Tommy (30th Anniversary Edition)

Kapitein Walker (Robert Powell) is een militairpiloot die in de Tweede Wereldoorlog omkomt en zijn hoogzwangere vrouw Nora (Ann-Margret) alleen achterlaat. Op de dag van de bevrijding wordt zoontje Tommy geboren. Nora begint een relatie met de egoïstische Frank Hobbs (Oliver Reed), die een vakantiekamp leidt. Frank trekt in bij Nora. Beide krijgen de schrik van hun leven als plotseling de doodgewaande echtgenoot weer voor de deur staat en Frank vermoordt de kapitein. Tommy (Barry Winch) ziet dit, waarna zijn moeder en Frank hem inprenten dat hij niets gezien of gehoord heeft en er ook nooit over mag praten. Vanaf dat moment keert Tommy helemaal in zichzelf, hij reageert nergens meer op, ziet niks meer en praat ook niet meer. Moeder Nora probeert van alles om Tommy weer aan het praten te krijgen, maar niets helpt.
De jaren verstrijken en de avonden dat Frank en Nora uitgaan, wordt Tommy (nu Roger Daltrey) overgelaten aan de gevaarlijke neef Kevin (Paul Nicholas) en de enge oom Ernie (Keith Moon).
Om Tommy uit zijn isolatie te krijgen, neemt Frank hem mee naar de Acid Queen (Tina Turner), die Tommy een schoktherapie met hallucinerende drugs geeft. Ook dit helpt niet.
Dan ontdekt Tommy op een schrootplaats een oude flipperkast (pinball player). Tommy wordt een ware duivelskunstenaar op de flipperkast en verslaat zelfs de regerende ‘flipperkast koning’ (Elton John). Vanaf dat moment krijgt Tommy een grote schare fans, waar Frank heel gewiekst munt uit slaat. Alles gaat goed, totdat Nora de spiegel breekt waar Tommy altijd in lijkt te kijken.

Eind jaren ’60 schreef de zanger/gitarist Pete Townshend het conceptalbum Tommy, dat in 1969 werd uitgebracht. Het was voor het eerst dat een rockalbum via muziek een verhaal verteld. En zo werd Tommy de eerste rockopera en het werd een groot succes voor Townshend en de popgroep The Who.
De rockopera heeft diverse bekende songs voortgebracht. Denk hierbij aan ‘Pinball Wizard’, ‘See me, feel me / Listening to You’ en ‘Acid Queen’. Na Tommy schreef Townshend nog een conceptalbum genaamd Lifehouse. Maar dit album is pas 30 jaar later ook echt door Townshend opgenomen.
Critici waren het erover eens dat Tommy niet zomaar een stel liedjes was. Natuurlijk kun je het album gewoon beluisteren als een verzameling goede songs. Maar er zit meer in Tommy dan alleen wat goede songs.
Regisseur Ken Russell heeft dit in 1975 getracht te verfilmen. Zo controversieel als het conceptalbum van Townshend was, zo controversieel is de film Tommy ook geworden. Een extravagante en flamboyante weergave van het verhaal. Townshend was zelf betrokken bij de realisatie en heeft de muzikale regie voor zijn rekening genomen. Alle leden van The Who waren trouwens betrokken bij de film en spelen zelf ook mee in de film. Zanger Roger Daltrey speelt als Tommy de hoofdrol. Drummer Keith Moon speelt de rol van ‘uncle Ernie’. Pete Townshend en John Entwistle zijn zichzelf in de film.
The Who speelde ook alle muziek en werden daarbij ondersteund door diverse bekende popsterren. Elton John zingt ‘Pinball Wizard’ in de rol van de onttroonde flipperkastkoning. Tina Turner is ‘The Acid Queen’. Verder nog Eric Clapton als de dominee en Paul Nicholas als neef Kevin.
Ook andere bekende sterren zijn te zien in de film. Jack Nicholson als de psychiater en natuurlijk Ann-Margret als de moeder en Oliver Reed als oom Frank.
De film is, net als Jesus Christ Superstar en Pink Floyd’s The Wall, helemaal gezongen. Iedereen zingt ook zelf zijn eigen rol. Muzikaal betekent dit toch wat zwakke punten, een man als Oliver Reed zingt regelmatig een toontje ernaast. Muzikaal gezien is de filmversie iets minder sterk dan het album van The Who zelf. Al zijn sommige optredens zoals van Tina Turner en Elton John muzikaal weer heel sterk. Als film is Tommy een bijzonder document, visueel sterk in beeld gebracht met goed acteerwerk van de cast. Met name van Oliver Reed die heerlijk ‘sleezy’ overkomt en van Ann Margret. Zowel Ann-Margret als Pete Townshend werden genomineerd voor een Oscar, die trouwens niet werd gewonnen.
Vandaag de dag wordt Tommy als musical/rockopera nog steeds in de verschillende theaters uitgevoerd, wat duidelijk maakt dat Townshend 30 jaar geleden een bijzonder werk heeft geschreven.

Het is nu 30 jaar geleden dat Ken Russell de film Tommy maakte. Reden voor een 30th Anniversary DVD editie met digitaal gerestaureerd beeld en geluid en met toevoeging van diverse exrta’s.

Beeldkwaliteit

De film staat met de oorspronkelijke beeldverhouding van 1.85:1 anamorf op de schijf. Het beeld is vanaf het originele negatief volledig gerestaureerd en digitaal geremasterd. Het beeld ziet er goed uit, al heeft deze release toch enkele kritiekpunten.
De film heeft scènes die bijzonder kleurrijk zijn, zoals de ‘pinball’ scène met Elton John. De kleuren zien er helder en goed verzadigd uit. Alleen is de kleurbalans niet optimaal, die iets teveel naar rood neigt. Hierdoor zijn huidtinten iets te rood en overheerst de kleur rood sommige scènes iets teveel. We hebben het beeld vergeleken met screenshots van de Franse jubileumrelease van de film. Hierbij valt op dat het beeld van de Franse release een betere kleurbalans heeft en duidelijk minder rood is. Ook de filmfragmenten bij de extra’s zijn minder rood gekleurd.
Het beeld oogt redelijk scherp, maar door tegenvallende detaillering doet het ook een beetje te soft aan. Zeer waarschijnlijk is dit te wijten aan het feit dat de film slechts op een DVD-5 (enkellaags) staat, waar de Britse release een DVD-9 uitgave is. De gemiddelde bitrate voor beeld en geluid is nu slechts 5.4 Mbit/sec, geen hoge waarde dus. In de film is vrij constant een lichte beeldruis waarneembaar. Kleine compressiefoutjes zijn af en toe ook te zien. Af en toe zit nog een spettertje in het beeld, maar verder ziet het beeld er schoon uit.
De film is ondermaats verdeeld in slechts 6 chapterstops. Er zitten 30 liedjes of fragmenten van liedjes in de film, heel erg jammer dat niet ieder stukje een eigen chapterstop heeft gekregen. Temeer ook omdat er nu geen enkele informatie is over de titels van de liedjes in de film.
Zoals gezegd, de film staat op een DVD-5, dus geen laagwisseling. De optionele Nederlandse ondertiteling staat goed geplaatst onder in het beeld. Alle liedjes hebben ondertiteling, waarbij de liedteksten vertaald zijn.

Geluidskwaliteit

Deze release heeft een Dolby Digital 5.1 surroundtrack (bitrate 448 kb/s) en een Dolby Digital 2.0 stereotrack (bitrate 192 kb/s). De DD2.0 stereotrack klinkt goed en heeft een prima stereobeeld.
De DD5.1 track is een remix van de originele ‘Quintaphonic’ soundtrack. Dit is een soundtrack met vijf discrete (apart) kanalen en is daarmee een soort voorloper op de Dolby techniek. In die tijd, we praten dus over de jaren ’70 was ‘Quintaphonic’ geluid een bijzonderheid.
De DD5.1 track heeft een verrassende ruimtelijkheid. Veel muziek is ook in de surroundkanalen gemixt, met name de achtergrondzang. Verder heeft de muziek, net als bij de DD2.0 track, een goed stereobeeld. De zangstemmen komen nu uit de centerspeaker en soms, wanneer er links/rechts effecten zijn, uit de frontspeakers. Heel incidenteel doet het LFE kanaal ook mee.
Toch doet de DD5.1 track gedateerd aan. Het geluid klinkt dun en scherp in het hoog. Als geheel klinkt de soundtrack een beetje dof. De DD2.0 track heeft een iets opener en directer geluidsbeeld en klinkt daardoor iets beter. De 5.1 track is daarentegen aantrekkelijk door het ruimtelijke geluidsbeeld. Wat de voorkeur heeft, ligt aan persoonlijke voorkeuren.

Extra's

De breedbeeld menuschermen zijn statische beelden met achtergrond geluid. De film is voorzien van een audiocommentaar De overige extra’s staan op de 2e disc. Ook deze disc is een DVD-5.
De extra’s zijn allemaal in 2004 opgenomen en zijn in 1.78:1 anamorf beeldformaat. Alle extra’s zijn voorzien van Nederlandse ondertiteling.

Disc 1

Commentary Ken Russell
Regisseur Ken Russell geeft samen met filmcriticus Mark Kermode een soort toelichting tijdens de film. Het audiocommentaar is in de vorm van een interview dat Mark Kermode met Ken Russell heeft. Regelmatig vraagt Kermode iets naar aanleiding van het filmbeeld op dat moment.

Disc 2

The Story of the Sound (16½ min)
Twee heren waren verantwoordelijk voor het mixen van het geluid in Quintaphonic geluid, Terry Rawlings en Ray Merrin. Zij geven toelichting op het proces van het mixen van het filmgeluid en de keuzes die daarbij gemaakt zijn.

Trailer (2 min)
De originele bioscooptrailer. Beeldformaat 1.85:1 niet anamorf.

Press Promo (21 min)
Een compilatie van interviewfragmenten met Pete Townshend en Roger Daltrey, zoals die bij de interviewonderdelen op deze disc staan, afgewisseld met veel fragmenten uit de film. Dit alles bedoeld als promotie voor de DVD set.

Interview: Roger Daltrey (18 min)
Roger Daltrey wordt geïnterviewd door Matt Kent over de Tommy en het maken van de film. Het interview is 17 februari 2004 opgenomen.

Ken Russell on Tommy (19½ min)
Ken Russell wordt geïnterviewd door Mark Kermode over Tommy. Russell vertelt over de verschillende aspecten van Tommy. Dit interview is tegelijk met het audiocommentaar opgenomen.

Ann-Margret spills the beans (9½ min)
Ann-Margret kijkt terug op haar rol in Tommy, het werken met Ken Russell en de bijzondere scène met de witte bonen en chocolade.

Interview: Pete Townshend (56½ min)
Een zeer uitgebreid interview dat Matt Kent met Pete Townshend op 10 februari 2004 heeft gehad. Pete vertelt veel over Tommy, de ideeën erachter, de film en het fenomeen rockopera. Een boeiend interview.

De 2-disc keepcase zit verpakt in een stevige kartonnen slipcase, die qua layout exact gelijk is aan de cover.

Tommy is de extravagante verfilming door regisseur Ken Russell van de rockopera Tommy van de Britse popgroep The Who. Pete Townshend schreef het conceptalbum, dat in 1969 uitkwam en direct een groot succes was. In 1975 maakte Ken Russell de verfilming, die door zijn bijzondere settings opvalt. De film wordt geheel gezongen. De acteurs zingen zelf, waarbij ook enkele grote popsterren als Tina Turner en Elton John aan de film meedoen. Hoofdrollen werden gespeeld door Roger Daltrey, Oliver Reed en Ann-Margret. Pete Townshend deed de muzikale regie over de film.
Vanwege het 30 jarige jubileum van de film heeft House of Knowledge, onderdeel van Dutch FilmWorks, de film uitgebracht in een 2-disc speciale editie. Beeld en geluid zijn volledig gerestaureerd. Het beeld ziet er mooi schoon uit met heldere kleuren. Alleen is het beeld iets te rood getint en vallen scherpte en detaillering een beetje tegen. Het originele Quintaphonic geluid is gebruikt om een nieuwe DD5.1 mix te maken. Het fraaie surroundtrack met goed gebruik van de achterkanalen. De extra’s bestaan uit nieuw opgenomen interviews met Pete Townshend, Rogert Daltrey en Ken Russell. Jammer dat een overzicht van alle songs ontbreekt. Deze bijzondere rockfilm is een absolute aanrader, waarbij de extra’s een mooie aanvulling zijn op de film.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door House of Knowledge.

Lees meer

• Vorige: Out of Africa (SE) (DVD)
• Volgende: Kayak - Merlin, Bard of the Unseen (In Concert) (DVD)