Into the Arms of Strangers

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog hielp een uitzonderlijke reddingsoperatie, die de naam Kindertransport kreeg, de jongste slachtoffers van de Nazi-terreur. Gedurende negen maanden werden tienduizend voornamelijk Joodse kinderen getransporteerd van Duits bezette landen (Duitsland, Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije) naar pleeggezinnen en tehuizen in Groot-Brittannië. Sommige van deze kinderen ondergingen de Duitse bombardementen op Engeland, sommigen slaagden er wonderwel in hun eigen ouders te redden uit Hitler’s klauwen. En allemaal hebben ze onvergetelijke verhalen te vertellen.

Met Into the Arms of Strangers (dat als ondertitel “Stories of the Kindertransport” draagt) schetsen schrijver/regisseur Mark Jonathan Harris en producer Deborah Oppenheimer een beeld van de Tweede Wereldoorlog vanuit een ongebruikelijk standpunt, namelijk dat van de Joodse kinderen. En dan in het bijzonder van de kinderen die door het hierboven beschreven Kindertransport gered werden van de ondergang. Om de implicaties van de reddingsactie zo nauwkeurig mogelijk neer te zetten zocht het team van Harris en Oppenheimer de hele wereld af naar de nog levende betrokkenen. Uiteindelijk leverde dit een ruim aantal personen op, voornamelijk degenen die door het Kindertransport gered zijn, die bereid waren om hun verhalen voor de camera te vertellen. Deze verhalen gaan vooral over afscheid (ouders mochten immers niet mee op het Kindertransport), verlies en de problemen die gepaard gaan met het opbouwen van een nieuw leven in een vreemd land. Het logische gevolg van de tragische verhalen is dat de documentaire een overwegend sombere toon neerzet. Om een voorbeeld te geven: één van de geïnterviewde personen werd als meisje geselecteerd voor het Kindertransport. Op het perron werd haar vader echter dermate emotioneel door het vertrek dat hij haar van de trein sleurde. Wat er toe leidde dat ze een jaar later samen met het gezin in Auschwitz belandde. Toch is het niet enkel en alleen tragiek wat de klok slaat, want er komen wel degelijk enkele luchtigere belevenissen aan bod. De beelden van de geïnterviewden worden regelmatig afgewisseld met toepasselijk archiefmateriaal (foto’s van de betreffende persoon, oude filmbeelden), zodat men totaal geen moeite zal hebben om zich in te leven in de situatie. Sommige mensen zullen de trage voortgang van de documentaire bekritiseren, maar zij moeten niet vergeten dat de nadruk ligt op de emotionele gevolgen van het Kindertransport en niet op de politieke aspecten of de feitelijke strijd van de Tweede Wereldoorlog. De betrokkenen krijgen daarom alle tijd om rustig hun verhaal te brengen. Into the Arms of Strangers is een fascinerend en ontroerend geheel, dat in 2000 geheel terecht beloond werd met de Oscar voor Beste Documentaire. Een echte aanrader voor iedere geïnteresseerde!

Beeldkwaliteit

Into the Arms of Strangers verscheen oorspronkelijk met een verhouding van 1.33:1 en is gelukkig ook met die beeldverhouding op de DVD gezet. De documentaire bestaat voor meer dan de helft uit archiefmateriaal (zowel foto’s, documenten als film), dat er uiteraard enigszins oud en verweerd uitziet. Voor het oude beeldmateriaal, grotendeels zwart-wit, betekent dit de aanwezigheid van een redelijke portie grain, vuil en beschadigingen. In dit geval is dit echter compleet niet storend, integendeel: het draagt in ruime mate bij aan het geschetste sfeerbeeld. Scherpte en detaillering van deze fragmenten zijn gemiddeld gezien uiterst acceptabel. Naast het historische materiaal wordt de overige speelduur voornamelijk opgevuld door recente interviews met de betrokkenen. Deze zien er uiteraard een stuk beter uit, al zijn de kleuren bewust fletser gemaakt zodat de interviews niet al te veel boven de monochrome fragmenten uitspringen (zie onderstaande screenshots, waarbij het linker shot de verzadiging van de oorspronkelijke opname toont, en het rechter shot die van de documentaire). Tevens is er wat lichte filmgrain bij deze fragmenten zichtbaar, maar dit is eveneens een bewuste keus om ze beter bij het overige materiaal te laten aansluiten. Daarnaast is het noemenswaardig dat de transfer geheel vrij is van storende artefacting. De indeling van de documentaire in een ruime 28 tracks is uitstekend, de laagovergang is perfect geplaatst en ook de ondertiteling is goed verzorgd. Op de momenten dat ingebrande tekst in beeld verschijnt, springt omwille de leesbaarheid de Nederlandse ondertiteling netjes naar boven. Al met al is de beeldkwaliteit natuurlijk nauwelijks te vergelijken met die van de moderne bioscoopproducties. Rekening houdend met wat men met de weergave wil bereiken, het consistent neerzetten van een bepaald sfeerbeeld, is de transfer echter meer dan geslaagd, zodat we deze toch met een dikke voldoende beoordelen.

Geluidskwaliteit

Over het algemeen wordt aan het geluid bij documentaires op DVD slechts weinig aandacht besteed; veel verder dan een eenvoudige stereotrack komt men meestal niet. Onze verbazing was dan ook groot toen bleek dat Into the Arms of Strangers wel degelijk een volwaardige 5.1-remix heeft gekregen (met de bitrate van 384kb/s). Voor het geluidsontwerp tekende niemand minder dan Gary Rydstrom. Voor degenen die de naam niet direct kunnen plaatsen: Rydstrom was onder meer verantwoordelijk voor de geluidsmix van toppers als Star Wars Episode I, Saving Private Ryan, Titanic en Jurassic Park. Dat belooft dus veel goeds. Veel van het archiefmateriaal werd door Rydstrom op uiterst overtuigende wijze van muziek en andere toepasselijke geluiden voorzien. Het ontstane audiospoor voldoet volledig aan de moderne eisen, met een mooi open geluidsbeeld en een heldere klank. Zelfs qua surroundgebruik valt er tegen verwachting het nodige te beleven. Behalve voor muziek worden de achterluidsprekers namelijk eveneens gebruikt voor achtergrondgeluiden en zelfs enige geluidseffecten (bijvoorbeeld een langsrazende trein). Ook de subwoofer wordt niet vergeten. Naast subtiele ondersteuning van de gevoelige filmmuziek laat het LFE-kanaal op gepaste momenten ook flink van zich horen. Vooral bij het gedeelte over de opmars van Hitler geven de diepe bastonen duidelijk de dreiging van zijn bewind aan. Het enige bezwaar is dat het volume van de geluidsmix ietwat laag is, maar dit is gemakkelijk te verhelpen door deze handmatig te verhogen. Het mag duidelijk zijn dat de 5.1-track alle verwachtingen waar weet te maken. Voor een documentaire is de kwaliteit zelfs uitstekend te noemen!

Extra's

De eenvoudige menu’s van Into the Arms of Strangers hebben een verhouding van 1.33:1. Een klein nadeel is dat men bij het terugbladeren naar het hoofdmenu ieder keer een 30 seconden durende animatie dient te bekijken voor men in het menu beland. Maar dat mag de pret niet drukken, want deze DVD heeft een zeer compleet pakket extra’s, waarbij het enige minpunt het gebrek aan Nederlandse ondertiteling is. Alle toevoegingen hebben (waar van toepassing) een beeldverhouding van 1.33:1 en DD 2.0-geluid.

De eerste aanvullingen op de documentaire zijn twee commentaartracks, die beiden op uitstekende wijze laten horen hoeveel moeite de makers voor deze documentaire hebben gedaan. Op de eerste komen schrijver/regisseur Mark Jonathan Harris en producer Deborah Oppenheimer aan het woord. Zij behandelen onder meer de keuze om de oorlog door kinderogen te bekijken en welke gevolgen dit had voor de opzet van de documentaire. Bovendien wordt op bepaalde momenten aangegeven dat men “enter” in kan drukken voor additionele informatie (bijvoorbeeld over de ervaringen Oppenheimer’s moeder, die zelf een van de kindvluchtelingen op het Transport was). Een erg interessante luisterervaring.

Het tweede commentaarspoor is wat filmtechnischer van aard. Daarop horen we namelijk leden van de cast die verantwoordelijk waren voor het technische aspect van de documentaire, te weten editor Kate Amend, geluidsontwerper Gary Rydstrom, archiefonderzoekster Corrinne Collett en componist Lee Holdridge. Iedere persoon spreekt individueel over zijn eigen vakgebied en de keuzes die men maakte om een en ander zo doeltreffend mogelijk neer te zetten. Net als de andere commentaartrack is ook deze het beluisteren meer dan waard.

De volgende extra is het “Lord Richard Attenborough Interview”. Het is echter niet zozeer een interview, maar meer een monoloog waarin acteur/regisseur Attenborough in ongeveer 4 minuten iets vertelt over de twee meisjes van de Kindertransport die zijn vader in hun gezin opnam.

Onder “Additional Interviews” zijn aanvullende interviewfragmenten van vijf van de overlevenden te vinden, die in principe te zien zijn als een soort “Deleted Scenes”. De interviews zijn namelijk volledig afgemonteerd (wat in dit geval inhoudt dat het gesprek met de betreffende persoon gecombineerd wordt met archiefmateriaal) en voorzien van muziek. In totaal zien we op deze manier zo’n 13 minuten aan extra interviews voorbij komen. Overigens is aan de volle kleuren van dit extra materiaal duidelijk te zien dat men bij de fragmenten in de documentaire de kleurverzadiging bewust naar beneden heeft geschroefd (zie, zoals eerder vermeld, de eerste twee screenshots).

Vervolgens biedt “Premiere Footage” de kijker een blik op de premières van de film, waarbij een keus gemaakt kan worden tussen Londen (2 minuten) en Berlijn (7 minuten). In Londen zien we onder meer hoe Prince Charles de première bezoekt, in Berlijn horen we toespraken van Gerhard Schröder, producer Deborah Oppenheimer en de directeur van Warner. Tevens zijn bij beide vertoningen een aantal van de geredde mensen en vele andere betrokkenen aanwezig om de film te bekijken.

Het submenu “Historical Artifacts” biedt als eerste een extra met de titel “Memorabilia from the Kinder”. Dit is een korte featurette over de scène waarin de koffer van een voor het Transport geselecteerd kind gepakt wordt. Hiervan was geen archiefmateriaal voorhanden, en dus besloot men dit te reconstrueren. Veel van de betrokkenen waren bereid om het aandenken dat ze van hun ouders hadden gekregen uit te lenen voor deze opnames. In ongeveer 5 minuten wordt het een en ander over de voorwerpen verteld en zien we kort hoe het fragment opgenomen wordt.

De tweede toevoeging in dit submenu zijn de “Kindertransport Instructions”. Zoals de titel al doet vermoeden zijn hier de documenten met regels te lezen die de ouders van de geselecteerde kinderen ontvingen. Bij de in totaal 9 schermen zien we eerst het oorspronkelijke Duitstalige document en vervolgens de Engelse vertaling.

Mensen die de DVD op hun PC bekijken komen na installatie van de meegeleverde InterActual-player terecht in het DVD-Rom menu. De enige extra functionaliteit die dit biedt is dat direct naar de officiële website gesprongen kan worden, alwaar men (indien er connectie met Internet is) onder meer een uitgebreide “study guide” in PDF-formaat kan downloaden.

Een aantal standaard toevoegingen rond dit indrukwekkende lijstje af. Hieronder tellen we een overzicht van cast & crew, de trailer, drie fotogalerieën (Historic Background, United States Holocaust Memorial Museum Exhibition en Production Stills) en een lijst met gewonnen awards.

Het met een Oscar bekroonde Into the Arms of Strangers is een goed gemaakte en erg aangrijpende documentaire over het Kindertransport naar Engeland, net voor het aanbreken van de Tweede Wereldoorlog. Deze reddingsactie wist uiteindelijk 10.000 Joodse kinderen uit de handen van de Duitsers te houden (een getal dat overigens veel hoger had kunnen zijn als Amerika de medewerking vanwege godsdienstige redenen niet had afgezegd). De documentaire staat op de DVD met een passende beeldkwaliteit, die op prima wijze in dienst staat van het sfeerbeeld, en uitstekend 5.1-geluid. Ook wat extra’s betreft stelt het schijfje niet teleur. Men heeft namelijk enorm veel moeite gedaan om de DVD-uitgave een meerwaarde te geven, resulterend in een enorme collectie interessante toevoegingen. Mede hierdoor kan iedereen die geïnteresseerd is in het nobele Kindertransport, wat toch wel één van de minder bekende historische gebeurtenissen is, dit schijfje zonder nadenken in huis halen. Een aanrader!

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Warner Home Video.

Lees meer

• Vorige: Simpsons, The: Film Festival (DVD)
• Volgende: Man Who Cried, The (DVD)