Tarzan (SE)

Op een stormachtige nacht voor de kust van Afrika bevindt een schip zich in zware problemen. Door blikseminslag is het houten schip binnen enkele seconden een waar inferno geworden. De passagiers, een jong stel met hun pasgeboren zoon, weten zichzelf nog net op tijd in vrijheid te brengen met een sloep. In de afgelegen jungle kunnen ze slechts hopen dat er snel een schip langs komt om ze op te pikken. De vader en moeder bouwen een boomhut en kunnen niets anders doen dan afwachten. Helaas is het noodlot ze onvriendelijk gezind en wordt het jonge gezin aangevallen door de luipaard Sabor; waarbij beide ouders het leven laten. Het kleine jongetje wordt beschermd door zijn eigen omgevallen wiegje en ontkomt als door een wonder aan de klauwen van Sabor. Een apin genaamd Kala ontdekt het jochie niet lang daarna en neemt hem mee naar haar groep gorilla\'s. De leider van de apen, Kerchak, heeft zo zijn bedenkingen, maar tolereert het knaapje. Kala noemt de jongen \"Tarzan\" en voedt hem op als haar eigen kind. En zo groeit Tarzan op tot een lenige volwassen man. Op een dag arriveert de wetenschapper Porter met zijn dochter Jane en lijfwacht Clayton in de jungle. De komst van deze drie individuen zet Tarzan\'s leven op zijn kop. Hij wordt heen en weer getrokken tussen de trouw aan zijn gorilla-familie en zijn soortgenoten. Ook zal Tarzan leren dat niet alle mensen even vriendelijke bedoelingen hebben.

Hoewel de meeste Disneyfilms uit de jaren \'90 als zeer hoogstaande producties gezien mogen worden zijn ze eigenlijk gebaseerd op dezelfde musical-achtige formule. In iedere film werd het verhaal op gezette tijden onderbroken door een lied, gezongen door één of meerdere hoofdpersonages. Tarzan, uit 1999, brak met deze traditie door niet de personages, maar een onzichtbare stem (Phil Collins) de muzikale en emotionele toon van de film te laten verzorgen. Al tijdens de spectaculaire openingsscène (die naar mijn mening die van The Lion King naar de kroon steekt, vooral qua montage) wordt duidelijk dat Disney hiermee recht in de roos geschoten heeft. Het grote voordeel van deze \"onzichtbare zanger\"-methode is dat de liedjes het verhaal veel meer kunnen ondersteunen dan voorheen, zonder dat de stoere Tarzan ineens een opera-stem blijkt te hebben. Ook verhalenderwijs kunnen er nu bepaalde dingen veel sneller worden verteld, waardoor het tempo in de film duidelijk hoger ligt dan bij veel andere Disneyfilms uit die periode. Tel hierbij op dat de makers Tarzan bewust niet neerzetten als een dommekracht, maar als een slimme en lenige persoon met gevoelens en emoties; waardoor de geloofwaardigheid van het personage enorm wordt versterkt. Ook knap is hoe de animatoren emoties hebben weten over te brengen met een minimum aan dialogen. Vooral Glen Keane\'s animaties van Tarzan zijn geniaal. Wat deze Disney-animator weet over te brengen met lichaamshouding en subtiele gezichtsuitdrukkingen tilt de film naar een hoger niveau. Ook werd er in deze film voor het eerst gebruik gemaakt van de zogeheten Deep Canvas-techniek. Driedimensionale achtergronden werden al eerder toegepast in Disneyfilms (in De Speurneuzen en Belle en het Beest bijvoorbeeld), maar dankzij het Deep Canvas-procedé zijn de achtergronden nu niet meer te onderscheiden van handgeschilderde achtergronden. Het is alsof je een driedimensionaal schilderij binnenstapt. Tarzan is inmiddels al enige jaren oud, maar heeft gelukkig nog steeds niet aan kracht ingeboet. De personages blijven boeien en de animaties die je als kijker voorgeschoteld krijgt blijven indrukwekkend. Daarom staat Tarzan bij mij nog steeds te boek als één van de beste animatiefilms ooit gemaakt.

Vijf jaar geleden bracht Buena Vista de film Tarzan, gebaseerd op het boek Tarzan of the Apes door Edgar Rice Burroughs, ook al uit op DVD. Toentertijd werd er echter helaas gekozen om de vele extra\'s van de Amerikaanse en Britse 2-disc edities niet over te nemen. Er werd een selectie gemaakt van het bonusmateriaal en de film kwam uit als een 1-disc editie. Het was zeker geen slechte uitgave, maar hij miste diepgang in het aanbod van bonusmateriaal. Ook waren er wat klachten over de beeldkwaliteit. Lees hieronder bij \"Beeldkwaliteit\", \"Geluidskwaliteit\" en \"Extra\'s\" meer over de precieze verschillen tussen de twee edities. Deze nieuwe versie is het makkelijkst te onderscheiden van de oude versie door het nieuwe artwork van de cover, met een gele band aan de onderkant waarop staat: \"2-Disc Speciale Uitvoering\".

Beeldkwaliteit

De hier gepresenteerde transfer is uitgevoerd in de 1.66:1 beeldverhouding en staat anamorf op de DVD. Net als bij de oude 1-disc editie is deze transfer afkomstig vanaf het digitale origineel en komt dus rechtstreeks uit Disney\'s digitale CAPS animatiesysteem. Bij de oude 1-disc uitgave was de beeldkwaliteit al nagenoeg perfect te noemen. Het enige punt van kritiek was dat de MPEG-compressie van de oude editie minder goed gedaan was. Hierdoor zag je (vooral in de donkerbruine gorilla-vachten) soms wat low-level compressierommel opduiken. Gelukkig kunnen we melden dat die problemen bij deze transfer zijn verholpen. Er is duidelijk zorg besteed door Buena Vista om een nieuwe transfer te verzorgen. Zie de eerste twee screenshots voor een directe vergelijking van één van de probleemscènes uit de oude editie met deze nieuwe en zie zelf het verschil. In de nieuwe transfer is geen sprake meer van low-level compressieproblemen in de donkerbruine delen van het beeld. Ook lijkt de kleurechtheid er iets op vooruit te zijn gegaan. In de oude versie was de vacht van de gorilla\'s soms iets te groen, nu is dat meer naar het roodbruine toe verschoven. Dit verschil is subtiel, maar bij directe vergelijking wel zichtbaar. Verder is de transfer gelijk in contrast, kleurverzadiging en zwartniveau; geen verrassing, aangezien beide transfers hetzelfde digitale origineel als bron hebben. Ook de scherpte is net zo goed als de oude uitgave, met een prachtige hoeveelheid fijn detail in beeld. Onze enige klacht (maar dat heeft natuurlijk niets met de kwaliteit van de transfer te maken) is het feit dat de ondertiteling nog steeds veel te hoog geplaatst is. Voor de rest is deze transfer gelijk aan zijn voorganger met als enige verschil dat de storende low-level compressiefouten uit de oude editie nu verleden tijd zijn. Petje af voor Buena Vista dus; eindelijk hebben de videofielen de Tarzan-transfer die ze verdienen.

Geluidskwaliteit

De bitrate van het originele Engelse spoor is verhoogd ten opzichte van de oude 1-disc editie en er is nu blijkbaar wel een LFE kanaal aanwezig, hoewel op de achterkant van de verpakking nog steeds staat dat het om een 5.0 track zou gaan. De Engelse Dolby Digital 5.1 (448 kbit/s) track klinkt verder gelijkwaardig aan de oude versie. Hier en daar leek de detaillering net iets beter en het laag wat strakker, maar een direct vergelijk levert verrassend weinig verschillen op. De surrounds worden nog steeds prima benut en omgeven de kijker meteen tijdens de openingsscène van de film al. De track kent voldoende directionele effecten en vooral de muzikale en actievolle momenten profiteren van de openheid en de ruimtelijkheid die deze geluidsmix kenmerken. Zoals gezegd bevat het Dolby Digital spoor nu wél een LFE kanaal, verschil met de oude track is echter verrassend minimaal. De lage tonen zijn goed vertegenwoordigd en het geluid klinkt mooi diep. De Nederlandse en Vlaamse tracks zijn beiden vastgelegd in hetzelfde 5.1 formaat, met een iets lagere bitrate van 384 kbit/s. De detaillering van die tracks leek wat minder en de tracks leken net iets zachter te klinken, maar verder waren er weinig verschillen met het Engelse origineel. Ook de stemmen zijn goed gedaan, al mist de vertaling soms wat van de subtiele uitdrukkingen van het origineel. Het grootste gemis in de gedubte tracks is echter de stem van Phil Collins. Hoewel Disney voor enkele talen (Duits en Frans bijvoorbeeld) de moeite heeft gedaan om Phil Collins zélf zijn liedjes in die taal te laten kwelen, is dit bij de Nederlandstalige tracks helaas niet het geval. Geen probleem uiteraard voor de kleintjes onder ons, maar onze voorkeur ligt duidelijk bij de Engelse track.

Extra's

De DVD start zoals helaas gebruikelijk met de promotionele Disney-trailers, die gelukkig over te slaan zijn met een ram op de MENU-toets. Via de fraai geanimeerde menu\'s op zowel disc 1, als disc 2 zijn flink wat extra\'s te bekijken. Bijna alle extra\'s van de Collector\'s Edition die vijf jaar geleden onze regio voorbij ging (en nu out of print is) zijn nu eindelijk officieel beschikbaar in ons kikkerlandje. De preview trailer van Dinosaur ontbreekt van de schijf, wat uiteraard niet verwonderlijk is. Het enige rare is dat het \"Lees Maar Mee Verhaal\" en het \"Trivia Spel\" ontbreken op deze disc, temeer daar deze wel aanwezig waren op de 1-disc editie. Verder zijn er gelukkig alleen maar toevoegingen, die we hieronder in detail zullen bespreken. Alle extra\'s zijn voorzien van Nederlandstalige schermteksten en ondertiteling. Er is nergens irritante Tell-Sell dubbing toegepast.

Regisseurcommentaar
Een nieuwe toevoeging aan deze 2-disc editie is het regisseurscommentaar met regisseurs Chris Buck en Kevin Lima, aangevuld door producente Bonnie Arnold. Het is een informatief commentaar en de drie deelnemers zijn letterlijk tot de laatste seconden van de film (tot na de aftiteling) aan het woord. De drie praten luchtig, maar toch informatief over verschillende facetten van de productie. Er wordt onder andere stilgestaan bij de rol die Phil Collins had tijdens het maken van de film, het inspreken van de stemmen en de subtiliteiten van de animatie in deze film. Een van de meer interessante dingen vond ik om te weten te komen dat er zo duidelijk over licht en donker is nagedacht in de film. Ik zal niet alles verklappen, maar naar mijn mening is dit een onderhoudende en interessante commentaartrack. Heb je nog nooit een commentaartrack beluisterd? Dan is dit wellicht een mooie instapper. De film duurt tenslotte maar 85 minuten, dus veel tijd zal het je niet kosten.

Verwijderde Scènes (10 min.)
Net als de oude DVD staan er op disc 1 drie verwijderde scènes op de schijf. De eerste is een variant op de opening van de film, de tweede is een uitbreiding van de \"Trashin\' the Camp\"-scène en de derde is een alternatieve versie van het gevecht tussen Clayton en Tarzan aan het eind van de film. Het geheel wordt ingeleid door producente Bonnie Arnold. De scènes zijn interessant om te zien en de motivatie van de makers om ze uit de film te schrappen of te vervangen is duidelijk.

Muziek en Meer (7 min.)
Nog een bekende voor bezitters van de oude uitgave. Hier vinden we twee videoclips van Phil Collins-nummers (You\'ll Be in My Heart en Strangers Like Me). Tevens staat er een korte featurette op de schijf waarin hij, samen met \'N Sync, een alternatieve versie opneemt van het nummer \"Trashin\' the Camp\". Niet erg diepgaand, maar leuk voor de fans van \'Phil en Co\'.

Spellen en Activiteiten
Dit is de eerste feature die bezitters van de 1-disc DVD onbekend zal voorkomen. Jammer genoeg ontbreken het Trivia Spel en het meeleesverhaal op deze DVD, maar er zijn dus wel drie leuke spelletjes waar de kleintjes zich mee kunnen vermaken.

In het \"Jungle Geheugenspel\" zoef je door de jungle en moet je onthouden welke dieren je onderweg bent tegengekomen.

Bij \"Banaansurfen\" moet je zoveel mogelijk bananen zie te vangen door op het juiste moment op de desbetreffende richtingstoets te drukken.

In \"Red de Gorilla\'s\" tenslotte moet je vallen ontwijken die de mannen van Clayton hebben gezet door wederom op het juiste moment een richtingstoets in te drukken.

In dit gedeelte van de DVD vind je ook nog een korte documentaire van 6 minuten, gericht op kinderen, waarin je van alles te weten kunt komen over verschillende diersoorten.

Geschiedenis en Ontwikkeling (9 min.)
Deze categorie is opgedeeld in drie kortere featurettes. Allereerst \"Van Burroughs naar Disney\", wat ook al op de vorige DVD stond, waarin gedurende drie minuten op het originele verhaal van Edgar Rice Burroughs wordt ingegaan en hoe animatie ideaal is om dit verhaal vorm te geven. De featurette is vrij kort en bestaat onder andere uit een interview met de kleinzoon van Burroughs en enkele Disney-medewerkers.

De overige twee featurettes zijn nieuw in deze 2-disc uitgave. Je kunt de originele presentatie van de film bekijken (conceptuele schetsen en tekeningen met wat jungle muziek) die de studiobazen bij Disney een ruw idee moest geven van deze film. Tenslotte zien we de \"Studiereis naar Afrika\", waarin je beelden ziet van de Disney-medewerkers terwijl ze research doen voor Tarzan. Ook deze laatste featurette is krap drie minuten lang.

De Muziek van Tarzan
De eerste twee featurettes waren ook al op de oude DVD terug te vinden. De eerste is getiteld \"Het Ontstaan van de Muziek\" waarin Phil Collins vertelt over zijn insteek bij het produceren van de liedjes voor de film. Zoals bekend is Phil Collins naast een zanger ook een getalenteerd drummer en percussionist, hij vond dus vooral de ritmische mogelijkheden in de film een uitdaging. De tweede featurette gaat over de unieke stap van Disney om Phil Collins zijn liedjes ook in enkele andere talen te laten zingen. Phil zong onder andere in het Duits, Frans en Spaans, speciaal voor deze film. De voorgaande featurettes duren bij elkaar ongeveer 5 minuten.

Tot slot worden we getrakteerd op een nieuwe toevoeging aan deze 2-disc editie, namelijk de originele muziek-demo\'s van Phil Collins die hij voor Disney maakte. Te beluisteren zijn onder andere: een alternatieve intro, het slaapliedje (You\'ll Be in My Heart), Son of Man/Celebration, Rhythm Piece (Trashin\' the Camp) en I Will Follow. Mooi hieraan is vooral om te horen, hoe ruw de demo\'s ook zijn, dat Phil Collins al duidelijk wist welke richting de liedjes in moesten gaan qua sfeer en instrumentatie.

Verhaal en Editorial (6 min.)
Hier vinden we twee featurettes terug die ook al op de oude editie stonden.

In \"De Opbouw van het Verhaal\" zien we hoe een animatiefilm als Tarzan eerst helemaal uitgedacht wordt in storyboard-vorm, alvorens de animatie kan beginnen.

In \"Vergelijking van Storyboard en Film\" zien we het bewijs hiervan in een split-screen weergave van de openingsscène uit de film. Boven in beeld zien we het story-reel (bewegende storyboard) en onder in beeld de uiteindelijke scène. Er is duidelijk te zien dat er qua ritme en shotgebruik weinig verschil bestaat tussen het ruwe story-reel en de uiteindelijke versie van de scène.

De Personages in Tarzan
Ook geheel nieuw op deze 2-disc DVD-uitgave is de toevoeging van enkele ontwerpschetsen van de personages uit de film. Van de belangrijkste personages zijn er tevens toelichtingen en unieke ruwe animatietests te vinden. Iedereen die geïnteresseerd is in animatie en karakter-ontwerp moet hier zeker eens een bezoekje brengen.

Productie Animatie (12 min.)
We zijn al bijna aan het einde van de lijst met extra\'s, maar gelukkig geldt hier ook de term \"last but not least\". Deze categorie was ook pijnlijk afwezig op de 1-disc uitgave, en mag met recht één van de meest interessante genoemd worden op de DVD. Als je de tijd die je kwijt bent om de ontwerpschetsen te bekijken niet meetelt kun je jezelf hier ongeveer 12 minuten vermaken.

Allereerst kun je in \"Ruwe Schetsen\", \"Kleurtonen\", \"Lay-Outs\" en \"Achtergronden\" op je gemak door allerlei ontwerpen bladeren die de Disney-kunstenaars door de jaren heen hebben gemaakt voor de film.

Daarna kun je in \"De Deep Canvas-techniek\" en \"Deep Canvas-demonstratie\" dieper ingaan op de techniek achter de 3D-achtergronden die van Tarzan zo\'n indrukwekkende film hebben gemaakt. De techniek is eigenlijk een evolutie van de technieken die bijvoorbeeld in Beauty and the Beast werden gebruikt voor de 3D-balzaal. Met Deep Canvas is het nu mogelijk om met een digitale pen gedetailleerd oppervlaktewerk op 3D-modellen te schilderen, zodat het net lijkt alsof je binnenstapt in een 3D-schilderij. Indrukwekkende techniek en zeer goed uitgelegd op deze DVD.

Tot slot hebben we twee featurettes getiteld \"Productie-Progressie\" en \"Intercontinentaal Filmmaken\". In de eerste kun je een scène uit de film bekijken in ruwe storyboardvorm, ruwe animatie, opgeschoonde animatie en de uiteindelijke versie. De laatste featurette gaat over de animatie voor Tarzan, die onder leiding van Glen Keane in Frankrijk werd gedaan en de animatie van Jane die in Amerika werd gedaan en hoe dit logistiek allemaal werd opgelost.

Publiciteit (5 min.)
Tenslotte staat er nog een verzameling publiciteitsmateriaal op de DVD, waaronder verschillende filmposters en drie bioscooptrailers. Let vooral goed op tijdens de eerste trailer; hier zie je namelijk heel kort een shot voorbijkomen van de oude achtergrond van de boomhut, waarin de dode ouders van Tarzan nog niet zichbaar zijn. In het regisseurscommentaar wordt verteld dat de twee dode mensen later pas zijn toegevoegd aan de scène omdat het lot van Tarzan\'s ouders voor het testpubliek niet duidelijk genoeg was.

Tarzan is een echte Disney-klassieker die wat mij betreft hoog staat in het rijtje moderne Disney-toppers als The Lion King, Beauty and the Beast en Aladdin. Het is een film die breekt met verschillende Disney-tradities en vooral uitblinkt in het weergeven van emoties zonder dialogen; zeer knap. Tel hierbij het vlotte tempo, sympathieke personages en het schitterende eerste gebruik van de Deep Canvas-techniek en je hebt een indrukwekkend staaltje vakwerk. De beeldkwaliteit is verbeterd ten opzichte van de oude 1-disc editie in de zin dat de compressie veel beter gedaan is. De storende low level artefacts in de bruine gorillavachten zijn nu gelukkig afwezig. Ook de geluidskwaliteit is opgewaardeerd van 5.0 met een bitrate van 384 kbit/s naar een 5.1 track met een bitrate van 448 kbit/s, hoewel de verpakking nog steeds melding maakt van een 5.0 track; dat is dus onjuist. Qua extra\'s krijgen we nu gelukkig ook het volledige aanbod van de Collector\'s Edition, die vijf jaar geleden in enkele andere regio\'s werd uitgebracht. Alleen de promotietrailer van Dinosaur, het Trivia Spel en het Meeleesverhaal zijn gesneuveld. De extra\'s zijn niet lang, maar wel interessant. Ook het regisseurcommentaar is zeer informatief en zeker een aanrader. Met recht mag dit de beste DVD-versie van Tarzan tot op heden genoemd worden en deze uitgave verdient ons TOPPER logo dan ook dubbel en dwars. Alleen jammer dat we vijf jaar geleden niet meteen op een uitgave als deze getrakteerd werden. Ben je echter een groot Disney-fan (en heb je tot op heden de neiging kunnen onderdrukken om de Collector\'s Edition uit Amerika of Engeland te importeren) dan zou ik deze uitgave maar snel bovenaan je lijstje zetten.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Walt Disney Studios Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Species III (DVD)
• Volgende: Criminal (DVD)