Guns of Navarone, The (DE)

Op het Griekse eiland Keros zitten in 1943 tijdens de Tweede Wereldoorlog 2000 Britse troepen vast. Het Duitse leger is van plan het eiland aan te vallen. De Britten zijn ten dode opgeschreven, behalve als ze binnen een week kunnen worden geëvacueerd. De enige toegangsroute over zee wordt echter bewaakt door twee enorme kanonnen op het eiland Navarone, die in handen zijn van de Duitsers. Mocht een reddingsoperatie van de Britse troepen mogelijk zijn, dan dienen eerst deze kanonnen te worden uitgeschakeld. Bombarderen vanuit de lucht is niet mogelijk en voor een grootscheepse landing is het eiland niet geschikt. De enige uitweg is om een kleine groep commando’s naar Navarone toe te sturen. Die opdracht wordt in de schoenen geschoven van kapitein Keith Mallory (Gregory Peck). Samen met zijn strijdmakker Andrea Stavros (Anthony Quinn), explosievenexpert korporaal Miller (Davin Niven) en commandoleider majoor Roy Franklin (Anthony Quayle) gaat Mallory op weg om deze schier onmogelijke taak tot een goed einde te brengen. Als majoor Franklin ook nog eens ernstig gewond raakt, lijken de kansen op succes nog kleiner te worden.

The Guns of Navarone is een bewerking van het boek van Alistair MacLean. Bijna alle hoofdpersonen in de boeken van MacLean zijn stoere helden, die drie dagen zonder slaap of eten kunnen, onuitputtelijk zijn en vaak ook nog diverse wonden kunnen trotseren. Ook in The Guns of Navarone maken we kennis met een paar van deze helden. De hoofdrollen worden vertolkt door drie kanjers van acteurs: Gregory Peck, Anthony Quinn en David Niven. Dat moet bijna garant staan voor twee en een half uur vermaak. En dat is ook zeker aan de orde. Het verhaal van MacLean is stevig bewerkt door scenarioschrijver (en producer) Carl Foreman, maar de basis van het boek staat nog steeds overeind.
Deze film is duidelijk een epische oorlogsfilm, maar er is meer dan dat. Het gaat ook over menselijke verhoudingen en keuzes die je moet maken. En die zijn niet altijd makkelijk of de keuzes die je maakt zijn niet degene waar je zelf achter kunt staan, maar je moet ze maken in het belang van je medestanders. Een voorbeeld hiervan is het moment waarop de commandogroep moet besluiten of ze de gewonde majoor Franklin moet achterlaten of mee moet nemen op hun tocht, hoeveel extra kracht en moeite hem meenemen ook kost. De manier van filmen haakt hier ook mooi op in. Er is door regisseur Lee Thompson veel aandacht besteed aan nuances in gezichtsuitdrukkingen, houdingen en blikwisselingen. Niet alles wordt met dialoog verteld, maar de non-verbale communicatie is een groot onderdeel van het verhaal. Wie daar goed op let komt interessante dingen tegen.
The Guns of Navarone was een gigantisch project. Het was tot op dat moment een van de grootste en duurste films ooit gemaakt. Verder was het logistiek een hele kluif om de film op te nemen. Tot de jaren ’60 werden complete films in de studio opgenomen, maar The Guns of Navarone niet. Naast opnames in de studio in Engeland is er ook veel op locatie gefilmd in Griekenland. Daarvoor was wel een goede coördinatie en planning nodig. Sommige shots met figuranten of tegenspelers werden weken voordat de hoofdacteurs op de set kwamen al gefilmd, waarna de tegenshots met de acteurs naadloos moesten aansluiten op de reeds gedraaide shots. Of er werden locatieshots afgewisseld met shots in de studio. Maar in het eindresultaat is daarvan niets te merken.
Veel van de figuranten waren afkomstig van de Griekse eilanden. De Duitse soldaten werden gespeeld door Griekse militairen, waardoor ze zeer geloofwaardig overkomen.
The Guns of Navarone is, samen met Where Eagles Dare, één van de beste boekverfilmingen van Alistair MacLean. Een geweldige cast, samen met een zorgvuldige regie leveren een uitstekend drama op, dat niet alleen geschikt is voor liefhebbers van oorlogsfilms. De film werd genomineerd voor maar liefst zeven Oscars, maar won er slechts één, in de categorie special effects. En juist die zien er voor tegenwoordige begrippen redelijk gedateerd uit.

Beeldkwaliteit

De film staat in het originele beeldformaat van 2.35:1 anamorf op de DVD. De beeldtransfer is gelijk aan de DVD uitgave van 2001. De film is toentertijd gerestaureerd, maar helemaal geweldig is het niet geworden. Maar van een film van (destijds) 40 jaar oud kan niet alles verwacht worden. De print is in behoorlijk goede staat, hoewel niet helemaal vrij van vlekjes en krasjes. Grote beschadigingen komen echter niet voor. Wel is er veel filmgrain aanwezig, wat het meest opvalt bij grote egale vlakken als blauwe luchten of muren. Af en toe is matige tot stevige edge-enhancement toegepast. De scherpte is redelijk goed, terwijl de kleuren redelijk flets ogen. De huidtinten zijn iets aan de rode kant. Detaillering en contrast zijn voldoende. Helemaal donker is het zelden, maar dat heeft ook met de manier van filmen te maken. Nachtscènes zijn day for night gedraaid, d.w.z. dat er overdag is gefilmd en met behulp van filters en kleurcorrecties een nachtsfeer wordt gecreëerd. Dat geeft ook bij nachtscènes lange slagschaduwen en weinig echt zwart. Het meest storende is echter dat er soms lichte flikkeringen zichtbaar zijn. Niet de hele film door, gelukkig, maar toch met zekere regelmaat. De special effects zien er tegenwoordig gedateerd uit, maar toentertijd waren ze top of the bill. Uiteindelijk is, gezien de leeftijd van de film, het beeld nog alleszins acceptabel, maar het is ook verre van perfect.
De film is onderverdeeld in een keurige 28 hoofdstukken. De ondertiteling is wit en goed leesbaar en ook prima geplaatst in beeld. Alleen de Engelstalige dialogen zijn ondertiteld, de Duitse en Griekse niet.

Geluidskwaliteit

Het geluid van deze DVD bestaat uit een Dolby Digital 5.1 (384 kb/s) en een DTS (754 kb/s) track. De DTS track is een toevoeging in vergelijking met de eerdere DVD uitgave. Voor beide tracks is gebruik gemaakt van de originele 4-track geluidsbanden. Het geluid concentreert zich hoofdzakelijk op de frontkanalen, waarbij het center kanaal het meest voor z’n kiezen krijgt. Van het achterkanaal wordt slechts zeer beperkt gebruik gemaakt door non split-stereo effecten, voornamelijk vliegtuigen. In de beide frontkanalen zijn de muziek, atmosferen en effecten in een vrij breed stereobeeld hoorbaar. Dialogen zijn uitsluitend in het centerkanaal hoorbaar. Het LFE kanaal komt nauwelijks aan bod.
Het geheel klinkt vrij mat en gedateerd, wat toe te wijzen is aan de technische beperkingen tijdens de opnames. Ruis is nauwelijks aanwezig. De - door Dimitri Tiomkin prachtig gecomponeerde - muziek heeft moeite met het frequentiebereik. Vooral het koperwerk van de instrumenten klinkt daardoor heel schel en rasperig.
Aan het geluidsbeeld is veel aandacht besteed. Het is mooi gedetailleerd en bevat veel extra effecten. Niet alles komt heel natuurgetrouw over. Zo is tijdens een dialoog gedurende een autorit de motor van de auto nauwelijks te horen. Maar over het algemeen is de geluidsband dik in orde.
Het verschil tussen het Dolby Digital 5.1 en het DTS kanaal is niet zo heel erg groot, maar het DTS klinkt net even wat voller en bevat iets meer laag.

Extra's

De DVD bevat een statisch menuscherm in 1.78:1 anamorf beeldformaat. Er zit geen geluid bij. De extra’s staan, behalve de commentaren, geheel op de 2e disc van deze set. Een deel hiervan bevond zich ook al op de eerste DVD uitgave. Een paar zijn nieuw toegevoegd. En voor wie goed zoekt zit er ook nog een Easter Egg verborgen, wat gaat over schrijver Alistair MacLean.
Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld, hebben 1.33:1 beeldformaat en DD2.0 geluid, behalve waar anders aangegeven.

DVD 1

Audiocommentaar van regisseur J. Lee Thompson
Regisseur J. Lee Thompson praat vrij traag. Er vallen ook veel stiltes. Wat hij verteld gaat meestal over de manier van opname en de acteurs. Af en toe komt er een korte anekdote voorbij.
Deze commentaartrack stond ook al op de eerste DVD uitgave.

Audiocommentaar van filmhistoricus Stephen J. Rubin
Een uitgebreid commentaar, met zeer veel achtergrondinformatie van Stephen J. Rubin. Soms wil hij wel erg graag vertellen wat hij allemaal weet. Hij heeft een goed punt als hij zegt dat acteurs vroeger veel meer aandacht kregen dan tegenwoordig. Nu gaat het meer om het shot en de special effects, dan om de blik of indruk van de acteurs. Dat was in de jaren ’50 en ’60 anders.
Deze commentaartrack is nieuw en stond niet op de eerste DVD uitgave.

DVD 2

A Message from Carl Foreman (2 min)
Een korte toespraak van producer Carl Foreman, omdat hij niet op de première in Sydney kon zijn.
Het beeld is in 2.35:1 letterbox beeldformaat.

Forging the Guns of Navarone (14 min)
Een documentaire waarin assistent regisseur Peter Yates en producer Carl Foremans vroegere echtgenote Eve Williams-Jones vertellen over Foreman en het maken van de film. Foreman was een gerenommeerd scenarioscrijver, met films als High Noon, The Bridge on the River Kwai en Mackenna’s Gold op z’n conto. Daarnaast was hij producent, die nauw betrokken was bij de opnames van The Guns of Navarone. Daarnaast spreken Yates en Williams-Jones over de diverse hoofdrolspelers, met al hun nukken en grillen. Er worden een paar filmfragmenten en veel foto’s getoond.
Deze documentaire is in 1.78:1 anamorf beeldformaat. Dit item is nieuw op deze editie.

An Ironic Epic of Heroism (24 ½ min)
Een lang en interessant interview met schrijver en filmhistoricus Sir Christopher Frayling. Hij noemt de film een moderne Griekse mythe, gebaseerd op enkele vergelijkingen met oude Griekse mythen en sagen. Ook brengt hij het verhaal dat de acteurs regisseur J. Lee Thompson op de eerste draaidag wilden testen hoe stevig hij in z’n schoenen stond en hoe onderhandelbaar hij was. Thompson heeft de test met glans doorstaan.
Deze documentaire is ook in 1.78:1 anamorf beeldformaat. Ook dit item is nieuw op deze editie.

Memories of Navarone (29½ min)
Een leuke documentaire met recente (uit 1999, drie van de vier geïnterviewden zijn inmiddels overleden) interviews van regisseur J. Lee Thompson en acteurs Gregory Peck, Anthony Quinn en James Darren. Zo blijkt dat Gregory Peck behoorlijk wat invloed heeft gehad op de keuze van de regisseur. De oorspronkelijke regisseur werd ontslagen en Peck stelde Thompson voor, die slechts een paar dagen voor het begin van de opnames het script in handen kreeg.
Deze documentaire staat ook op de eerdere editie.

A Heroic Score (9½ min)
Filmmuziekhistoricus Jon Burlingame geeft zijn visie op de filmscore van componist Dmitri Tiomkin. Tiomkin was de enige Russische componist die het maakte in Hollywood. Een verfijnde analyse van Burlingame doet je beseffen dat de muziekscore heel veelzijdig is.
Deze featurette is in 1.78:1 anamorf beeldformaat en is nieuw op deze editie.

Epic Restoration (9½ min)
Columbia vroeg Robert Gitt van YCM om de film te restaureren. Zowel beeld als geluid waren aan het vergaan. Met veel moeite en toewijding is er een nieuw negatief gemaakt, met daarbij het originele 4-track magnetisch geluid. Het verhaal van Robert Gitt zit vol technische termen, maar het is zeker interessant te horen op welke manier de restauratie heeft plaatsgevonden.
Ook deze featurette is in 1.78:1 anamorf beeldformaat en nieuw op deze editie.

Narration-free Prologue (6 min)
In de film is er bij de proloog een voice-over die verteld over de achtergronden van het verhaal, om het een waargebeurde indruk te geven. Na een korte inleiding van filmmuziekhistoricus Jon Burlingame wordt de gehele proloog getoond, maar dan alleen met de muziek van Dmitri Tiomkin en zonder voice-over.
De inleiding is in 1.78:1 anamorf beeldformaat en de proloog in 2.35:1 anamorf. Dit item is ook nieuw op deze editie.

Roadshow Intermission (6 min)
Een paar kopieën van de film werden vertoond met een ingelaste pauze van ongeveer vijf minuten. Hier zijn de laatste scène voor de pauze, de pauze zelf inclusief muziek en de eerste scène na de pauze te zien in 2.35:1 anamorf beeldformaat. Ook dit item is nieuw op deze editie.

Great Guns (4½ min)
Een zwart/wit, soort polygoonjournaal-achtig item over de aankomst van de acteurs en crew op Rhodos, vlak voordat de filmopnames beginnen.
Dit item bevond zich ook al op de eerdere editie.

No Visitors (4½ min)
Ook in zwart/wit gaat dit polygoonjournaal-achtig item over de bezoekers op de set. Zoveel mogelijk afgeschermd van de buitenwereld werken cast en crew aan de film, maar af en toe komt er hoog bezoek zoals de premier van Griekenland of het koninklijk echtpaar uit Groot-Brittannië.
Een item wat ook al op de eerdere editie stond.

Honeymoon on Rhodes (4½ min)
In dit zwart/wit item laat pas getrouwd acteur James Darren samen met zijn vrouw het eiland Rhodos zien en verteld over de geschiedenis en gebruiken van het eiland.
Dit item stond ook op de eerdere editie.

Two Girls on the Town (29½ min)
Irene Papas, die de rol van Maria Pappadimos speelt in de film laat zien wat zij en actrice Gia Scala doen op hun vrije dagen, namelijk winkelen. Het zwart/wit filmpje zou zo gemaakt kunnen zijn voor de Griekse VVV.
Ook dit item stond op de eerdere editie.

Talent Files
Tekstpagina’s met de belangrijkste wapenfeiten van regisseur J. Lee Thompson en acteurs Gregory Peck, Anthony Quinn en David Niven. De pagina’s zijn in 1.78:1 anamorf formaat en hebben geen geluid. Ze stonden wel, zij het in 1.33:1 formaat, op de eerdere editie.

Trailers
Vijf trailers van andere Columbia/Sony Entertainment films, te weten All the King’s Men (2006 versie), Monster House, Riding Alone for Thousands of Miles, RV en Zathura.

Kapitein Keith Mallory krijgt de opdracht om samen met een commando-eenheid twee enorme kanonnen op het eiland Navarone onschadelijk te maken, omdat die een bevrijdingsactie van Britse troepen verhinderen. Het is een zeer moeilijke opgave, omdat het eiland bijna ontoegankelijk is en vol zit met Duitse troepen. Het lijkt een schier onmogelijke opgave.
The Guns of Navarone is in eerste instantie een oorlogsfilm, maar heeft daarnaast nog een dramatische onderlaag, die de film erg sterk maakt. De geweldige cast en de zorgvuldige regie maken van The Guns of Navarone een meesterlijk epos, die niet alleen bij oorlogsfilmliefhebbers aan zal slaan.
Deze 2 DVD Deluxe Editie (met mooie slipcase) bevat dezelfde beeld- en geluidstransfer als de eerder in 2001 uitgebrachte DVD. De film is meer dan veertig jaar oud en dat is te zien en te horen. Kwalitatief is het niet optimaal, maar ook zeker niet slecht. De meerwaarde van deze uitgave zit ‘m dan ook in de extra’s. De toegevoegde documentaires ten opzichte van de eerdere editie zijn stuk voor stuk interessant. En dat maakt deze uitgave dan ook de moeite waard. Het enige wat ontbreekt op deze Deluxe Editie ten opzichte van de eerdere uitgave is de bioscooptrailer. Wie echter alleen maar voor de film gaat en niet geïnteresseerd is in extra’s kan het bij de eerder genoemde uitgave houden.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Sony Pictures Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Elvis: The Ed Sullivan Shows (DVD)
• Volgende: Javier Guzman – Ton Zuur, de Vergeten Mens (DVD)
• Force 10 From Navarone (Blu-ray)