadrukt één van de beste acteurs te zijn van deze generatie, omarmd door zowel Hollywood als de Europese kunstfilm. Ook Mulligan is hard op weg om deze status te behalen. Haar blues-achtige versie van Sinatra’s ‘New York, New York’ – geschoten in extreme close-up – is één van haar hoogtepunten uit de film en weet de kijker te betoveren. De koude kleuren van groen, grijs en blauw maken eenmalig plaats voor het warme rood en goud, en het karakter van Brandon toont zeldzame warmte en emotie in plaats van de gebruikelijk afstandelijkheid en frustratie. Het complexe karakter van Brandon wordt duidelijk zichtbaar, waardoor zijn eenzaamheid, leegte en schaamte nogmaals sterk benadrukt wordt. Zijn leven draait om seks, en van normale sociale vaardigheden en interactie lijkt hij vervreemd. Dit wordt op komische en tegelijkertijd trieste wijze duidelijk wanneer Brandon een ongemakkelijke date heeft met een collega van kantoor. Romantiek en intimiteit (waar hij geen controle over kan hebben) maken plaats voor afstandelijke en emotieloze seks (waar hij wél controle over kan hebben). Waar de verslaving van Brandon uiteindelijk tot zal leiden of wat er uiteindelijk van hem zal bekomen, laat McQueen toepasselijk open. Met Shame is McQueen hard op weg een status als auteur in te nemen in de hedendaagse cinema. De verwachtingen voor zijn derde project getiteld Twelve Years a Shame zijn dan ook zéér hoog. De film zal in 2013 in de cinema’s verschijnen en betreft wederom een samenwerking met Fassbender.

Beeldkwaliteit

Shame heeft een beeldverhouding van 2.35:1 en staat in het oorspronkelijke beeldformaat anamorf op de DVD. De beeldkwaliteit is uitstekend. De transfer oogt gedurende de hele film zeer scherp en toont veel details. Bovendien kent de film ook een prettige laag filmgrain en berust de transfer op een voortreffelijk kleurenpalet. Vooral dat laatste is zeer belangrijk, aangezien McQueens film veelvuldig speelt met de vele sombere en grauwe tinten en zij impliciet betekenis geven aan de personages op het scherm. Alhoewel de kleuren een zeer goede weergave kennen, is het schaduwdetail licht voor verbetering vatbaar. Vreemde artefacting lijkt verder vrijwel niet aanwezig. Sporadisch is er zeer lichte edge enhancement zichtbaar, maar dit wordt zodanig toegepast dat de kijker haast moeite moet doen om het te zien. De film is onderverdeeld in 12 hoofdstukken. De ondertiteling is duidelijk leesbaar en staat op een goede hoogte in het beeld geplaatst.

Geluidskwaliteit

Op de DVD van Shame zijn twee geluidstracks te vinden, namelijk de originele Engelse Dolby Digital 5.1-track (448 kbps) en de Franse Dolby Digital 5.1-track (448 kbps). De film berust op weinig dialoog en veel op muziek. De dialogen komen duidelijk en helder uit de centerspeaker naar voren, terwijl de voortreffelijke en krachtige soundtrack van Harry Escott mooi ruimtelijk uit de verschillende kanalen verschijnt. Hierbij wordt regelmatig gebruik gemaakt van het LFE-kanaal, die de soundtrack van sombere en lage tonen voorziet. Hier wordt vrijwel direct in de film al gebruikt van gemaakt, en zet meteen de toon van de film. Wanneer de film niet ondersteund wordt door de soundtrack, klinkt deze relatief rustig. Details en kleine accenten zijn daardoor extra goed hoorbaar, en worden door de verschillende kanalen mooi ten gehore gebracht. Al met al klinkt alles zeer helder en scoort de Dolby Digital 5.1-track een uitstekend resultaat.

Extra's

Bij het opstarten van de DVD van Shame wordt eerst de mogelijkheid gegeven om te kiezen tussen een Nederlandstalig of een Franstalig menu. Vervolgens wordt er automatisch een drietal trailers afgespeeld, te weten Drive, Carnage en A Dangerous Method. Aansluitend kom je in een mooi geanimeerd menu terecht, waaruit de extra’s direct te selecteren zijn. De trailer van Shame staat overigens niet op de hoes vermeld, maar is wel op de disc aanwezig.

Trailer
De trailer geeft een aardige indruk van de sfeer en thema’s van de film, alhoewel deze in tegenstelling tot de film zelf berust op snelle montage.

VPRO-interview met Steve McQueen (35 min.)
Interview met regisseur Steve McQueen, in opdracht van de VPRO ten tijde van het IFFR (Internationaal Film Festival Rotterdam) 2012. Daphne Bunskoek stelt diverse vragen over de inhoud van de film, waarop McQueen uitvoerig antwoord geeft en ingaat op zijn keuzes en de thematiek van de film. Alhoewel zijn bevindingen zeer interessant zijn, had het enige meerwaarde gehad wanneer de regisseur ook uitvoerig had gesproken op zijn stilistische keuzes.

Shame vertelt het leven van Brandon, een ogenschijnlijk normale man in New York met een goede baan. Hij kampt echter met een seksverslaving die zijn leven domineert. Wanneer zijn zus plotseling voor zijn deur staat, wordt hij geconfronteerd met de leegte en het zelfdestructieve gedrag dat zijn leven kenmerkt. Na het voortreffelijke Hunger levert regisseur Steve McQueen wederom een uitstekende film af. Berustend op onder andere schitterende beeldcomposities en kadrering onderzoekt hij interessante thema's als verslaving, vervreemding en eenzaamheid. De beeld- en geluidskwaliteit zijn van deze DVD-uitgave zijn uitstekend. Het VPRO-interview is erg interessant, alhoewel wat meer focus op de stilistische keuzes zeer welkom was geweest.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Twin Pics.

Lees meer

• Vorige: Black-Out (DVD)
• Volgende: Bridge on the River Kwai, The (Blu-ray)