Nightmare Before Christmas, The (CE)

Jack Skellington, bijgenaamd “The Pumpkin King” is de beste schrikaanjager van Halloween Town. Halloween Town is een stadje vol gruwelijke, doch aardige wezens wiens taak het is om jaarlijks het Halloweenfeest tot een goed en angstaanjagend einde te brengen. Jack is uitgekeken op de jaarlijkse sleur van schrikken en gillen. Als Jack ‘s nachts piekerend door de bossen ronddoolt, komt hij bij een vreemde open plek waar allemaal bomen met beschilderde deuren staan. Op één van de deuren staat een kerstboom en brengt hem bij Christmas Town. Een soortgelijk stadje als Halloween Town, maar dan met als doel het Kerstfeest voor te bereiden. Jack is onder de indruk van de kleuren en de sfeer van Kerst en ziet dit feest als een nieuwe uitdaging. Teruggekomen in Halloween Town probeert hij de andere inwoners warm te maken voor het kerstfeest. Niemand begrijpt echter de bedoeling van kerst en ziet liever enge dingen. Jack dikt het kerstverhaal wat aan door te praten over de grote leider van dit kerstfeest, de geduchte “Sandy Claws”. De inwoners worden laaiend enthousiast en de voorbereidingen voor het feest worden in gang gezet. De treurige Sally, die stiekem verliefd is op Jack, krijgt echter een vreselijk visioen en probeert Jack te weerhouden van zijn plannen. Jack luistert niet naar Sallie en gaat door met de voorbereidingen voor zijn ‘Kerstfeest’. Hij besluit zelf voor Kerstman te gaan spelen en laat de echte Kerstman kidnappen door de kleine ettertjes Lock, Shock en Barrel. De inwoners van Halloween Town beginnen met het inpakken van de cadeau´s. Maar of de kinderen echt blij zullen zijn met deze enge cadeau´s valt te betwijfelen. Ook de Kerstman, die door toedoen van Lock, Shock en Barrel in de handen is gevallen van de gemene Oogie Boogie, staat machteloos. Komt Sally´s voorgevoel uit en wordt Kerstmis dit jaar een fiasco?

In 1993 verscheen een bijzondere productie van Tim Burton en regisseur Henry Selick. De film The Nightmare Before Christmas was de eerste speelfilm die volledig met de stop-motion techniek gerealiseerd werd. Ondanks dat Tim Burton de film niet zelf geregisseerd heeft, is de officiële volledige titel van de film Tim Burton´s: The Nightmare Before Christmas.
Stop-motion is de techniek om een animatiefilm te maken met echte beweegbare poppen. Met een (digitale) camera wordt beeldje voor beeldje vastgelegd, wat uiteindelijk een film moet worden. De poppen worden beeldje voor beeldje met de hand geanimeerd en gefotografeerd. Als je bedenkt dat een bioscoopfilm 24 unieke beeldjes per seconde telt en deze film ongeveer 75 minuten duurt, dan besef je wel dat dit een omvangrijk karwei is. Een shot van 1 minuut duurde dan ook ruwweg één hele week om te maken. Nog enkele cijfers: Om alle emoties goed uit te kunnen drukken werden alleen voor Jack Skellington al 400 hoofden met verschillende gezichtsuitdrukkingen ontworpen. In totaal werden in de film 12 Jack Skellington poppen gebruikt met maar liefst 800 verschillende gezichten. In de film komen 227 verschillende karakters voor. De ene nog mooier en gekker dan de andere. De hoofdjes van de poppen zijn eerst in klei gemaakt. Daarna zijn ze uitgewerkt in een soort plastic. Alle oppen zijn met de hand beschilderd. Voor gecompliceerde scènes werd ook de computer ngeschakeld. De geest van het hondje Zero is bijvoorbeeld doorzichtig. Dat is een stukje animatiefilm dat later met de hulp van de computer in de film verwerkt is. De techniek van stop-motion paste Tim Burton 14 jaar later weer toe in zijn eigen Corpse Bride film.
The Nightmare Before Christmas is gebaseerd op een concept waar Burton al in de jaren ’80 van de vorige eeuw mee bezig was. Hij werkte toen nog voor Disney als animator. Begin jaren ´90 stelde Burton aan Disney voor om alsnog een film te maken op basis van zijn oude ontwerpen. Burton was op dat moment zelf erg druk met de voorbereidingen voor Batman Returns. En dus werd de regie overgelaten aan Henry Selick, één van de weinige mensen die hij zijn project toevertrouwde. Met een budget van 18 miljoen dollar konden Burton en Selick aan de slag. Dit grote budget voor een stop-motion film was ook wel nodig. Het was de allereerste keer dat deze techniek werd op een avondvullende speelfilm werd toegepast en dus moesten er nog wat technische hobbels overwonnen worden. Zo moest er een methode gevonden worden om camerabewegingen te maken die per beeldje gecontroleerd konden worden. De oplossing was een computergestuurde camera (motion-control camera) die per beeldje geprogrammeerd kon worden. Het gebruik van motion-control gaf de film ook een visuele vrijheid, ie grenst aan die van een traditionele live-action film.
Danny Elfman, Tim Burton´s vaste componist en bekend van soundtracks van Sleepy Hollow en Spider-Man, schreef de vele liedjes die grotendeels het verhaal vertellen. In de meeste animatiefilms wordt muziek gebruikt als onderbreking van de gesproken stukken, in deze film is het juist andersom. De liedjes en muzieknummers dragen grotendeels het verhaal. De liedjes zijn prachtig en erg gevarieerd, van bluesachtige nummers tot aan Elfman´s meer bekende bombastische werk met veel koperinstrumenten.
De productie van de animatie nam vier jaar in beslag en het resultaat was indrukwekkend. De animatie is van topniveau en de effecten zijn verbluffend. Rook, water en vuur (erg moeilijk om te doen in stop-motion animatie) zien er allemaal zeer geloofwaardig uit. The Nightmare Before Christmas is lange tijd de eerste en de enige avondvullende stop-motion film geweest. Maar goed, techniek is maar één facet van de film. Het verhaal is een minstens zo belangrijk onderdeel van de film. Het verhaal heeft soms wel iets weg van een ‘Suessiaans’ sprookje, maar dan met een gotisch Tim Burton smaakje eraan. Daarnaast zijn de personages en decors op geweldige manier vormgegeven en blinken uit in hun variatie. De knappe verwevenheid van verhaal, animatietechniek en muziek maakt dat The Nightmare Before Christmas nog steeds tot één van de beste animatiefilms ooit gemaakt behoort. Een film die je niet mag missen.

Tim Burton’s The Nightmare Before Christmas is geheel digital gerestaureerd en geremastered. Door Walt Disney Studio Home Entertainment is de film nu als een Collector’s Editie uitgebracht op een 2-DVD set met nieuw bonusmateriaal. Tevens is de film in High Definition uitgebracht op Blu-ray Disc. In deze recensie bekijken we de 2-DVD set, de Blu-ray Disc recensie kun je hier lezen.

Beeldkwaliteit

Het beeld op deze DVD heeft de originele 1.66:1 beeldverhouding van de bioscoopversie. Het beeld is anamorf vastgelegd. Omdat het beeld in een 1.78:1 (16x9) beeldkader wordt weergegeven, betekent dit dat er links en rechts kleine zwarte balkjes in het beeld te zien zijn. Dit omdat het 1.66:1 beeld iets smalleer is dan een 1.78:1 beeld. Op veel TV´s vallen deze smalle balken echter weg in de overscan.
Zoals gezegd, de film is digitaal gerestaureerd en geremasterd. Het resultaat is een beeld dat er oogstrelend fraai uitziet. Vergeleken met de vorige DVD uitgave kun je duidelijk zien dat het beeld geheel is bijgewerkt en aangepast. Zie hiervoor de screenshots bij deze recensie en vergelijk deze met onze recensie van de vorige uitgave (klik hier voor de oude recensie). De prachtige animaties met al haar kleurnuanceringen zien er schitterend uit. Van het grauwachtige kleurenpalet van Halloween Town tot het kleurrijke domein van Christmas Town, alles wordt sfeervol in perfecte kwaliteit weergegeven. Niets van het mooie beeld gaat verloren. Het beeld oogt helder met een prima contrast. Kleuren zijn goed verzadigd beeld. Het scherpe beeld laat ook alle details prima zien. Het beeld is geheel foutloos. Als geheel is dit een bijzonder fraaie filmische uitstraling. De film is netjes verdeeld in 21 tracks. De optionele Nederlandse ondertiteling (wit) is duidelijk, maar staat te hoog geplaatst onder in het beeld.

Geluidskwaliteit

De originele Engelstalige soundtrack staat in Dolby Digital 5.1 surround (bitrate 448 kb/s) en in DTS 5.1 surround (bitrate 768 kb/s ) op de schijf. Er staat ook Engelstalige audio “voorleestrack” aanwezig.
De soundtrack is opnieuw gemixt en geremastered. De soundtrack klinkt subliem. Het is een erg mooie surround soundtrack met veel ruimtelijke ambiance en drie dimensionale effectgeluiden. Alle speakers voor en achter worden gebruikt, al licht de nadruk wel op de voorste drie speakers. De soundtrack klinkt fraai ruimtelijk, heeft een prima dynamiek en een goede detaillering in het hoog. Het laag wordt effectief ondersteund door het aanwezige LFE kanaal dat regelmatig wordt ingezet. De dialogen zijn prima te verstaan en komen zoals gebruikelijk uit het centerkanaal. Tussen de Dolby Digital en de DTS audiotrack is nauwelijks verschil in kwaliteit te horen.

Extra's

De DVD start uiteraard met enkele reclametrailers. De nieuwe breedbeeld menuschermen zijn leuke, filmgerelateerde animaties in breedbeeld met achtergrondmuziek. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld en in 1.78:1 beeldformaat.

DVD-1

Gloednieuw audiocommentaar
Een geheel nieuw opgenomen audiocommentaar van Tim Burton, regisseur Henry Selick en componist Danny Elfman, dat zeer de moeite waard is. Elk vertelt veel over de productieaspecten van de film en samen delen ze menig historisch aspect over het maken van de film.

Wel jammer dat de oude audiocommentaar track nu mist.

Achter de schermen bij Disney

Wat is dit? Jacks tour door Disneylands Haunted Mansion
Afgeleid van een attractive in het Disney Park in California, de “Haunted Mansion” versie van The Nightmare Before Christmas. Met twee keuzemogelijkheden:
- In De Attractie (7 min)
Is een rondreis door de attractive, naar keuze met Engelse toelichting (Nederlands ondertiteld) of met een triviatrack (ook met ondertiteling).
- Rondom De Attractie (37½ min)
Waarin je ontdekt wat er bij de creatie van alle griezelgedoe komt kijken.

Tim Burtons oorspronkelijke gedicht (11 min)
Tim Burton geeft een inleiding bij zijn gedicht, dat de basis vormde voor The Nightmare Before Christmas. Het gedicht wordt voorgedragen door Christopher Lee.

Tim Burton’s The Nightmare Before Christmas – De making-of (25 min)
In deze documentaire, die ook al op de vorige DVD uitgave te vinden was, zie je de excentrieke Tim Burton die enthousiast vertelt over zijn project. Het concept, zijn inspiraties en de keuze van Henry Selick als regisseur komen allemaal aan bod. Daarnaast wordt uitleg gegeven over de werkwijze van componist Danny Elfman en Burton bij het schrijven van de liedjes. Regisseur Selick en zijn animatieteam leggen het stop-motion proces uit. Een informatieve documentaire, uitermate boeiend en verplichte kost voor animatiefans.

DVD-2

Frankenweenie met nieuwe inleiding door Tim Burton (30 min)
Een korte live-action film uit 1984 van Tim Burton. De film gaat over een klein jongetje die zijn overreden hond Sparky weer tot leven wekt. De film is zwart-wit en je ziet al veel van Tim Burton´s kenmerkende stijl in deze film. Beeldformaat 1.33:1.

Vincent (6 min)
Een korte stop-motion animatie die qua stijl overeenkomsten vertoont met The Nightmare Before Christmas. Het verhaal gaat over het eenzame jongetje Vincent, die graag net zo wil worden als zijn idool Vincent Pryce. Leuk detail is dat Tim Burton zelf fan is van Vincent Pryce en hem zelfs wist over te halen om de vertelstem van deze korte film in te spreken. Beeldformaat is 1.33:1.

Niet gebruikte scènes (8 min)
Met keuze uit drietal scènes in storyboard vorm en een viertal scènes die al waren geanimeerd, maar zijn ingekort of verwijderd. Met interessant commentaar vooraf van regisseur Henry Selick. Beeldformaat is 1.33:1.

De wereld van Tim Burton’s The Nightmare Before Christmas
Hier kun je voor de drie werelden uit de film (Halloween Town, Christmas Town en The Real World) allerlei concepten zien van de personages en de decors. Hier zit werkelijk prachtig artwork tussen wat het waard is om te bekijken. Daarnaast vind je van de belangrijkste personages uit de film ook nog wat animatietesten terug. Regisseur Selick een gesproken toelichting.

Vergelijking van storyboard en film (4 min)
De scène met de “Town Meeting” wordt hier in split-screen getoond met boven de originele storyboard tekeningen erboven en de uiteindelijke filmscène eronder. Beeldformaat is 1.33:1.

Posters en trailers
Met keuze voor de teasertrailer (2 min), de bioscooptrailer (1½ min) en vijf afbeeldingen van filmposters.

De 2 DVD’s zijn verpakt in een bijzondere Collector’s Editie verpakking met een reliefafbeelding van het hoofd van Jack Skellington. Erg fraai.

Tim Burton’s The Nightmare Before Christmas is één van de beste animatiefilms ooit gemaakt en is een prachtig voorbeeld van hoe goede animatie en muziek elkaar kunnen aanvullen en versterken. De film heeft een unieke sfeer, die het midden houdt tussen een sprookjesboek van Dr. Suess en een duistere gotische film. Bedenker, schrijver en producent Tim Burton laat samen met regisseur Henyr Selick en componist Danny Elfman met deze film een bijzonder staaltje van creativiteit en (stop-motion) animatietechnieken zien. Het resultaat is een indrukwekkende en stijlvolle animatiefilm. Deze nieuwe Collector’s Editie van de film heeft nagenoeg perfecte kwaliteit beeld en geluid. Als extra een uitgebreide verzameling informatief achtergrond materiaal. Een topper van een film, nu op een DVD.nl Topper uitgave.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Walt Disney Studios Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Forgetting Sarah Marshall (DVD)
• Volgende: Half Past Dead (Blu-ray)