Luis Bunuel

[stefanovic]

Kan iemand mij wat tips geven ter kennismaking met Luis Bunuel? Ik heb nog geen enkele film van hem gezien, maar ben erg nieuwsgierig naar zijn werk.

Belle de Jour met Catherine Deneuve schijnt min of meer als zijn meesterwerk beschouwd te worden. Op imdb staat echter nog een hele reeks films die een stuk beter beoordeeld zijn, zoals The Discreet Charm of the Bourgeoisie, The Exterminating Angel, Viridiana, The Young and the Damned en That Obscure Object of Desire. Wellicht is er een verschil in toegankelijkheid, iets dat de kennismaking met een nieuwe regisseur erg kan beinvloeden... Ik ben benieuwd!

[Brakhage]

Mijn persoonlijke favoriet is Discreet Charm of the Bourgeoisie, zeker een van zijn meest toegankelijke en wat mij betreft dien je dan ook met deze te beginnen. Andere zeer toegankelijke films zijn:

Belle du Jour
Cet obscur objet du désir
Le Fantôme de la liberté

Zijn late Franse periode is zijn meest toegankelijke. Zijn eerste avant-garde periode zijn meest moeilijke, maar zowel Un Chien Andalou als L'Age D'or zijn meesterwerken. Zijn Mexicaanse periode is een tussenvorm, iets als Los Olvidados (een absolute Bunuel must) is een voorloper van het Italiaanse Neorealisme, terwijl Exterminating Angel een surrealistisch meesterwerk is.

Ik zal even een kort stukje wat ik ooit geschreven heb hier plakken:

Luis Buñuel was van alle belangrijke auteurs degene met de minst herkenbare stijl. Waar je een Antonioni of Tati film meteen kunt herkennen vanwege zijn visuele stijl, is dat bij Buñuel veel minder het geval (iets waardoor Andrew Sarris hem omschreef als ‘het mysterie van een stijl zonder stijl’). Het auteursschap van Buñuel komt dan ook niet zozeer voort uit een visuele stijl, maar uit zijn direct herkenbare thema’s: surrealisme, zijn nimmer latende afkeer van de katholieke kerk en altijd aanwezige sociale kritiek. Buñuel was in het begin van zijn carrière was hij een uiterst belangrijke figuur in het Europese Surrealisme van de jaren ’20 met films als ‘Un Chien Andalou’ en ‘L’Âge d’Or’. Na een korte en ongelukkige omzwerving via Hollywood belandde de Spanjaard Buñuel in Mexico, alwaar hij enkele films maakte die hem wederom in de internationale schijnwerpers deden belanden. Zijn eerste grote wederopstanding film was het drama ‘Los Olvidados’ (1950). Buñuel richtte in deze film zijn camera op arme, Mexicaanse straatjongeren en filmde de film vrijwel volledig op locatie, met enkel amateurs. Vooral deze kenmerken hebben veel mensen de film doen omschrijven als een Mexicaanse variant op het Italiaanse Neorealisme en hoewel er zeer veel waarheid in deze claim schuilt, zijn er ook veel kenmerken aan te wijzen die typisch Buñuel genoemd moeten worden: in plaats van het warme optimisme dat veel Neorealistische films kenmerkt, gaf Buñuel niets van dat al: zijn camera registreerde de keiharde wereld van straatschoffies zonder maar iets te romantiseren. Buñuel had kritiek op het Neorealisme dat hij beschuldigde van het missen van authentieke poëzie. De poëzie die Buñuel gaf was in de vorm van uiterst gewelddadige en erotische beelden, vaak gepresenteerd in dromen. ‘Los Olvidados’ bracht Buñuel wederom de aandacht die hij ooit genoten had tijdens de jaren ’20 en ’30 en stelde hem in staat om talloze films in Mexico te regisseren. De meeste van deze films worden gekenmerkt door een mengeling van mainstream Mexicaanse cinema en zijn kenmerkende iconoclasme, waarvan films als ‘El’ (1952), ‘Ensayo de un Crimen’ (1955) en ‘Nazarin’ (1958) enkele bekende zijn. In 1961 werd Buñuel gevraagd om een film in zijn geboorteland Spanje te maken, wat uiteindelijk resulteerde in ‘Viridiana’. Niemand kan zich waarschijnlijk voorstellen wat Franco en zijn regime gedacht moeten hebben toen ze hun aartsvijand nummer één vroegen om een film in Spanje te maken. Waarschijnlijk zullen ze niet verwacht hebben dat Buñuel het lef had om een controversiële film te maken na een dergelijk verzoek, maar daar hadden ze het in ieder geval goed mis. ‘Viridiana’ bevat alle kenmerkende blasfemische en obscene elementen die zo typerend zijn voor de hele carrière van Buñuel en was een doorn in het oog van Franco; de film werd uiteraard verbannen, maar oogstte grote waardering in de rest van de wereld, waaronder in Cannes, alwaar de film de Palme D’Or won.

Na het succes van deze film richtte Buñuel zich weer meer op de modernistische experimenten die ook zijn vroege films gekenmerkt hadden. In ‘El Angel Exterminador’ kan een groep welgestelde vrienden vanwege onduidelijke oorzaken enkele dagen een huis niet verlaten. Ze weten dat ze niet het huis uit kunnen, maar hebben geen idee wat ze er aan kunnen doen. Wat begint met simpele vervelingen, vervalt door het gebrek aan eten en drinken in langzamerhand in steeds barbaarsere praktijken. Buñuel’s verachting van de rijkere middenklasse is overal voelbaar en hij laat zijn arme protagonisten zonder een greintje medeleven verdwalen in hun hulpeloosheid. De surrealistische premisse, de altijd latente seksualiteit, het gebruik van dromen en de vreemde situaties en humor maken het een ultiem Buñuel vehikel en daarmee een film waarmee enkel de oppersurrealist op de proppen had kunnen komen. Met de film ‘Le Journal d'une Femme de Chambre’ (1964) begon de zogenaamde ‘Franse periode’ in de carrière van Buñuel, waarin grote sterren en de scenarist Jean-Claude Carrière centraal zouden komen te staan. In deze periode is ook de invloed van de Europese artcinema het meest zichtbaar en op zijn beurt zou Buñuel zelf van invloed zijn op diezelfde artcinema. Vrijwel alle films uit deze laatste periode zouden dezelfde experimenten met verhaallijnen en narratie vertonen: de films zitten boordevol herhalingen en afdwalingen van het ‘hoofdverhaal’ en de lijn tussen realiteit en illusie is flinterdun. Waar de meeste regisseurs van artfilms echter de narratie onderbreken om de aandacht van de kijker op andere zaken te richten, daar maakt Buñuel juist de narratieve frustratie de basis van het plezier. In een van zijn allerbeste films uit deze periode, ‘La Charme Discret de la Bourgeoisie’ (1972), komt dat zeer duidelijk naar voor: de film (die direct terug doet denken aan zijn Mexicaanse meesterwerk ‘El Angel Exterminador’) bestaat feitelijk enkel uit een serie onderbroken pogingen om een maaltijd te consumeren en de dialoog bestaat louter uit banale conversaties over eten en drinken. Het verhaal waaruit de actie zou moeten voortkomen -ambassadeurs die drugs smokkelen- wordt volledig naar de achtergrond gedrukt en is uiteindelijk niet meer dan een achtergrondverhaal. Ook in andere films uit deze periode zoals ‘Belle de Jour’ (1967), ‘La Voie Lactée’ (1969) ‘Tristana’ (1970), ‘Le Fantôme de la Liberté’ en ‘Cet Obscur Objet Du Désir’ (1977) zitten vol met dit soort narratieve onzin en surrealistische grapjes. Grappig genoeg verschafte Buñuel zich met deze films, die even experimenteel als toegankelijk zijn, een grote bekendheid bij een groot publiek. Op het einde van zijn carrière krijgt de vaak verguisde lastpak dan toch nog erkenning van een groot publiek, zonder dat hij ook maar een beetje van zijn gif verloren had. Hij verpakte dat gif enkel in een wat toegankelijkere verpakking dan in het begin van zijn carrière, waardoor meer mensen dan intellectuelen en cinefielen zijn films gingen zien en waarderen.

[Brakhage]

Dit is wellicht een interessante aankomende release voor Bunuel beginners:

Bunuel box (http://www.optimumdvdstore.com/film.php?id=402)

Dan heb je meteen enkele van zijn beste films in huis voor een prikkie. Weet niets over de kwaliteit natuurlijk, maar Optimum levert doorgaans degelijk werk (maar helaas nooit extra's).

[Eddy]

Dit is wellicht een interessante aankomende release voor Bunuel beginners:

Bunuel box (http://www.optimumdvdstore.com/film.php?id=402)

Dan heb je meteen enkele van zijn beste films in huis voor een prikkie. Weet niets over de kwaliteit natuurlijk, maar Optimum levert doorgaans degelijk werk (maar helaas nooit extra's).
Als ik naar de website klik waar je naar linkt zie ik toch een aantal extra's genoemd worden. Het enige is nu nog even afwachten hoe het zit met de kwaliteit van beeld en geluid bij deze films.

Ik ben zelf maar weinig bekend met Bunuels werk, ik heb slechts een paar films van hem in de kast staan, maar de box ziet er interessant uit. Zijn meest indrukwekkende film tot nu toe is voor mij Un Chien Andalou. Van deze box heb ik alleen That Obscure Object Of Desire al op dvd (in een mooie Criterion versie). Bedankt voor de tip, ik zal hem zeker onthouden.

[stefanovic]

Ben ook erg nieuwsgierig. De box lijkt me inderdaad een mooie kennismaking! Hieronder de specificaties:

http://www.dvd.nl/forum/showthread.php?t=48157