Fiddler on the Roof (SE)

Tevye (Topol) en zijn vrouw Golde (Norma Crane) wonen in de joodse gemeenschap van het Russische dorpje Anatevka. Een gemeenschap waar de bewoners een eenvoudig leven leiden en waar de oude tradities nog belangrijk zijn. Zo is er de ‘huwelijkskoppelaarster’ Yente (Molly Picon), die voor de oudste dochter Tzeitel (Rosalind Harris) van Tevye een perfecte kandidaat gevonden heeft. De welgestelde slager Lazar Wolf (Paul Mann). Dat hij veel ouder is dan Tzeitel en dat Tzeitel van een ander houdt, doet niet terzake. Het is de traditie die telt. Maar Tzeitel heeft haar hart verpand aan de jonge kledingmaker Motel (Leonard Frey) en ze willen samen trouwen. In een moment als deze went Tevye zich tot God en weegt de voors en de tegens tegen elkaar af. Tevye gaat overstag en geeft beide zijn zegen. Hoe hij dit nieuws aan zijn vrouw Golde zal vertellen…, nou ja dat ziet hij nog wel. En zo wordt Tevye geconfronteerd met een nieuwe tijd, waarin de oude tradities op de tocht staan. Niet alleen zullen ook zijn beide ander dochters Hodel (Michele Marsh) en Chava (Neva Small) hem vragen met de oude traditie te breken en zal Tevye zich wederom tot God wenden voor raad, ook gaat de Joodse gemeenschap van het dorpje Anatevka een hele moeilijke en onrustige tijd tegemoet.

In 1964 en de jaren erna was de musical Fiddler on the Roof een groot Broadway succes. Ook in Nederland is deze musical in 1966, onder de naam Anatevka, met veel succes uitgevoerd. De rol van Tevye werd hierin gespeeld door Lex Goudsmit. De musical is gebaseerd op een aantal korte verhalen van de Russische schrijver Sholom Aleichem, die zich afspelen in het Oekraïense dorpje Voronkov.
In 1971 bracht regisseur Norman Jewison de musical zeer succesvol naar het witte doek. Niet een ongebruikelijke stap om een musical te verfilmen. Vele voorbeelden zijn hierbij te noemen. Jewison zelf verfilmde twee jaar later (1973) zeer succesvol de musical Jesus Christ Superstar van sir Andrew Lloyd Webber. Ook Leonard Bernstein’s West Side Story is in 1961 door Jerome Robbins en Robert Wise met groot succes verfilmd.
De muziek van de musicalversie Fiddler on the Roof was geschreven door Jerry Bock met teksten van Sheldon Harnick. Beide werkten ook mee aan de verfilming van Jewison. Componist John Williams bewerkte de muziek tot een soundtrack voor de film en dirigeerde zelf het orkest. Niemand minder dan violist Isaac Stern, één van ’s werelds beroemdste klassieke violisten, speelde de vioolmuziek. De originele choreografie was van Jerome Robbins, die ook de choreografie van West Side Story heeft verzorgd.
De verfilming van Fiddler on the Roof is prachtig gemaakt. Het is een geen snelle film, de speelduur is maar liefst bijna drie uur. Met enige tegenzin heeft Jewison omwille van de snelheid voor de re-release in 1979 een kortere versie van 2½ uur gemaakt. In 1972 kreeg de film maar liefst acht Oscar® nominaties, onder ander voor beste regie, beste film en beste mannelijke hoofdrol. Drie Oscars® werden gewonnen; voor het geluid, de muziek en de liedjes en de cinematografie. Deze cinematografie van Oswald Morris is zeer bijzonder. Om een bijzondere authentieke sfeer te creëren is de gehele film geschoten met een nylon kous voor de cameralens.
In de film ook een rol voor Paul Michael Glaser als Perchik. Een paar jaar na deze film werd Glaser zeer bekend van zijn rol als detective David Starsky in de televisieserie Starsky & Hutch. Glaser’s carrière is verder beperkt gebleven tot televisieproducties. Hoofdrolspeler Topol heeft een vrij rustig verlopen filmcarrière, hij speelde onder andere nog in de 007 film For Your Eyes Only (1981) en in de Nederlandse film Left Luggage (1998) van Jeroen Krabbé.

Beeldkwaliteit

Uiteraard staat de film in het oorspronkelijke beeldformaat van 2.35:1 anamorf op de DVD. Echt perfect is het beeld niet. Zoals hierboven al is beschreven, is de film gemaakt met een nylon kous voor de cameralens, wat haar invloed heeft op de scherpte en detaillering van het beeld. Uiteraard bewust bedoeld door de regisseur. Met name bij enkele buitenopnames zal dit geleid hebben tot de wat grauwe waas die over het beeld zit. Maar dit kunnen we de transfer verder niet aanrekenen. Het kleurenpalet van de film heeft een warme uitstraling, waarbij de bruin en rood de nadruk hebben. Helaas zitten in het beeld regelmatig kleine spetters, die duiden op beschadigingen van het filmmateriaal. Edge enhancement is ook redelijk duidelijk zichtbaar toegepast. Maar goed, ondanks dat we al indrukwekkende restauraties van oude films hebben gezien, ziet het beeld van deze ruim 30 jaar oud film er nog alleszins fatsoenlijk uit.
De film is netjes verdeeld in 32 chapterstops. De laagwisseling van de DVD-9 (dubbellaags) is tussen twee scène overgangen geplaatst en slechts heel kort merkbaar. De ondertiteling (wit) is duidelijk en goed onder in het beeld geplaatst. De liedteksten zijn ook vertaald, prima!

Geluidskwaliteit

De originele Engelstalige soundtrack is als een Dolby Digital surround track (bitrate 448 kb/s) op de DVD geplaatst. Er is ook een Franstalige nasynchronisatie, ook in DD5.1- 448 k/bs, beschikbaar. De soundtrack klinkt redelijk goed. Redelijk betekent dat de leeftijd van de film wel wordt verraden. De filmgeluiden beperken zich tot de voorkanalen en zijn beperkt in frequentiebereik. Ook de stemmen komen uit de frontkanalen. Omdat de soundtrack afkomstig is van de 70 mm 6-track ‘wandelen’ de stemmen me met de bewegingen naar links of rechts in het beeld. Het is even wennen, omdat we bij moderne films vooral gewend zijn dat de stemmen zich beperken tot het centerkanaal. De surrounds worden alleen maar gebruikt voor de muziek en de liedjes, met een nadrukkelijk volumeniveau. Niet te, het klinkt best goed. Ook bij de muziek valt de leeftijd op, het hoog doet wat digitaal scherp aan. De detaillering van de muziek is goed, al zit in de muziek weinig diepte. De surrounds worden ook gebruikt bij de scène van Tevye’s droom. Het LFE kanaal wordt niet gebruikt, het laag komt uit de frontkanalen. Af en toe zit er een beetje vervorming in de soundtrack. Verder klinkt de soundtrack ruis- en kraakvrij.

Extra's

De breedbeeldmenu’s zijn statische schermen zonder achtergrondmuziek. Deze Special Edition uitgave bestaat uit twee discs, waarbij alle extra’s op de tweede disc zijn geplaatst. Meeste extra’s worden, tenzij anders vermeld, gepresenteerd in 1.33:1 (4x3) standaard beeldformaat met DD2.0 (224 kb/s) geluid en natuurlijk Nederlands ondertiteld.

Audio Commentary by Norman Jewison and Topol
Een onderhoudend commentaar van met name regisseur Norman Jewison, waar hoofdrolspeler Topol af en toe een bijdrage doet. Al met al zeker informatief, waarbij de passie van beide voor de film zeker naar voren komt. Naar verluidt is het commentaar van Jewison al in 1991 opgenomen voor de laserdisc uitgave.

Norman Jewison, Filmmaker (~48 minuten)
Een Canadese documentaire over Norman Jewison, die gemaakt is ten tijde van de opnamen van Fiddler on the Roof. De documentaire volgt Jewison in verschillende stadia van het filmproces. Tevens wordt een kort overzicht van zijn andere films gegevens, zoals Thomas Crown Affair (1968). De documentaire is opgedeeld in 12 chapterstops.

Norman Jewison Looks Back (~10 minuten)
Een nieuw opgenomen documentaire waarin Jewison terugkijkt op de productie van de film. In 1.78:1 anamorf breedbeeld.

Deleted Song “Any Day Now\" (3 minuten).
Een liedje dat geschrapt is en bewaard is gebleven dankzij Jerry Bock. Er zijn geen beelden bij, er worden foto’s uit de film (in 2.35:1 letterbox formaat) getoond.

Tevye\'s Dream Sequence in Full Color (6 minuten)
De scène Tevye’s droom is in de film in een grijsblauwe kleur gezet. Het idee hierachter is dat niemand eigenlijk in kleur droomt. Maar hier kun je de scène gewoon in normale kleuren zien en je merkt meteen dat de scène minder krachtig is. Dit kun je beter zien bij de optie Side by side comparison, waar het beeld in tweeën gesplitst is om beide tegelijk te laten zien. De scène wordt ingeleid door Jewison. Beeldformaat van de scène is 2.35:1 anamorf.

The Stories of Sholom Aleichem
Hier heb je keuze uit de twee korte verhalen van de schrijver Sholom Aleichem: The Bubble Bursts en Modern Children. Beide verhalen waren basis voor Fiddler on the Roof. De verhalen worden voorgelezen door Norman Jewison, ondersteund door storyboards en tekeningen.

Historical Background (11 minuten).
Wederom leest Norman Jewison voor over het tijdsbeeld waarin Fiddler on the Roof zich afspeelt. Ondersteund door zwart/wit foto’s.

Production Design and Storyboards, met drie keuzemogelijkheden:
- Production Design, bestaande uit 6 tekeningen;
- Storyboards, bestaande uit 5 tekeningen;
- Storyboard to Film Comparison, met 5 filmscènes waarbij het beeld gesplitst is voor de storyboard tekeningen en de uiteindelijke filmversie inclusief het filmgeluid.

Original Production Notes
De originele productie aantekeningen van Casting (13 beelden), Make-up (6 beelden), Call Sheets (9 beelden) en Shooting Schedule (3 beelden).

Photographic Production Diary
Foto’s, kleur en zwart/wit, van Norman Jewison (39 foto’s), Yugoslavia (24 foto’s), On Location (72 foto’s), The Songs (vijf liedjes met totaal 120 foto’s) en New York Premiere (26 foto’s).

Promotional Materials
Bestaat uit enkele vervolgkeuzen met foto’s van de posters van de originele release, de re-release, het persboek van de originele en de re-release, enkele internationale posters en souvernis.

Trailers, Teasers and TV-spots, met keuze uit:
- Re-release trailer (2 minuten)
- “Reserve Your Seat” Teaser (2 minuten)
- \"Will Rogers\" Teaser (2 minuten)
- 1971 TV spot (30 seconden)
- 1979 TV spot (30 seconden)

Verder kun je nog een verborgen extra vinden.

In 1971 bracht regisseur Norman Jewison de musical Fiddler on the Roof zeer succesvol in de bioscoop. Gebaseerd op twee korte verhalen van de Joods-Russische schrijver Sholom Aleichem maakten Jerome Robbins en Jerry Bock in 1964 de Broadway musicalversie van Fiddler on the Roof. Bock is bij het maken van de film ook betrokken geweest, de muziek is door John Williams omgezet naar een prachtige soundtrack. Fiddler on the Roof vertelt in 3 uur het verhaal van de melkman Tevye die vasthoudt aan de oude tradities, maar de kleine wereld om hem heen veranderd.
Deze Special Edition heeft een goede beeldkwaliteit die wel zo zijn tekortkomingen kent. De muziek klinkt ook prima, zij het dat het hoog enigszins scherp aandoet. Op de tweede disc prima extra’s die een duidelijke meerwaarde aan de film geven. Zeer de moeite waard.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Fox Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Firestorm (DVD)
• Volgende: Of Unknown Origin (DVD)