Manufacturing Dissent

Michael Moore is een van de meest bekende en populaire documentairemakers ter wereld. Na het uitbrengen van de documentaire Fahrenheit 9/11 stuurt het Canadese televisiestation City TV filmmakers Debbie Melnyck en Rick Caine op pad om een documentaire te maken over Michael Moore.
Hun eerste ontmoeting vindt plaats tijdens het Filmfestival van Toronto, waar het duo Moore vraagt om een lang interview te doen. Moore heeft geen tijd, later misschien. Melnyck en Caine gaan ondertussen van start met hun film en bezoeken allerlei mensen die Moore kennen of gekend hebben. Van z’n middelbare school, via bewoners van Moore’s geboorteplaats Davison in Michigan tot producenten en filmcritici. Iedereen komt aan het woord om z’n zegje over Michael Moore te doen. De een is razend enthousiast over zijn werk, de ander vindt hem een manipulator, die de waarheid verdraaid om zo het verhaal in de richting te sturen zoals Moore het wil. Het filmteam volgt Moore tijdens zijn campagne in 2004 om jongeren aan te zetten te gaan stemmen tijdens de presidentsverkiezingen. Hij blijft ondertussen interviews van het filmteam weigeren en ze worden regelmatig weggestuurd van bijeenkomsten waar Michael Moore spreekt. Blijkbaar wil hij niet dat er een film over hemzelf gemaakt wordt.

Het is niet veel filmregisseurs gegund dat er tijdens hun actieve loopbaan al een documentaire over hen wordt gemaakt. Michael Moore is zo’n spraakmakende figuur, dat het Canadese City TV al vrij vroeg in de loopbaan van Moore een film over hem wilde maken. Moore werd gevraagd om mee te werken aan deze documentaire, maar zoals uit de film blijkt heeft hij daar geen trek in. Een reden geeft hij niet, maar het is duidelijk dat hij zelf niet zit te wachten op een film over hem. Moore weet zelf ook dat hij een zeer controversieel filmmaker is. Hij heeft veel bewonderaars, waaronder de documentairemakers, maar ook zeer veel criticasters. Hij maakt furore als hij de documentaire Roger and Me maakt, over de teloorgang van de auto-industrie in Flint, Michigan. Iedereen is laaiend enthousiast over de film, maar later steken al vrij snel de eerste kritieken de kop op, omdat Moore de gang van zaken erg gemanipuleerd zou hebben. Ook zou hij de chronologie van de gebeurtenissen door elkaar gegooid hebben, waardoor er een ander beeld ontstond dan wat de werkelijkheid zou hebben gegeven. Dat wordt hem door de criticasters nog het meest aangerekend. Moore wil de waarheid nog wel eens manipuleren, om zo het verhaal dat hij wil vertellen een speciale richting op te sturen. Veel van die criticasters, voornamelijk filmcritici, komen aan het woord in Manufacturing Dissent. Doordat Moore zelf niet aan het woord wil komen in de film hebben de filmmakers besloten om juist heel veel anderen te laten vertellen over Moore. Dat is ook een van de zwakke punten van de film. Er worden zoveel mensen benaderd, dat er voor enkelen niet meer tijd is ingeruimd dan voor een enkele quote. Het zijn voornamelijk statements die worden afgelegd en slechts een enkeling krijgt de ruimte om een afgerond verhaal te vertellen. Waarom twee mensen zo’n beetje hetzelfde laten zeggen? Geef één persoon meer ruimte om z’n verhaal te doen. Dat maakt het duidelijker en overzichtelijker.
Bijna de hele carrière van Moore komt aan bod, van zijn middelbare school tot aan zijn meest recente film ten tijde van het maken van deze film, namelijk Fahrenheit 9/11. Dat is een lange periode met veel zijsprongen, waarvan er enkele zaken nauwelijks ter zake doen of niet goed worden uitgewerkt. Zo wordt heel kortstondig aangestipt dat een stichting, waar Moore in het bestuur zat, gehandeld zou hebben in aandelen van bedrijven die de rechtse politiek steunen. Maar wat de filmmakers daar nou mee willen zeggen blijft onduidelijk. Wat wel duidelijk wordt is dat Moore zelf absoluut niet tegen kritiek kan. Zelf is hij zeer uitbundig in het geven van kritiek, maar als het hem zelf wordt aangemeten wordt hij bijna achterdochtig en paranoïde en wordt diegene die hem bekritiseert in alles tegengewerkt. Het is duidelijk geen makkelijk mens en bewonderaars van Moore die deze film bekijken zullen zeker een ander beeld van Moore krijgen. Maar dat maakt het nog geen goede film. Daarvoor is het geheel te rommelig en te fragmentarisch. Minder mensen aan het woord laten en die dan een afgeronder verhaal laten vertellen zou in mijn ogen beter zijn geweest.

Beeldkwaliteit

De documentaire is een allegaartje van beeldmateriaal. Origineel materiaal, gedraaid door het filmteam, maar ook erg veel archiefmateriaal, van recent tot zeer oud. Hierdoor is er moeilijk een oordeel te vellen met betrekking tot de kwaliteit van het beeld. Maar het is wel duidelijk dat het nergens briljant is. Ook het recente materiaal is maar zeer matig. Alles is op video gedraaid op het NTSC formaat. Dat heeft een mindere kwaliteit dan PAL en dat is bij deze documentaire duidelijk zichtbaar. De DVD zelf is overigens wel in PAL formaat. Het gedraaide materiaal heeft een softe aanblik en de kleuren zijn behoorlijk verzadigd. Het contrast is ook vaak aan de hoge kant. De belichting is niet zo goed gedaan. (Delen van) gezichten zijn soms maar amper te zien. Regelmatig treedt er bewegingsonscherpte op.
De DVD is onderverdeeld in 8 hoofdstukken. De optionele ondertiteling is van een goed lettertype en goed leesbaar. Wel staat de ‘onder’-titeling regelmatig boven in beeld omdat er dan titels en namen van personages onder in beeld staan.

Geluidskwaliteit

De DVD heeft een Dolby Digital 2.0 (192 kb/s) geluidstrack. De meeste informatie wordt gebracht via dialoog. Daar zit de film vol mee en er blijft weinig ruimte over voor ander geluid. Slechts een enkele keer wordt er gebruik gemaakt van muziek. Wat voor het beeld geldt kan ook over het geluid worden gezegd. Het is nogal wisselvallig van kwaliteit. Ook hier heeft dat met de leeftijd van het materiaal te maken. Het klinkt redelijk dof en gedateerd. De recente interviews zijn goed te volgen, hoewel ook deze wat dofjes klinken. En enkele fragmenten (van vooral straatscènes) zijn lichtjes overstuurd. Ook hier geldt dat het geheel niet boven de middelmaat uitstijgt.

Extra's

De DVD begint met een menuanimatie, dat overgaat in een statisch scherm met muziek als achtergrondgeluid. De submenu’s hebben dezelfde structuur. De item’s zijn in 1.78:1 niet anamorf beeldformaat. Geen van de extra’s zijn Nederlands ondertiteld.

Debat (7 min)
Een debat van een aantal filmmakers onder leiding van BBC4 host Nick Fraser. Ze geven hun mening over Michael Moore en zijn films. De meesten zijn niet echt gecharmeerd van hem en ze vergelijken z’n werk met dat van de Nazi-propagandafilms. Enkele critici geven weer commentaar op dit debat.

Deleted scenes (16½ min)
10 scènes die de film niet gehaald hebben. Een aantal zijn zo uitwisselbaar met scènes die de film wél gehaald hebben. De laatste is een klein verhaaltje op zich, waar Michael Moore er niet goed vanaf komt.

Trailer (1½ min)
De trailer van de film, waarin een aantal quotes van/over Michael Moore zijn te zien. Een paar van deze beelden zitten niet in de uiteindelijke film.

Een Canadees filmteam volgt Michael Moore tijdens zijn campagnetour door Amerika om vooral jongeren op te roepen te gaan stemmen. Moore zelf weigert om interviews te geven aan het filmteam. Via interviews met anderen en veel archiefmateriaal wordt er een portret van Michael Moore gemaakt.
Manufactering Dissent is een vrij rommelige documentaire met teveel quotes en te weinig diepgang. Er is een overvloed aan mensen die hun zegje doen en er worden punten aangestipt die nauwelijks uitgewerkt worden. Wel wordt d.m.v. deze documentaire duidelijk dat Michael Moore naast veel fans ook veel critici heeft. En Moore kan duidelijk helemaal niet tegen kritiek. Je krijgt een ander beeld van Moore dan dat we gewend zijn.
De DVD heeft een matige beeld- en geluidskwaliteit, maar wie geïnteresseerd is in Michael Moore als persoon en zijn manier van werken krijgt met deze documentaire wel interessant materiaal voorgeschoteld.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Filmfreak Distributie.

Lees meer

• Vorige: Bruce Almighty (Blu-ray)
• Volgende: Reign of Fire (Blu-ray)