Doctor Zhivago

Het verhaal van Doctor Zhivago wordt in de vorm van een terugblik verteld door generaal Yevgraf (Alec Guiness), die er achter probeert te komen of een meisje de dochter is van zijn overleden broer Doctor Yuri Zhivago (Omar Sharif).
Het is Rusland, vlak voor de Russische revolutie. Yuri Zhivago wordt als weeskind opgevoed door pleegouders, Alexander Gromeko (Ralph Richardson) en zijn vrouw. Yuir is bezig met een studie voor huisarts, en is als ‘De Dichter’ bekend als een begaafd dichter. Tonya (Geraldine Chaplin), de dochter des huises, komt weer thuis. Yuri en Tonya zijn verliefd op elkaar en een huwelijk ligt zeker in het verschiet.
Tegelijkertijd zien we hoe Pasha (Tom Courtenay) een gepassioneerd voorstander is voor de revolutie. Zijn vriendin Lara (Julie Christie) wordt, zonder dat hij het weet, sexueel misbruikt door een vooraanstaand burger, Victor Komarovksy (Rod Steiger). Als op een avond de moeder van Lara zelfmoord probeert te plegen, wordt de hulp ingeroepen van Gromeko en Zhivago. En zo ontmoet Yuri Zhivago voor het eerst Lara. Op kerstavond vindt op een feest een drama plaats. Yuri ziet hoe Lara de zaal binnenloopt met een pistool en op Komarovsky schiet. Heel moedig loopt Pasha door de menigte om Lara mee naar huis te nemen.
Later ontmoeten Lara, die verpleegster is geworden, en Yuri, die nu legerarts is, elkaar weer. Na ruim een half jaar intensief met elkaar aan het front samengewerkt te hebben, is er liefde tussen de twee gegroeid. Maar hun wegen scheiden zich, als Lara op zoek gaat naar haar man Pasha, die nu rebellenleider is.
Als Yuri thuiskomt in Moskou, blijkt hun huis als gevolg van de revolutie bewoont te worden door vele mensen. Yuri en zijn gezin rest nog slechts een enkele kamer. Samen met zijn vrouw Tonya, zijn kind en zijn pleegvader/schoonvader vlugt Yuri naar hun tweede huis in Varykino. Daarvoor ondernemen ze een lange, zware treinreis dwars door Rusland en het Oeral gebied. Tijdens de reis heeft Yuri een ontmoeting met de nu machtigste man in Rusland, generaal Strelnikov. Yuri herkent hem direct als de rebellenleider Pasha. Eenmaal aangekomen in Varykino blijkt het huis geconfisqueerd te zijn, maar een nabijgelegen boerderijtje is nog geschikt voor bewoning. En zo brengen Yuri en zijn gezin de winter door.
In het nabijgelegen dorpje Yuryatin komt Yuri weer in contact met Lara en hun liefde bloeit weer hevig op. Als als Yuri op een dag weer stiekum bij Lara op bezoek gaat, wordt hij onderweg ontvoert door een regiment rode Partisanen. Zij dwingen hem hun legerarts te worden. Na een aantal jaren weet Yuri te ontsnappen en onderneemt de barre koude winterse tocht terug naar Varykino. Bijna bevroren komt hij weer bij Lara. Zij vertelt hem dat Tonya met de kinderen teruggegaan is naar Moskou. En zo leeft Yuri een tijdje gelukkig met Lara. Maar ook dat geluk duurt niet lang.

Een indrukwekkend historische en romantisch epos, anders kun je ‘Doctor Zhivago’ niet omschrijven. Deze imposante film, geregisseerd door David Lean (zie screenshot 6), is gebaseerd op de gelijknamige, 700 pagina’s tellende roman van Boris Pasternak. Lean was al bekend met maken van dergelijke grote films, hij regisseerde eerder Bridge over the River Kwai (1957) en Lawrence of Arabia (1962). De roman Doctor Zhivago is lange verboden geweest. Robert Bolt heeft het scenario voor de film geschreven. Bolt slaagde er in een script te maken waarin de combinatie van een eenvoudige, heroïsche liefdesverhaal en een ironisch sociaal commentaar op de wreedheid en irrationaliteit van revoluties in balans was. Het verhaal beslaat een tijdvak van in totaal 35 jaar.
De casting van de acteurs bleek ook geen eenvoudige klus. De acteurs in de hoofdrollen stonden toentertijd aan het begin van hun, nu succesvolle, carrière. Acteurs als Omar Sharif, Geraldine Chaplin, Julie Christie, Alec Guiness en Rode Steiger. Na de vele en langdurige voorbereidingen, is Lean met de opnames begonnen in december 1964. Het duurde 10 maanden, met lange, slopende draaidagen aleer Lean tevreden was met het opgenomen materiaal. Het geplande budget van 7 miljoen dollar werd ruimschoots overschreden, de film kostte uiteindelijk 15 miljoen dollar, toentertijd een astronomisch bedrag. Montage en afwerking van de film werden in een recordtempo uitgevoerd, zodat de film in december 1965, vlak voor de kerstdagen, in première ging. En het grootste kassucces werd dat MGM ooit heeft gemaakt.
Alhoewel je het niet zou verwachten als je de film bekijkt, hebben de opnames bijna geheel in Spanje plaats gevonden. Veel speciale filters en kunstsneeuw waren niet genoeg om het eruit te laten zien alsof het hartje winter in Rusland was. De hiervoor benodigde opnames zijn in de bittere kou van Finland gemaakt.
Doctor Zhivago werd genomineerd voor tien Oscars® waarvan er vijf werden verzilverd. De film kreeg Oscars® voor beste scenario, beste mannelijk bijrol (Tom Courtenay), beste art direction, beste montage en beste filmmuziek. De filmmuziek van Maurice Jarre zal een ieder bekend in de oren klinken, want het mooie en wereldberoemde ‘Lara’s Theme’ is ook een klassieker geworden.

Beeldkwaliteit

Het oorspronkelijke filmbeeld heeft een beeldverhouding van 2.35:1 en staat in deze beeldverhouding anamorf op de DVD. Het beeldmateriaal is digitaal gerestaureerd en heropgenomen. En dat is te zien, niets verraadt dat het hier om een film van ruim 35 jaar oud gaat. Het beeld ziet er indrukwekkend goed uit. Kleuren zijn zeer mooi en natuurlijk. Scherpte en detaillering zijn uitstekend, evenals het contrast en het zwartniveau. Ook is het filmbeeld totaal vrij ongerechtigheden als vuil en beschadigingen. Klein minpuntje is ‘edge enchancement’, dat vooral te zien is in de scènes met sneeuw. Maar verder een prachtig beeld.
De film is uitstekend verdeeld in 61 tracks. Gezien de lengte van de film en het feit dat de film vier soundtracks heeft (twee audiotracks, de commentaartrack en de music-only track), heeft Warner er voor een gekozen de film niet op een kant van de DVD te plaatsen. Dit betekent dat na ruim 114 minuten (na track 37) de DVD omgedraaid moet worden voor het vervolg. Dit moment is een natuurlijke pauze in de film, gezien het scherm ‘Intermission’ dat dan in beeld verschijnt. Hoewel het natuurlijk jammer is dat de DVD omgedraaid moet worden, is het zeer lovenswaardig dat Warner gekozen heeft voor kwaliteit en daarmee voor een goede compressie heeft gekozen. Compressiefouten heb ik dan ook niet waargenomen. Kant A van de DVD bevat dus het eerste deel van de film, deze zijde is dubbellaags. De laagwisseling is niet merkbaar, erg goed gedaan. Op kant B staat de rest van de film. Wederom uitstekend is dat de tracknummering gewoon doorgaat, dus verdergaat met track 38. Deze zijde van de DVD is enkellaags.
De ondertiteling (wit) is duidelijk, heeft een duidelijk lettertype en staat op redelijk goede hoogte netjes geplaatst in het beeld (had nog net iets lager gekund).

Geluidskwaliteit

Evenals het filmbeeld is ook de originele 6-track soundtrack onder handen genomen. De soundtrack is digitaal gerestaureerd en opnieuw gemixt, nu in Dolby Digital 5.1. Deze Dolby Digital soundtrack is met een bitrate van 384 kb/s op de DVD gezet.
Ondanks de fantastische restauratie verraadt de soundtrack toch wel de leeftijd van de film, Dit komt met name doordat de soundtrack anders gemixt is. De stemmen komen niet alleen uit de centerspeaker maar ook uit de beide frontspeakers, afhankelijk van de positie in het beeld van de spreker. De overbekende muziek van Maurice Jarre komt mooi open en ruimtelijk uit de speakers. Het beperktere frequentiebereik verraadt ook hier de leeftijd, resulterend in een wat digitale klank waarbij het hoog scherp aan doet. Er is wel voldoende laag aanwezig, waarbij af en toe de subwoofer wordt gebruikt. Bij de filmgeluiden ligt de nadruk zeer sterk op de frontspeakers, de surround speakers worden niet gebruikt. Een knap gemaakte remix.

Extra's

De menuschermen op de DVD zijn statische plaatjes, met achtergrondmuziek bij het hoofdmenu. Op de DVD staat een ruime hoeveelheid extra’s. Maar helaas zijn deze extra’s NIET Nederlands ondertiteld. Er is wel Engelse ondertiteling.

Op disc 1 is, naast de film, een drietal extra’s te vinden:

‘Introduction by Omar Sharif’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 – 192 Kb/s geluid. Een korte, 1:40 minuten durende introductie door Omar Sharif op de film. Nederlands ondertiteld.

‘Commentary by Omar Sharif, Sandra Lean and Rod Steiger’, in DD2.0 – 192 Kb/s. Een nieuw opgenomen commentaar van de acteurs Omar Sharif en Rod Steiger en van Sandra Lean, de weduwe van de in 1991 overleden regisseur David Lean. Het is een aardig commentaar waarin men herinnering ophaalt aan de moeizaam tot stand gekomen productie van deze film. Het commentaar is gedurende de gehele film aanwezig, dus zowel op kant A als kant B van de schijf.

‘Music-Only Track’, in DD5.1 – 384 Kb/s. Een aparte muziektrack, leuk om te horen, alleen je hebt zoveel lange stiltes. De aparte muziektrack is gedurende de gehele film aanwezig, dus zowel op kant A als kant B van de schijf

Op disc 2 staan de overige extra’s. Naast een recent opgenomen documentaire uit 1995 bestaan deze extra’s uit historisch (soms zwart / wit) materiaal ten tijde van de première van de film in 1965. Een overzicht:

‘Cast & Crew’, een ‘credit’ overzicht op twee breedbeeld tekstschermen zonder geluid.

‘Doctor Zhivago: The Making of a Russian Epic, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s) geluid. Een prachtige, één uur durende, documentaire die in 1995 is opgenomen. In deze documentaire komen alle facetten van de productie van de film aan bod. Het schrijven van het script, de lange voorbereidingen en de lange filmdagen. De documentaire wordt gepresenteerd door Omar Sharif en bestaat uit filmfragmenten afgewisseld met interview met betrokkenen uit die dagen wordt teruggekeken. De documentaire is opgedeeld in 21 hoofdstukken.

‘Zhivago: Behind the camera with David, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s) geluid. Een documentaire van 10 minuten waarin David Lean vertelt over de keuze van de acteurs en de filmlocatie in Spanje.

‘David Lean’s film of Doctor Zhivago’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een 7 minuten durende documentaire over de realisatie van de film. In deze documentaire vertelt een voice-over over het boek van Pasternak, regisseur Lean, de gekozen acteurs en de opnames in Spanje.

‘Moscow in Madrid’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een kort 4½ minuten filmpje dat een soort herhaling is van bovenstaande documentaire.

‘Pasternak’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een 9 minuten durende documentaire over Nobelprijs winnaar Boris Pasternak.

‘New York Press Interviews Julie Christie’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een aaneenschakeling van historische (zwart / wit) interview fragmenten (10 minuten) bij de perspremière van de film in New York met Julie Christie over haar rol in Doctor Zhivago.

‘New York Press Interviews Omar Sharif’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een aaneenschakeling van historische (zwart / wit) interview fragmenten (19 minuten) bij de perspremière van de film in New York met Omar Sharif over zijn rol in Doctor Zhivago.

‘Geraldine Chaplin Screentest’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een kort 3 minuten durend filmpje met een screentest (artist’s test) van Geraldine Chaplin.

‘This Is Julie Christie’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een kort 1 minuut durende zwart / wit filmpje over Julie Christie en haar rol in de film.

‘This Is Geraldine Chaplin’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een kort 1 minuut durende zwart / wit filmpje over Geraldine Chaplin en haar rol in de film.

‘This Is Omar Sharif’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een kort 1½ minuut durende zwart / wit filmpje over Omar Sharif en zijn rol in de film.

‘Chaplin in New York’, in 4x3 standaard beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. Een korte, ruim 2 minuten durend, zwart / wit filmpje over Geraldine Chaplin, de dochter van Charlie Chaplin.

‘Original General Release Trailer’, in 2.35:1 anamorf beeldformaat met DD2.0 - 192 Kb/s geluid. De ruim 3½ minuten durende bioscoop trailer.

‘Awards’, een drietal tekstschermen in breedbeeld met een overzicht van de prijzen die de film ten deel zijn gevallen.

Bij de DVD zit ook een mini Nederlandstalig boekje van 12 pagina’s met informatie over hoe de film tot stand is gekomen.

Op de 2e disc staan ook een paar easter eggs. Hoe je ze kunt vinden, lees je op onze ‘easter eggs’ pagina.

‘Doctor Zhivago’ is een indrukwekkend historisch en romantisch epos. De film is één van de mijlpalen in de filmgeschiedenis.
Op deze DVD staat de film met een fantastische kwaliteit. Beeld- en geluid zijn bijzonder goed gerestaureerd. De geboden extra’s zijn evenals de film indrukwekkend, maar zijn tot grote spijt NIET Nederlands ondertiteld. Het is duidelijk, Warner heeft zich moeite getroost om van deze bijzondere film een bijzondere DVD uitgave te maken. Bijzonder is ook de verpakking, een mooi vormgegeven ‘digipak’. Ik hoop dat Warner vaker van dit soort DVD’s uitgeeft. Deze film mag ik geen enkele collectie ontbreken en deze uitgave is een absolute aanrader en krijgt met recht het predikaat DVD.nl TOPPER.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Warner Home Video.

Lees meer

• Vorige: Diabolique (DVD)
• Volgende: Tomb Raider (CE) (DVD)