Fälscher, Die

Voor de oorlog is Sally Sorowitsch (Karl Markovics) een uitstekende vervalser van paspoorten en documenten. Hij geniet van het leven in Berlijn en heeft z’n zaakjes goed voor elkaar. Als het hem echter te heet onder de voeten wordt wil hij vluchten, maar op het allerlaatste moment wordt hij gepakt door politie-inspecteur Friedrich Herzog (Devid Striesow). Sorowitch wordt naar concentratiekamp Mauthausen gestuurd waar hij zware dwangarbeid moet verrichten. Hij weet echter gebruik te maken van zijn creatieve mogelijkheden en kan als kunstschilder in het concentratiekamp aan het werk. Totdat hij wordt overgeplaatst naar het concentratiekamp Sachsenhausen, waar Friedrich Herzog, nu kampcommandant, op hem wacht. Herzog heeft een opdracht voor hem. Sorowitsch moet leiding geven aan een groep gevangenen, die de opdracht heeft de Britse pond en de Amerikaanse dollar te vervalsen. Binnen enkele maanden moet de opdracht gereed zijn, anders zullen ze worden doodgeschoten.

Unternehmen Bernhard is een tot op heden vrij onbekende alswel grootschalige operatie van de Nazi’s in de Tweede Wereldoorlog. In het concentratiekamp Sachsenhausen was een speciale afdeling waar gevangenen werkten aan het vervalsen van documenten en geld. De afdeling werd strikt verborgen gehouden voor de overige gevangenen, zodat bijna niemand wist wat er gaande was. De Oostenrijkse regisseur Stefan Ruzowitzky kreeg weet van deze operatie en ging op research. Daarbij stuitte hij op nog twee overlevenden, die betrokken waren geweest bij dit gebeuren. Eén daarvan was Adolf Burger, een uit Praag afkomstige Joodse man, die een boek heeft geschreven over zijn ervaringen in het kamp. Dat boek staat uiteindelijk model voor het scenario van Die Fälscher. De hoofdrol van Sally Sorowitsch is gebaseerd op die van Salomon Smolianoff, de beste vervalser in het kamp. Het personage van Adolf Burger is de belangrijkste collega van Smolianoff/Sorowitch.
Ruzowitzky ging aan het werk in Wenen en Duitsland en maakte een werkelijk prachtige film, vol dramatiek, emoties en de nodige spanning. Wat zo mooi is aan deze film is dat het niet alleen om het werk van de vervalsers gaat, maar vooral ook over de gewetensbezwaren waarmee de gevangenen worstelen. Ze weten dat ze voor de vijand werken, terwijl ze ook weten dat als ze niet meewerken direct worden doodgeschoten. En hoe beter zij hun werk doen, des te langer zal de oorlog duren. Verhoudingsgewijs hebben ze het erg goed. Ze krijgen voldoende te eten en slapen op echte matrassen. Maar toch knaagt het bij de mannen. Moeten ze niet in opstand komen? Maar de mogelijkheden zijn er niet voor. Ze weten dat ze de oorlog niet zullen overleven en uiteindelijk toch vergast zullen worden. Maar Sally zegt daarop: “Liever morgen vergast dan vandaag doodgeschoten. Elke dag is er een.” En dat is de kern waar het in Die Fälscher om draait. Wat kun je anders doen dan zo lang mogelijk in leven zien te blijven? Dat je daarvoor moet heulen met de vijand is in verhouding maar een gering offer.
Ruzowitsky maakt eigenlijk geen keuze tussen goed en kwaad. In ieder mens zit zowel iets goeds als iets kwaads. De Joodse gevangenen worden niet alleen als slachtoffers neergezet. Sorowitsch is zeker geen held en denkt vaak eerst aan zichzelf en dan pas aan de ander. En hoe gek het ook klinkt, je hebt als kijker regelmatig sympathie voor kampcommandant Herzog, terwijl hij toch tot de “slechteriken” behoort.
Alle belangrijke rollen worden zonder uitzondering zeer geloofwaardig neergezet door de uitstekende acteurs, maar blikvanger is toch wel Karl Markovics als Sally Sorowitsch. Een bij ons nauwelijks bekend acteur (of het zou uit de televisieserie Kommissar Rex moeten zijn), die voornamelijk in Oostenrijkse en Duitse televisiefilms speelt. Maar na deze film zal dat snel veranderen. Die Fälscher is namelijk een film die alle aandacht verdient.

De film werd uiteindelijk bekroond met een Oscar® voor Beste Buitenlandse film van 2007.

Beeldkwaliteit

Die Fälscher is op 16mm film gedraaid en naar 35mm film overgezet voor de bioscooprelease. De op de DVD aanwezige transfer heeft een anamorf beeldformaat van 1.85:1 en is geheel schadevrij. Helaas is de beeldkwaliteit slechts redelijk. Dat komt door zowel het blow-up proces van 16mm naar 35mm, wat altijd een iets grotere filmkorrel tot resultaat heeft, alsmede de vrij stevige compressie die is toegepast om deze film met extra’s op een enkellaags DVD-5 te krijgen. Dat zorgt voor een vrij soft geheel met veel filmgrain en beeldruis. Daarnaast is het contrast soms erg hoog. Enkele scènes zijn zó donker, dat er nauwelijks iets is waar te nemen, ook als de ruimte waarin de film gekeken wordt helemaal donker is.
Maar ondanks deze vrij negatieve opmerkingen past de sfeer van het beeld wel heel goed bij de film. Het is groezelig en grauw, wat op zich wel bij een concentratiekamp past. Daar was het ook niet fris en glanzend. Het beeld krijgt daarom nog net een kleine voldoende.
De film is onderverdeeld in slechts zes hoofdstukken, die ook via het menu zijn te selecteren. De optionele ondertiteling is van een goede kwaliteit, maar heeft wel een vrij groot lettertype.

Geluidskwaliteit

Het geluid van de DVD zijn een Dolby Digital 5.0 (448 kb/s) en een Dolby Digital 2.0 (224 kb/s) track. Het DD5.0 geluid is echter een unwrapped uitvoering, waarbij een surroundgeluid is gecreëerd van het originele stereo geluid. Dat betekent in dit geval dat de dialogen vanuit alle kanalen te horen zijn, wat een vrij onnatuurlijk geluid geeft. Daarbij staat het ook licht uit fase, wat soms een zweverig geluid oplevert.
Het DD 2.0 geluid is daarnaast van een prima kwaliteit. Het heeft ook meer diepgang dan het DD5.0 geluid. Hier wordt op een natuurlijke manier gebruik gemaakt van stereo.
Het geluid op zich is mooi ingevuld en klinkt heel natuurlijk. Het is mooi gemaakt en is zeker een pluspunt. De keuze van de muziek is heel opmerkelijk. Het betreft hier niet alleen een dramatische score, wat gebruikelijk is bij zo’n film, maar ook bijna vrolijke tangomuziek. Opmerkelijk genoeg werkt deze keuze bijzonder goed en geeft een optimistisch tintje aan de film.
De voorkeur gaat in dit geval toch uit naar het DD 2.0 kanaal.

Extra's

De verpakking van de DVD is een standaard keepcase, met daaromheen een kartonnen sleeve.
De DVD heeft statische menuschermen in 1.78:1 anamorf beeldformaat en een muziekfragment als achtergrondmuziek. Naast de hieronder genoemde extra’s bevat de DVD ook een aantal promotietrailers. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld.

Trailer (2 min)
De bioscooptrailer van de film voor de Duitstalige markt. Het verhaal wordt in vrij chronologische volgorde verteld, zonder echter de echte clou van de film te verklappen.
Het beeld is 1.85:1 letterboxed.

Deleted scenes (4 min)
Vier scènes die de film niet gehaald hebben, waarvan er één (de TBC test) naar mijn mening niet misstaan zou hebben in de film. Er wordt niet uitgelegd waarom deze scènes zijn gesneuveld. Wel hebben ze een scènenummer waar ze normaal in de film hebben gezeten.
Het beeld is 1.85:1 letterboxed en DD 2.0 geluid.

Making Of (10 min)
Een goed gemaakte Making Of, die niet alleen over de film gaat, maar ook over de achtergronden van de feiten. Zo zien we de nog levende Adolf Burger spreken voor een schoolklas en komt hij langs op de set om te vertellen hoe het vroeger ging. Regisseur Stefan Ruzowitsky vertelt over de authentieke feiten die hij heeft verwerkt in zijn film. Tussendoor zijn een aantal fragmenten uit de film te zien.
Het beeld van deze documentaire is 1.33:1.

Prime Interview (5 min)
Een kort interview met regisseur Stefan Ruzowitsky, die in het Engels voor het programma Prime vertelt over zijn film. Veel informatie wordt er niet gegeven, de meeste tijd wordt ingenomen door fragmenten uit de film.
Het beeld is 1.85:1 letterboxed.

TV Spot (½ min)
Een korte reclamespot voor de Nederlandstalige DVD release. De ondertiteling is hier ingebrand. Het beeldformaat is 1.85:1 anamorf.

Sally Sorowitsch is een meester-vervalser in het Berlijn van voor de oorlog. Maar hij wordt gepakt en naar een concentratiekamp gestuurd. Na een overplaatsing komt hij terecht in Sachsenhausen, waar de Nazi’s een grootscheepse operatie om Britse ponden en Amerikaanse dollars te vervalsen hebben opgezet. Sorowitsch moet als gevangen deskundige leiding geven aan deze operatie.
Die Fälscher is een indrukwekkende film over een onbekend fenomeen uit het Nazitijdperk. Wat vooral erg goed naar voren komt is de strijd met het geweten van de gevangenen. Als je niet meewerkt, wordt je doodgeschoten, als je wel meewerkt, duurt de oorlog nog langer.
Qua technisch gedeelte is de DVD een lichte teleurstelling. De beeld- en geluidskwaliteit (DD5.0) zijn slechts matig. Desondanks past het beeld wel bij de sfeer van de film, maar het had zeker beter gekund. Misschien moet Cinemien/Homescreen eens afstappen van enkellaags DVD’s en overgaan naar dubbellaags schijfjes, waardoor de compressie een stuk minder kan.
Met een boeiende Making Of en de Deleted Scenes heeft deze uitgave wel een paar interessante extra’s. Qua film een absolute aanrader, wat DVD uitgave betreft een lichte teleurstelling.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Homescreen.

Lees meer

• Vorige: Vier Minuten (DVD)
• Volgende: Eastern Promises (SE) (DVD)