Fantasia (S.E.)

Disney’s derde Classic is een bijzondere. Fantasia bestaat uit diverse geanimeerde segmenten die ondersteund worden door klassieke muziek. Het werk van verschillende componisten werd gebruikt om een ervaring neer te zetten die een doorbraak moest worden op het gebied van animatie, geluid en techniek. Een orkest onder leiding van dirigent Leopold Stokowski nam klassieke werken op van componisten als Johann Sebastian Bach, Tsjaikovski, Stravinsky en Beethoven. De animators van Disney tekenden hier enkele bijzondere scènes bij, waarvan van de bekendste ongetwijfeld het segment De Tovenaarsleerling is. In dit segment krijgt Mickey Mouse het letterlijk aan de stok met een reeks bezems die hij de opdracht had gegeven de boel schoon te maken. Dit loopt echter gigantisch uit de hand. Naast dit bekende stuk zijn er diverse onderdelen te bekijken die Fantasia tot een aparte ervaring maken.

Eind jaren ’30 van de 20e eeuw had Walt Disney een idee om de populariteit van zijn geliefde karakter Mickey Mouse wat groter te maken. Deze was namelijk tanende en het personage leek te zijn ingehaald door andere figuren van de studio en zelfs die van andere bekende filmmaatschappijen. Om deze populariteit weer wat op te schroeven bedacht Disney de korte film De Tovenaarsleerling. Dit negen minuten durende filmpje, dat werd ondersteund door muziek van componist Paul Dukas en waarin niet gesproken werd, viel alleen duurder uit dan gedacht. Als een op zichzelf staand filmpje zou het dus nooit winstgevend zijn en daarom werd een gehele film gemaakt die bestond uit geanimeerde stukken met muzikale ondersteuning. Het resultaat is het hier besproken Fantasia, Disney’s derde Classic uit 1940. Tijdens de oorspronkelijke release in dat jaar was de prent niet echt populair te noemen. Over de jaren en tijdens de verschillende heruitgaven won de film aan populariteit. Toch is de prent niet voor iedereen weggelegd. Een gezamenlijk verhaal ontbreekt namelijk geheel, het betreft echt enkele losse segmenten. Vooral voor kinderen kan het allemaal wat saai overkomen. Uiteraard zijn er wel enkele stukken die wel in de smaak zullen vallen en dit zijn vooral de stukken met meer humor. Dat Fantasia niet echt een kinderfilm is, was ook één van de kritieken die de film moest verduren in de beginjaren. Vooral vandaag de dag stellen kinderen toch wat hogere eisen en zullen zij niet goed weten wat ze nou aanmoeten met het geboden materiaal. De wat kleinere zullen misschien nog wel enigszins gehypnotiseerd naar het scherm getrokken worden, maar niet kinderen die richting de tien gaan. Fantasia zal dan ook vooral volwassenen aanspreken die een nostalgische band hebben met de film. De prent is uiteraard bij uitstek geschikt voor mensen die zowel van animatie als van klassieke muziek houden. Op beide vlakken is dit namelijk uitstekend verzorgd. Op het gebied van animatie wordt er uiteraard op topniveau gepresteerd. De verschillende segmenten hebben allemaal een eigen stijl, sommige beter dan andere. De muziek past doorgaans perfect bij de beelden. Alles bij elkaar is Fantasia een project van Disney waarbij het woord "apart" perfect past. De verschillende segmenten zullen vooral volwassenen plezieren en misschien de allerkleinsten. Niet alle onderdelen zijn even sterk, sommigen gaan gewoon net iets te lang door. Maar er zijn enkele die een plaats verdiend hebben in de geschiedenis van de animatiefilm. De Tovenaarsleerling is hier uiteraard het beste voorbeeld van, maar er zijn nog enkele stukken die hier niet veel voor onderdoen.

Disney heeft Fantasia op DVD en Blu-ray Disc uitgebracht. Lees hieronder onze recensie van de BD-uitgave.

Beeldkwaliteit

De Blu-ray Disc uitgave van Fantasia heeft de oorspronkelijke beeldverhouding van 1.33:1. Het gevolg is dat er aan de linker- en rechterkant zwarte balken te zien zijn. Het High Definition beeld heeft een 1080/24p resolutie. Dit betekent dat het beeld progressief is opgebouwd uit 1920*1080 beeldpunten en dat de beeldsnelheid 24 beelden per seconde is (de originele filmsnelheid). De BD-uitgave bestaat uit een 50GB dubbellaags disc. Voor de video-encoding is gebruik gemaakt van de MPEG-4 AVC codec.

We kunnen eigenlijk vrij kort zijn over de beeldkwaliteit van Fantasia. Net als alle andere BD-uitgaven van Disney namelijk ook hier een zeer goede beeldkwaliteit. Eén van de belangrijkste zaken bij deze film is het gebruik van kleuren. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van veel verschillende kleuren tijdens de diverse segmenten. Deze Blu-ray Disc presteert wat dat betreft op topniveau. De kleuren komen namelijk bijzonder fraai over, waarbij er veel verschillende schakeringen zichtbaar zijn. Dit begint al gelijk bij de opening en als kijker zit je echt met open mond te kijken naar al het moois op het scherm. Dit hoge niveau wordt moeiteloos vastgehouden tijdens de gehele speelduur, iets waardoor het kijken naar Fantasia een geheel nieuwe ervaring wordt. Voor een film van meer dan 70 jaar oud, laat de uitgave bijzonder veel detail zien. Het beeld oogt mooi scherp, enkele softe momenten uitgezonderd die volledig te wijten zijn aan het bronmateriaal. Deze BD-uitgave haalt wat betreft scherpte, diepte en detail het onderste uit de kan. Verdere lofuitingen zijn ook te geven aan de contrastwaarden en het zwartniveau. Helaas is de transfer niet geheel vrij van artefacten. Er zijn namelijk enkele momenten waarbij we wat posterisatie zien, hoewel deze momenten op één hand te tellen en bovendien erg kort zijn. Ook zijn er enkele scènes waarbij wat colourbleeding te zien, dit vooral tijdens een paar live-action momenten. Deze problemen zijn echter ook zeer klein, maar nog altijd aanwezig. Toch is ook dit weer een transfer op topniveau van Disney en de fans zullen blij zijn andermaal de ultieme beeldkwaliteit in huis te kunnen halen.

De High Definition screenshots zijn verkleind naar 1280*720 formaat en gecomprimeerd opgeslagen. Ze zijn daarom geen exacte weergave van de hoge beeldkwaliteit van Blu-ray Disc, maar geven wel een goede indruk. Wil je de screenshots bekijken in Full HD-resolutie? Neem dan een Platinum Member account!

Geluidskwaliteit

Naast het beeld is ook het geluid erg belangrijk bij een film als Fantasia. Ook wat dat betreft kunnen we melden dat de film nog nooit zo goed geklonken heeft. De originele track staat in DTS-HD Master Audio 7.1-formaat (24bit/48kHz) op de schijf. Hoewel de film dus alweer vrij oud is, kan vanwege het muzikale karakter van de prent veel winst gehaald worden uit een meerkanaals geluidsspoor. Veel meer nog dan bij de andere, oudere Classics. Gelukkig weet de track meer dan te overtuigen en wordt er op alle vlakken op topniveau gepresteerd. Het eerste wat direct opvalt is hoe detailrijk de muziek klinkt. Elk instrument is perfect te onderscheiden. Het geluid klinkt zeer helder, waardoor het een genot wordt om naar de muzikale klanken te luisteren. Beschadigingen en ruis ontbreken geheel. Het kijken naar Fantasia wordt een geheel nieuwe ervaring met deze track. Het geluid lijkt van alle kanten te komen en vult fraai de kamer. Het meeste geluid komt toch uit de voorste speakers, maar ook de surrounds laten regelmatig muziek horen waardoor er een ruimtelijk geluidsbeeld ontstaat. Het geheel wordt goed ondersteund door een diepgaand laag, dat de benodigde scènes voorziet van meer impact. De film bevat verschillende introducties en deze dialogen zijn goed te volgen. Ze komen netjes uit de centerspeaker en klinken eveneens helder en detailrijk. Een zeer goed geluid dat zeker voor een vernieuwde ervaring zorgt bij fans van de film.
Aangezien er diverse gesproken introducties voorbij komen, is er ook een nagesynchroniseerde Nederlandse DTS 5.1-track (1509 kb/s) op de schijf te vinden. Deze track kan zich qua ruimtelijkheid, dynamiek en detail niet meten met de lossless variant. Binnen de grenzen van de track klinkt het allemaal uitstekend, maar ons advies is om gewoon te gaan voor de DTS-HD Master Audio-track.

Extra's

Deze uitgave bestaat uit twee schijven, namelijk een Blu-ray Disc en een DVD waar de film ook op te vinden is. De Blu-ray Disc start op met een taalkeuzemenu. Hierna zijn er diverse trailers te zien van andere Disney-uitgaven. Vervolgens kom je terecht in het hoofdmenu, waar alle instellingen te maken zijn en de extra’s te selecteren. Er zijn enkele extra’s aanwezig, de hoeveelheid valt enigszins tegen. Met recente uitgaven van andere Classics in het achterhoofd, hadden we hier toch graag wat meer materiaal willen zien. Alle extra’s hebben 1080p beeld, met Dolby Digital 2.0 (224 kb/s) geluid en Nederlandse ondertiteling.

Film afspelen
Voor het bekijken van de film heb je de keuze uit twee opties, de normale 4:3 weergave en het hieronder genoemde Disney View:

Disney View
Zoals je onder “Beeldkwaliteit” al kon lezen zie je bij het bekijken van Fantasia links en rechts een zwarte rand. Mocht je dit vervelend vinden, dan kun je met de Disney View optie deze zwarte randen laten opvullen met schilderingen in de stijl van de film. Deze optie kan wat afleidend werken tijdens het kijken, zeker in vergelijking met deze optie op andere BD-uitgaven van de oudere Classics. De randen passen namelijk niet altijd even goed bij de sfeer van de animaties.

Disney Family Museum (4 min.)
Diane Disney Miller heet ons welkom in het Disney Family Museum, dat te vinden is in San Francisco. We krijgen kort wat beelden te zien van het museum en de vele dingen die daar te zien zijn.

Het plakboek van Schultheis: een Disney-schat (13 min.)
Deze extra gaat voornamelijk in op een pas teruggevonden boek van Herman Schultheis, waarin allerlei aantekeningen en beschrijvingen staan over hoe de baanbrekende animatie van Fantasia tot stand is gekomen. Deze kennis leek jarenlang verloren maar is nu weer beschikbaar door de herontdekking van het boek. We zien diverse pagina’s voorbij komen en experts vertellen hoe bijzonder dit boek is.

Interactieve kunstgalerij
Een galerij waar allerlei animaties, storyboards en promotiemateriaal te bekijken is.

Audiocommentaren
Er is keuze uit maar liefst drie audiocommentaren. Het eerste commentaar is verzorgd door Disney-historicus Brian Sibley. Hij weet bijzonder veel van Disney en uiteraard ook Fantasia. Het commentaar loopt dan ook over van de informatie en is erg aan te raden voor fans van de film. Het tweede commentaar is afkomstig van de DVD en is ingesproken door John Canemaker. Dit commentaar bestaat uit diverse gesprekken van Walt Disney, zowel op papier als audio, die opnieuw zijn ingesproken door Canemaker. Hierdoor ontstaat er een nauwkeurige beschrijving van alles wat Walt Disney te melden had over Fantasia. Het derde en laatste commentaar is ook afkomstig van de DVD en het betreft een bespreking van Roy E. Disney, dirigent James Levine, John Canemaker en restaurateur Scott MacQueen. Ook hier veel informatie en feitjes over het maken van de film en wat Disney allemaal in petto voor Fantasia.

Vooruitblik
Trailers van andere Disney-uitgaven.

Film op DVD
Naast de film op Blu-ray Disc is er ook een extra DVD met daarop de film bij deze uitgave aanwezig. Handig voor in de auto of als je nu nog geen Blu-ray Disc speler hebt.

Fantasia is de derde Classic van Disney en de film kan gezien worden als een aparte belevenis, waarbij de makers probeerden een doorbraak op het gebied van animatie, geluid en techniek neer te zetten. Dat is ze zeker gelukt, aangezien op het gebied van animatie en muziek enkelT op topniveau gepresteerd wordt. De film bestaat uit verschillende segmenten die allemaal een eigen klassiek muziekstuk als begeleiding hebben. Sommige segmenten zijn beter dan andere en vooral De Tovenaarsleerling steekt er met kop en schouders bovenuit. Deze BD-uitgave van de film heeft een zeer goede beeld- en geluidskwaliteit waar slechts kleine aanmerkingen op te maken zijn. Het bekijken van Fantasia wordt een geheel nieuwe belevenis met deze uitgave. Het aantal extra’s valt wat tegen, maar de aanwezige extra’s zijn wel interessant genoeg om te bekijken.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Walt Disney Studios Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Rain Man (Blu-ray)
• Volgende: Fantasia 2000 (S.E.) (Blu-ray)