Nova Zembla

In de 16e eeuw vaart iedereen die handel drijft met Indië rond Kaap de Goede Hoop in het zuiden. Willem Barentsz (Derek de Lint) wil 'om de noord', bovenlangs Rusland, het Verre Oosten bereiken en stelt een missie samen die onder leiding komt te staan van kapitein Jacob van Heemskerck (Victor Reinier). Gerrit de Veer (Robert de Hoog) is assistent van astronoom, cartograaf en predikant Petrus Plancius (Jan Decleir). En hij is verliefd op diens mooie dochter Catharina (Doutzen Kroes). Gerrit hoort van de missie en wil erg graag mee, hoewel hij niets van varen weet. Plancius stuurt hem mee als geschiedschrijver, maar ook om hem op deze manier uit de buurt van zijn dochter te houden. De reis is zwaar voor Gerrit, want de meeste bemanningsleden zien hem niet zitten. Alleen Jan (Jochum van der Woude), een weesjongen, trekt met hem op. Eenmaal in de Noordelijke IJszee blijkt de winter veel sneller in te vallen dan gehoopt en het snel aangroeiende ijs maakt het verder varen onmogelijk. Men is genoodzaakt om het schip te verlaten en te overwinteren op Nova Zembla. Op het eiland bouwen ze een houten huis om te overleven, dat ze het Behouden Huys noemen. Het huis geeft ze enige beschutting tegen de barre vrieskou en de ijsberen. De vraag is of men de lange winter zal weten te overleven en of er enig zicht is op een terugkomst in Amsterdam, waar Catharina ongeduldig wacht op Gerrit.

Nova Zembla zal de geschiedenis ingaan als de allereerste 3D-film van Nederlandse makelij. Regisseur Reinout Oerlemans (Komt een Vrouw bij de Dokter) durfde het aan om met deze techniek een bekend verhaal uit de vaderlandse geschiedschrijving te verfilmen. Het verhaal van Willem Barentsz, die een nieuwe vaarroute, om de noord, naar Indië wil ontdekken. Dit werd opgetekend door Gerrit van der Veer, een jonge geschiedschrijver en leerling astronoom. Die verhalen zijn ook als basis gebruikt voor deze film.
Dat het niet helemaal uit de verf komt, komt voornamelijk door het vrij magere scenario. Nova Zembla pretendeert een historische avonturenfilm te zijn, maar heel veel avontuur komt er in de film niet voor. Als men eenmaal op Nova Zembla is gearriveerd gebeurt er, behoudens een treffen met een ijsbeer, niet zo heel veel meer. De ontberingen van het verblijf hadden sterker gekund, men zit tenslotte maandenlang op elkaars lip. Die interactie komt nu maar nauwelijks aan bod. Over het algemeen wordt er behoorlijk goed geacteerd, al krijgt men soms met vrij gekunstelde dialogen te maken. Het wereldberoemde fotomodel Doutzen Kroes maakt in deze film haar acteerdebuut en dat doet ze niet onverdienstelijk. We kunnen niet echt spreken van een geweldig talent, maar ze slaat beslist geen flater. Oerlemans weet zijn eigen energie ook op de cast over te brengen. Hij schuwt niet om af en toe flink over de set te schreeuwen en soms te vloeken. Het is een bijzondere manier van werken, maar niet iedere acteur was daar even enthousiast over. De omstandigheden waaronder gedraaid moest worden waren soms erbarmelijk. Kou, wind en onbegaanbare plaatsen maakten het voor cast en crew erg zwaar. Het gaf hen wel een indruk van hoe Willem Barentsz en zijn bemanning zich in die tijd gevoeld moeten hebben.
Visueel ziet de film er bijzonder fraai uit. Zowel decors als camerawerk komen erg overtuigend over. Er is bij het zoeken naar lokaties gelet op de authenticiteit van deze plaatsen. Steegjes in Brugge bleken uiteindelijk het best overeen te komen met die van Amsterdam in de 16e eeuw. Het is niet altijd gelukt om waarheidsgetrouw aan de historie te blijven. Er bestaat een replica van het schip De Windhond, waarmee Willem Barentsz de reis heeft gemaakt, maar het was veel te duur om dat schip te kunnen gebruiken. Daarom is er een in Rusland gebouwd schip gebruikt, dat oorspronkelijk uit de vroege 18e eeuw stamt. Het zullen echter alleen de kenners zijn die dit zullen opmerken. Naast de decors is ook het camerawerk van een bijzonder hoog niveau. Het werken in 3D bracht wel een heleboel beperkingen met zich mee. Zo'n camera is log en zwaar en niet geschikt voor handheld-werk. En sommige locaties waren zo moeilijk bereikbaar, dat er heel weinig tijd overbleef om de opnames af te maken. Dat zie je niet terug in het camerawerk, maar wel in de montage. Oerlemans moest zich in de montage regelmatig behelpen en scènes zelfs inkorten, omdat er niet genoeg overtuigend beeldmateriaal was.
Nova Zembla is een bewonderenswaardige film geworden. Je moet wel lef hebben om de allereerste 3D-film in Nederland te maken en dan met zo'n verhaal en avontuur. In de bioscopen was de film in ieder geval een groot succes met meer dan 800.000 bezoekers.

Nova Zembla is uitgebracht op 2-DVD en Blu-ray Disc, waarbij de film zowel in 2D als 3D kan worden bekeken. Het Blu-ray Disc-exemplaar dat DVD.nl ter beschikking had gekregen voor deze recensie had echter nogal wat problemen. Meer daarover hieronder bij de bespreking van het beeld.

Beeldkwaliteit

Noot vooraf: de Blu-ray Disc van Nova Zembla is voorzien van een speciale Java kopieerbescherming. Deze is zo strikt, dat het erg lastig is om de disc ook in stand-alone spelers af te spelen. Binnen de redactie van DVD.nl is dat maar bij één speler gelukt. Dat was helaas geen 3D-speler, dus we kunnen geen beoordeling geven over de 3D-beeldkwaliteit. Let wel, wij hadden de beschikking over een retailuitgave van de disc, dus de kans bestaat dat meer exemplaren last hebben van dit probleem!

Nova Zembla staat in een beeldformaat van 2.35:1 op deze Blu-ray Disc-uitgave, wat overeenkomt met het originele beeldformaat. De film staat op een 50 GB dubbellaags disc, die voor ruim 30 GB is beschreven. Het beeld heeft een resolutie van 1080/24p, dus 1080 beeldlijnen progressief met 1920*1080 beeldpunten en een beeldsnelheid van 24 beelden per seconde. Voor de encodering van het beeld is gebruik gemaakt van de MPEG-4 AVC videocodering.
Het camerawerk van Nova Zembla is bijzonder fraai en het geheel ziet er zeer filmisch uit. Dat komt gelukkig ook erg goed over op de Blu-ray Disc-uitgave. Het HD-beeld heeft een mooie dieptewerking, is goed scherp en heeft een uitstekend contrast en schaduwdetail. Zwartniveaus zijn eveneens dik in orde. Ook in de vele donkere scènes blijft alles goed te volgen. De film bevat een flink aantal CGI-elementen, maar die zien er uitstekend uit en een aantal valt niet of nauwelijks op. Het kleurgebruik is ingetogen, maar sfeervol en het komt erg goed overeen met het kleurgebruik uit de periode waarin de film zich afspeelt. In enkele nachtelijke scènes op Nova Zembla zijn in de achtergrond wat compressiefoutjes waarneembaar. In een aantal gevallen is posterisatie zichtbaar, met name in egale achtergronden. Opvallend is dat bij één bepaald shot, dat een paar keer in de film voorbij komt, bijzonder veel posterisatie zichtbaar is (zie screenshot 5). Maar dit zijn de enige smetjes op een verder prima transfer.

Geluidskwaliteit

De Blu-ray Disc van Nova Zembla bevat één geluidstrack en dat is een lossless DTS-HD Master Audio 5.1-track (16bit/48kHz). Het betreft hier een zeer mooie en ruimtelijk klinkende geluidstrack, die vol zit met fijne details. Luister eens naar de geluiden in de kamer van Plancius. Allerlei klokken en geluiden van mechanische apparaten zijn verwerkt in het geluidsbeeld. Het gekraak van het schip en in het Behouden Huys is vanuit elk geluidskanaal te horen, waardoor de ruimtelijke beleving extra wordt versterkt. Ook de gure wind op Nova Zembla geeft een extra koude sfeer aan de film. Dialogen zijn uitstekend te volgen. Er is Nederlandse ondertiteling voor doven en slechthorenden beschikbaar, maar deze is niet nodig voor een kijker met een goed gehoor. Dialogen klinken mooi vol en warm en komen keurig uit het midden. Indien nodig zorgt het LFE-kanaal voor een extra punch binnen het geluid, maar heel diep gaat het laag niet. Muziek is bijna continue aanwezig, dan weer subtiel dan weer bombastisch. De ene keer werkt dat goed, de andere keer weer wat minder. Maar over het algemeen kunnen we hier spreken van een zeer fraaie geluidstrack, waar weinig op aan te merken valt.

Extra's

De Blu-ray Disc zit in een witte DVD-formaat keepcase. Daaromheen zit een kartonnen sleeve. De Blu-ray Disc heeft statische menuschermen. De extra's zijn allemaal in HD-resolutie, maar wel in 2D. Ze hebben Dolby Digital 2.0 geluid, behalve waar vermeld.

Audiocommentaar
Een commentaar van regisseur Reinout Oerlemans en cameraman Lennert Hillege. Vooral Oerlemans is aan het woord en je krijgt als kijker erg veel informatie over de opnames. Men vertelt over de lokaties, de bijzonderheden van de cast en veel over 3D. Oerlemans vertelt ook heel veel over de montage, wat hij allemaal geprobeerd heeft. Hillege vertelt vooral over zijn werk, de cameratechniek en wat daar bij komt kijken.

Making Of (25 ½ min)
Regisseur Reinout Oerlemans neemt de kijker mee door deze Making of. Het eerste deel is voor de cast. Zij worden geïntroduceerd en komen zelf ook aan het woord. Halverwege legt Oerlemans in het kort uit hoe het is om in 3D op te nemen. Daarna gaat het over Oerlemans zelf en over zijn manier van werken. Hij brengt erg veel energie mee naar de set, maar niet elke acteur vindt zijn manier van werken prettig. Het laatste deel gaat over de opnames, waarbij 'kou' het meest gebruikte woord is.

Premièreverslag (10 min)
Verslag van de première van de film. Het werd erg groots aangepakt, met veel aanwezige prominenten, waaronder (toenmalig) premier Balkenende en Willem-Alexander en Maxima.

Videoclip Armin van Buuren (3 min)
De videoclip van het nummer Nova Zembla in een remix van Armin van Buuren. Het nummer past totaal niet bij de sfeer van de film, wat extra duidelijk wordt als je de beelden van de film ziet tijdens het nummer.

Trailer Nova Zembla (2 min)
De bioscooptrailer van de film. Een trailer met Dolby Digital 5.1 geluid.

Teaser Nova Zembla (1 min)
Een korte teasertrailer van de film, ook met Dolby Digital 5.1 geluid.

Foto's
Een selectie stillfoto's van de film, allemaal in HD-formaat. Er zit geen geluid bij.

Willem Barentsz wil als eerste zeereiziger Indië bereiken via de noordroute en vertrekt met zijn schip De Windhond en diens bemanning. Eén van hen is Gerrit van der Veer, die de avonturen vastlegt op schrift. Als de winter aanbreekt, is Willem Barentsz genoodzaakt om te overwinteren op het eiland Nova Zembla. De film Nova Zembla van Reinout Oerlemans is de allereerste 3D-film van Nederlandse makelij. Het ziet er prachtig uit, maar inhoudelijk laat de film wel wat steekjes vallen. Maar het heeft voldoende inhoud om de film ook nog een keer op de TV te aanschouwen. Deze Blu-ray Disc-uitgave heeft een uitstekende beeld- en geluidskwaliteit en heeft een aantal extra's die redelijk interessant zijn. Je moet echter wel in staat zijn om de disc af te spelen. Het exemplaar van DVD.nl weigerde namelijk op meerdere stand-alone Blu-ray Disc-spelers de dienst. Laten we hopen dat dit niet representatief is.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door BFD Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Game of Thrones - Seizoen 1 (Blu-ray)
• Volgende: Tower Heist (Blu-ray)