Jean Michel Jarre - Aero

Al meer dan een kwart eeuw maakt de Franse muzikant Jean Michel Jarre tijdloze electronische synthesizermuziek waar miljoenen mensen ter wereld met plezier naar luisteren. Begin zeventiger jaren kon het publiek al kennis maken met de electronische muziek die Jarre uit zijn EMS Synthi AKS en uit zijn draagbare EMS VCS3 wist te toveren. In 1976 veroverde Jarre de wereld met het album Oxygene dat later opgevolgd zou worden door vele andere succesvolle en ook minder succesvolle albums. Jarre moet niet beschouwd worden als de grondlegger van de synthesizer muziek, maar een substantieel aandeel had hij wel met zijn experimenten.

Van de huidige \'dance\' muziek kan worden gezegd dat deze in enige mate is afgeleid van Jarre\'s werk.
Het meerendeel van zijn composities maakte hij met analoge en digitale synthesizers en heeft voornamelijk een instrumentaal karakter (hoewel hij ook vocaal werk heeft gemaakt) waarmee hij een herkenbaar en typisch Jarre geluid wist te produceren (een soort van wat we nu “Lounge” noemen). De muzikale landschappen met de homogene dimensionale eigenschappen die hij ten gehore brengt, zijn eenvoudig van opzet, maar weten keer op keer een gevoelige snaar te raken waardoor deze muziek nimmer tot verveling leidt bij het beluisteren ervan.

Met de multichannel technieken die met DVD mogelijk zijn, besefte Jean Michel Jarre dat hij een extra dimensie in zijn muziek kon aanbrengen. Deze dimensie die Jarre \'Aero\' noemt (afgeleid van \'Anthology of Electronic Revisited Originals\'), plaatst je binnen in de muziek: een totaal nieuwe beleving van auditieve ruimtelijkheid.

1. Aero Opening	14. Scene 6
2. Scene 1	15. Equinoxe 4
3. Oxygene 2	16. Scene 7
4. Scene 2	17. Last Rendez-Vous
5. Aero	18. Scene 8
6. Equinoxe 8	19. Zoolookology
7. Oxygene 4	20. Scene 9
8. Scene 3	21. Aerozone
9. Souvenir of China	22. Scene 10
10. Scene 4	23. Magnetic Fields 1
11. Aerology	24. Scene 11
12. Scene 5	25. Chronology 6
13. Equinoxe 3	26. Rendez-Vous 4*
*Bonustrack

Zoals uit de tracklisting valt af te leiden is er inderdaad sprake van een bloemlezing (anthology) van Jarre\'s werk; een aantal van zijn bekendste composities heeft hij in een nieuw jasje gestoken, aangevuld met een drietal nieuwe nummers. De \'oude\' composities zijn uiterst herkenbaar gebleven, maar verschillen duidelijk in arangement. De nieuwe composities hebben iets van een \'House\' en \'New Age\' stijl. De composities zijn met korte \'Scenes\' aan elkaar verbonden en sluiten naadloos op de tracks aan. De synthesizervirtuoos is ruim een jaar bezig geweest om het project \'Aero\' af te ronden. Hij heeft gebruik gemaakt van de originele instrumenten en deze zodanig gemixt dat een spatiaal beeld van 360 graden is ontstaan.

In tegenstelling tot de meeste muziek DVDs met 5.1 surround geluid, word je bij het beluisteren van \'Aero\' daadwerkelijk in het centrum geplaatst. Dit is een ervaring op zich. De muziek klinkt emotioneler als ooit tevoren en brengt je als luisteraar in extase; precies wat Jarre voor ogen had met dit geluidsexperiment.

Beeldkwaliteit

Eigenlijk heb je geen videomateriaal nodig om naar deze DVD te kijken. De (associatieve) muziek zorgt er uit zichzelf wel voor dat er zich beelden in je hoofd vormen. Je kunt dan ook vanuit het selectiemenu kiezen om het beeld uit te zetten! Als je besluit om toch beeld op je scherm te willen hebben, word je verrast met de (prachtige) ogen van de Franse actrice Anne Parillaud (Nikita). Het beeld bestaat uit één shot van 75 minuten (dus zonder cuts) dat werd geregistreerd in 1080i HDTV formaat met een Thomas LDK6000 High Definition camera.

Jarre kwam op het \'eyes-shot\' om te laten zien hoe emotioneel de muziek daadwerkelijk is door de ogen van een vrouw, luisterend naar Aero, te filmen. Het beeld heeft een verhouding van 1.78:1 en is anamorf vastgelegd. Het terugschalen naar PAL resolutie heeft ogenschijnlijk niet voor problemen gezorgd want met een videobitrate die niet boven de 4 Mb/s uitkomt, bevat het het beeld geen artefacten en is van topkwaliteit. Toch geef ik er de voorkeur aan om het scherm op zwart te zetten en zelf mijn eigen beeldmateriaal te genereren.

Geluidskwaliteit

Daar waar je bij menig muziek DVD er behoorlijk bekaaid vanaf komt als het om de surroundbeleving gaat, word je bij deze DVD getrakteerd op een waar multichannel audiospektakel. Wellicht dat de (op)nieuw opgenomen composities voor de doorgewinterde Jarre fan iets “cleaner” klinken dan dat zij gewend zijn, maar al snel wen je hier aan. Hoewel alle nummers (volgens de credits) zijn opgenomen in 96 Khz / 24 bits, is de full bitrate DTS track (1509 Kbit/s) jammer genoeg niet in DTS 96/24 resolutie op de schijf vastgelegd. Maar daarom niet getreurd, want zowel de DTS track als ook de Dolby Digital 5.1 (448 Kbit/s) track klinken beiden uitmuntend.

Alle kanalen worden intensief discreet aangestuurd om het door Jarre gewenste effect te bewerkstelligen. De panning en positionering van het geluid tussen de onderlinge kanalen is fantastisch. Het geluid lijkt zich zonder enige \"gaten\" aan de randen van de luisterruimte te bevinden en zich rondom je voort te planten waardoor je als het ware vanzelf in het centrum wordt geplaatst. Alle luidsprekers worden over het hele frequentiegebied benut. Wat dat betreft wordt er ook geen onderscheid gemaakt tussen de hoge en lage frequenties. Daarom geniet het absoluut de voorkeur om full range surroundluidsprekers in je HT setup aangesloten te hebben. Alleen het diepste laag wordt weergegeven door de subwoofer.

Het beluisteren van Aero doe je met je ogen dicht en je laat het samenspel van muziek en effecten over je heen komen. En dan ervaar je een belevenis die het best vergeleken kan worden met een muzikale roller coaster die de Python in de Efteling doet verbleken...

Extra's

De verpakking is een CD Jewel Case in plaats van de gebruikelijke keepcase die bij DVD wordt gebruikt. Wellicht dat dit te maken heeft met de oorspronkelijke bedoeling van Jarre om er een audioproject van te maken. Ik heb werkelijk geen idee, maar jammer is het wel. Voor diegene die de DVD toch willen bewaren in een keep case bestaan er internetsites waar enthousiastelingen hun eigen (high-res) Aero DVD-covers hebben geplaatst en die aldaar zijn te downloaden.

Als je geen DVD met multichannel kunt afspelen is er altijd nog de gewone audio CD. Deze CD wordt als bonus meegeleverd en bevat alle nummers die ook op de DVD zijn terug te vinden. Ook bij het beluisteren van deze in super-stereo gemixte CD ervaar je ontegenzeggelijk het meer dan 180 graden gevoel, hoewel dit niet zo intensief wordt beleefd zoals bij de DVD. Via het gestileerde en geanimeerde menu van de DVD kun je in de Credits, die vier beeldpagina’s beslaat, productie informatie terugvinden. Als laatste extra is er een veertien pagina’s tellende inlay met foto’s gemaakt door fans wereldwijd die zich hebben laten inspireren door Jarre\'s muziek.

Jean Michel Jarre heeft van deze DVD geen sinecure gemaakt. Weloverwogen en op gevoel heeft hij een muziek DVD gemaakt die voor wat de geluidsmogelijkheden betreft ongevenaard is. Het Aerodynamische karakter van de muziek komt prachtig tot uiting in de technische afwerking van het geluid. Eigenlijk komen superlatieven tekort. Ik kan me voorstellen dat je geen zin hebt om drie kwartier naar een beeld, dat overigens uitstekend van kwaliteit is, gaat zitten kijken waar alleen maar een stel bewegende ogen zijn te zien. De meegeleverde bonus CD is een leuk extraatje, maar het gaat per slot van rekening om de DVD zelf. En met Aero haal je een DVD in huis waar je prachtig jouw surround set mee kunt demonstreren. Waarmee is gezegd dat deze DVD niet alleen voor de liefhebbers van Jean Michel Jarre is weggelegd. Puur referentiemateriaal voor een zeer betaalbare prijs!

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Eigen Collectie.

Lees meer

• Vorige: Nicholas Nickleby (DVD)
• Volgende: Kung Fu - Seizoen 2 (DVD)