Brazil

Sam Lowry (Jonathan Pryce) is een rasechte bureaucraat, werkzaam bij het Ministerie van Informatie. Hij heeft totaal geen intenties om carrière te maken, ondanks de bemoeinissen van zijn moeder (Katherine Helmond). Als hij niet bezig is met het verwerken van het ene overbodige formulier na het andere, dagdroomt hij over een andere wereld, waarin hij zijn droomvrouw bevrijdt. Sam’s schijnbaar probleemloze leventje wordt compleet overhoop gegooid als hij bij het rechtzetten van een vormfout – het ministerie arresteerde in plaats van de opstandige verwarmingsmonteur Harry Tuttle (een kleine rol van Robert deNiro) de onschuldige Harry Buttle – deze vrouw (Kim Greist) ook daadwerkelijk ontmoet. Maar voor hij het weet verliest hij haar weer uit het oog. Sam wil er alles aan doen om meer over haar te weten te komen, en dit brengt hem in grote problemen met de autoriteiten. Zal het Sam lukken om de gevaren te trotseren, of zal hij voor altijd een slaaf blijven van het systeem?

Terry Gilliam (12 Monkeys) is een regisseur met een zeer kenmerkende eigen stijl. Ook Brazil, een film uit 1985, is onmiskenbaar een van zijn (meester)werkjes. Om te beginnen is het, zoals je gewend bent van Gilliam, een visueel hoogstandje vol indrukwekkende shots en sets, en prachtige effecten die ook tegenwoordig nog uitstekend weten te overtuigen. Maar ook het acteerwerk en het gelaagde verhaal, met een duidelijke maatschappijkritische boodschap, mogen er zijn. Bovendien is de film doorspekt met aardig wat donkere satirische humor, en zijn er talloze kleine details die bijdragen aan het verhaal maar pas bij herhaald bekijken opvallen. Brazil bevat vele thema\'s, maar in essentie draait het om de strijd van de De Kleine Man tegen Het Systeem. Opvallend genoeg raakte Gilliam bij het aan de man brengen van Brazil zelf ook beland in een dergelijk gevecht. Legendarisch is de confrontatie tussen Gilliam en Sid Sheinberg, het hoofd van Universal (verantwoordelijk voor de distributie van Brazil in de VS), die van mening was dat de film in zijn aangeleverde 142 minuten durende vorm te weinig mensen aan zou spreken en dus niet genoeg geld in het laatje zou brengen. Sheinberg stelde voor om een nieuwe cut van Brazil te maken met een kortere duur, en waaruit bovendien alle minder gangbare elementen verwijderd zouden worden. Gilliam stemde uiteraard niet in met deze verminking van zijn visie, maar had helaas een contract getekend waarin stond dat de film maximaal 132 minuten mocht duren, en dat er zelfs dan nog aan gesleuteld mocht worden door Universal. Gilliam begon aan een eigen cut van 132 minuten, maar tegelijkertijd zette ook Sheinberg zijn editors aan het werk. Oorspronkelijk stond Sheinberg\'s cut, die vanwege zijn zoetsappige opzet de \"Love Conquers All\"-versie genoemd wordt, gepland voor release, maar toen eiste Gilliam (terecht) dat dan zijn naam van de credits verwijderd moest worden. Een patstelling was het gevolg, maar door een heftige publiciteitsoorlog wist Gilliam uiteindelijk de critici voor zich te winnen, en bracht Universal alsnog Gilliam\'s ingekorte cut uit. David had gewonnen van Goliath, maar als gevolg van de onenigheden zijn er nu wel diverse uitgaven van de film. Momenteel bestaan er maar liefst vijf versies:

- De Europese bioscoopversie (uitgegeven door Fox)
- De Europese thuisversie (bevat t.o.v. de bioscoopversie een additionele scène)
- Gilliam\'s Amerikaanse bios/thuisversie van 132 minuten (uitgegeven door Universal)
- Sheinberg\'s \"Love Conquers All\"-versie
- De Final Director\'s Cut

Op de hier besproken Big Deal-DVD tref je de Europese thuisversie aan, die 137 minuten duurt (vanwege 4% PAL-speedup overeenkomend met 142 minuten NTSC). Ben je benieuwd naar de Love Conquers All-uitgave of de Director\'s Cut – die slechts minimaal verschilt van de Europese versie – dan zul je de Criterion Edition aan moeten schaffen.

Beeldkwaliteit

Het beeld van Brazil heeft oorspronkelijk een verhouding van 1.85:1, en staat (gelukkig) ook met deze verhouding op DVD. De transfer – uiteraard anamorf – heeft een goede scherpte en het overwegend sombere kleurenpalet (perfect passend bij de setting) verschijnt zonder problemen op het scherm. Verder is de print zeer schoon en ontbreekt elke vorm van storende compressieartefacting, filmgrain en beeldruis. Tot dusver weinig klachten dus. Iets wat echter wel voor een puntje aftrek zorgt is het feit dat er redelijk wat edge enhancement is gebruikt om de scherpte kunstmatig te verhogen. Dit valt niet in elke scène evenveel op, maar is toch een onnodig verschijnsel. Een andere kleine kanttekening plaatsen we bij de redelijk hoog geplaatste ondertiteling. Maar ondanks deze zaken is het een uitstekende transfer, zeker voor een film van bijna twintig jaar oud.

Geluidskwaliteit

Evenals op de overige DVD-uitgaven van Brazil is ook op deze R2-editie geen 5.1-mix te vinden. Het geluid staat namelijk in de vorm van een Dolby Digital 2.0-spoor (192kbit/s) op DVD, inclusief matrix-achterkanaal. Voor een relatief eenvoudige 2.0-surroundtrack klinkt het geluid naar behoren, al doet de algehele klank van het spoor vrij gedateerd aan. Ook is er zo nu en dan wat lichte vervorming te horen. Het surroundgebruik is echter prima, en actiever dan je van matrix-surround zou verwachten. Al met al biedt de DVD een aanvaardbare luisterervaring, maar het woord \"indrukwekkend\" is niet echt van toepassing.

Extra's

Gezien het feit dat het een budget-uitgave betreft, zou je wellicht verwachten dat de R2 DVD van Brazil hooguit een trailertje bevat. Maar het blijkt mee te vallen: uiteraard is de trailer meegeleverd (1.85:1 anamorf, DD 2.0), maar daarnaast kun je ook nog de geprezen documentaire \"What is Brazil?\" van Rob Hedden bekijken. In deze documentaire (1.33:1, DD 2.0), die stamt uit 1985 en een klein half uurtje duurt, proberen leden van de cast en crew aan te geven waar Brazil nu eigenlijk om draait. Dat leidt tot een informatief geheel, waarin zaken als het schrijven van het script, de werkwijze van Gilliam en de casting aan bod komen. Tevens bevat de docu beelden van de “Oogbal”-scène, een met zeer veel moeite gecreëerde effectscène die de uiteindelijke film niet haalde. Een informatieve en vermakelijke documentaire, die wat ons betreft gerust twee keer zo lang had mogen duren.

De vraag \"Wat is Brazil?\" laat zich niet eenvoudig beantwoorden. Wat zeker is, is dat het een visueel indrukwekkende film is met een goede cast, die een kritische Orwelliaanse visie op de samenleving geeft. Echter, mede door de vele stemmingwisselingen (van comedy naar drama, van satire naar romantiek, enz.) is het duidelijk geen alledaagse kost, wat ook de reden is dat Brazil – net als het overige werk van Terry Gilliam – geen film voor iedereen is. Maar ook al spreekt het verhaal je totaal niet aan, dan nog zul je moeten onderkennen dat de film op visueel gebied een pareltje is. Gewoon kijken en zelf je oordeel vellen. De Big Deal-DVD van Brazil bevat de Europese versie van de film, die nagenoeg gelijk is aan de Director’s Cut. Het beeld van de DVD is boven verwachting, maar het 2.0-surroundgeluid maakt wat minder indruk. Een uitstekende documentaire rond het geheel af. Ben je op zoek naar de ultieme, met extra’s overladen uitgave van deze klassieker, dan zul je de Criterion Edition in huis moeten halen, maar anders is deze prettig geprijsde R2-editie een aardig alternatief.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Fox Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Sibling Rivalry (DVD)
• Volgende: Frida (DVD)