Topaz

De agent Kusenov (Per-Axel Arosenius) van de Russische geheime dienst loopt in 1962 over naar het westen, waar hij wordt opgevangen door de Amerikaan Michael Nordstrom (John Forsythe). Na ondervraging blijkt dat Kusenov veel weet over de mogelijke plaatsing van kernkoppen op Cuba door de Sovjet Unie. De Amerikanen willen ook weten wat Topaz betekent. En of dat iets met die kernkoppen te maken heeft. Doordat Cubanen geen contact willen met Amerikanen roept Nordstrom de hulp in van zijn Franse vriend Andre Devereaux (Frederick Stafford). Hij is wel bereid om geheime informatie te stelen van een Cubaanse delegatie, die in New York is voor een VN-conferentie. Die informatie maakt het noodzakelijk om naar Cuba te gaan. Devereaux wordt weer gevraagd om te helpen, dit keer door naar Cuba te gaan om meer informatie over de locaties van de plaatsing van de kernkoppen te achterhalen. Devereaux gaat akkoord. Niet alleen om zijn vriend te helpen, maar ook omdat hij innig contact onderhoud met Juanita de Cordoba (Karin Dor), een leidster van Cubaanse rebellen. De missie van Devereaux wordt bemoeilijkt door de aanwezigheid van Rico Parra (John Vernon) een hoge militaire leider van Cuba, die ook een oogje heeft op Juanita. De kans dat Devereaux informatie kan inwinnen wordt erg klein.

Er zijn veel woorden nodig om een goede samenvatting te geven van de film Topaz van Alfred Hitchcock. Dat komt omdat het verhaal nogal gecompliceerd is, maar meer nog omdat het een onsamenhangend geheel is. De film heet dan wel Topaz, genoemd naar een bijnaam van een geheime operatie of spion, maar eigenlijk is het hele Topaz-verhaal maar een zijlijn van de film. Het gaat veel meer over de Cuba-crisis van begin jaren ’60. Topaz is op z’n hoogst een matige film. Volgens ingewijden ging het al fout bij het begin, het scenario. Dat scenario was gebaseerd op het gelijknamige boek van Leon Uris uit 1967, een spionagethriller over de Koude Oorlog. Hitchcock vond het boek onverfilmbaar, maar Universal had een budget van $ 4.000.000 dollar beschikbaar, het hoogste budget ooit voor de regisseur. Uris mocht zijn eigen boek tot scenario bewerken, maar de samenwerking met Hitchcock verliep niet vlekkeloos en Uris vertrok, een half script achterlatend. Scenarioschrijver Samuel Taylor werd gevraagd het werk af te maken, maar door de hoge tijdsdruk, opgelegd door Universal, was het nieuwe script nog niet klaar toen er al met filmen werd begonnen. De druk van de filmstudio, de overhaaste start en het ontbreken van een volledig script had ook z’n invloed op Hitchcock zelf, die niet in zijn beste doen was. Dat merk je aan de film, die als een van Hitchcocks minste de geschiedenis in is gegaan. Sommigen zeggen dat het ook te maken heeft met de relatief onbekende cast. Topaz is een film zonder grote Amerikaanse sterren. Maar het heeft meer te maken met de introductie van de karakters. De Amerikanen verliezen hun sympathie door de manier waarop ze de Russische spion benaderen. En Devereaux wordt als arrogante, zelfingenomen Franse agent geïntroduceerd. Daarmee zet je de kijker op het verkeerde been en dat is moeilijk weer goed te maken. Daarnaast wisselt de film teveel tussen een spionagethriller en romantisch drama. Het verhaal is vrij complex en dan zijn de meer dramatische scènes tussen Devereaux en Juanita de Cordoba op zich wel boeiend, maar ze leiden af van de kern van het verhaal. Het oorspronkelijke einde van de film werd gewijzigd, voornamelijk na commentaar van de fans van het boek. Dat oorspronkelijke einde is te zien bij de extra’s van deze Blu-ray Disc-uitgave. De Amerikaanse en Britse versies van de DVD en Blu-ray Disc hebben de langere versie van de film nog een ander einde, dat ook bij de extra’s is te bekijken. Dit alles maakt wel duidelijk dat de film een beetje stuurloos is. Voor Hitchcock-begrippen misschien wel een beetje teleurstellend zelfs.

Beeldkwaliteit

Topaz wordt op de Blu-ray Disc gepresenteerd in een 1.85:1 beeldformaat met een 1920x1080p resolutie. De film staat op een 50GB dubbellaags disc. Voor de codering is gebruik gemaakt van de VC-1 videocodering. In vergelijking met The Man Who Knew Too Much, ook uit de Masterpiece Collection van Hitchcock, is de beeldkwaliteit van Topaz een stuk beter. Vooral het kleurgebruik is nu van een meer consistent niveau. Maar ook nu zijn er behoorlijk veel kleine beschadigingen te zien. Het beeld is dan ook niet gerestaureerd. Scherpte en detail zijn prima, al hebben de shots van de openingsscène op het Rode Plein in Moskou en de speech van Fidel Castro in Cuba flink wat korrel. Dit komt doordat hier origineel beeldmateriaal, gedraaid op 16mm-film, van die locaties gebruikt is. Dit is vergroot naar 35mm-film en daarmee wordt ook de korrel opgeblazen. Hitchcock werkte liever in de studio dan op locatie en gebruikte daarbij veel achtergrondprojectie. Dat is ook in Topaz het geval en dat ziet er vrij kunstmatig uit. Tijdens die shots valt ook de flinke edge-enhancement op (zie screenshot 6). Opvallend zijn ook de lichte, softe zweemranden om personages heen. Dat geeft een romantisch tintje aan de beelden, maar de vraag is of dat zo bedoeld is (screenshot 3). Dat kan ook een gevolg zijn van de beeldbewerking, want men heeft wel wat trucjes uitgehaald om het beeld wat kunstmatig op te krikken.

Geluidskwaliteit

De enige lossless geluidstrack op de Blu-ray Disc van Topaz is een Engelstalige DTS-HD Master Audio 2.0 Mono-track. Dat betekent dat het geluid niet uit de centerspeaker, maar uit de twee frontspeakers komt. Het geluid van Topaz is heel behoorlijk. Dialogen zijn helder en vrij van storing, op een heel enkel moment na. De omgevingsgeluiden zijn goed gedoseerd en krijgen nergens de overhand. Geluidseffecten hebben voldoende body, zoals het geronk van auto’s, de spaarzame schoten of het vallen van een porseleinen beeldje. Dat effect wordt nog versterkt, doordat het niveau van het omgevingsgeluid daar vlak voor wat naar beneden gehaald wordt. De muziek van Maurice Jarre is niet echt memorabel, maar voldoet prima en weet de juiste toon qua sfeer goed te vinden. Je hoort de leeftijd van de film wel af aan het geluid, maar de kwaliteit is nog prima.

Extra's

De extra’s op deze BD-uitgave van Topaz zijn niet nieuw. Ze zijn dan ook in SD-resolutie. Alle extra’s zijn in 1.33:1 beeldformaat en voorzien van Nederlandse ondertiteling.

Alternate Endings (6½ min)
Naast het nu gebruikte einde van de film zijn er nog twee alternatieven beschikbaar, waaronder het oorspronkelijk bedachte einde van de film.                                  

Topaz: An Appreciation by Film Historian and Critic Leonard Maltin (30 min)
De meest interessante extra is de analyse van filmcriticus Leonard Maltin. Hij geeft zijn commentaar op Topaz. Zijn waardering voor Hitchcock steekt hij niet onder stoelen of banken, maar ook hij beseft dat dit niet Hitchcocks beste film is.

Storyboards: The Mendozas (12½ min)
De Mendoza’s zijn een man en vrouw die op Cuba foto’s maken van een haven. Hier kun je een vergelijking zien tussen het oorspronkelijke storyboard met tekeningen en de uiteindelijk gefilmde versie.

Production Photographs
37 foto’s, de eerste helft van de cast, de tweede helft van Hitchcock, al dan niet met cast.

Bioscooptrailer (3 min)
De bioscooptrailer van de film, met matige beeldkwaliteit. De trailer is letterboxed.

Ten tijde van de Cuba-crisis helpt een Franse spion zijn Amerikaanse collega, nadat een Russische spion met informatie over het stationeren van kernkoppen op Cuba is overgelopen naar het westen. Topaz is een late film van Hitchcock. Het ingewikkelde en weinig verheffende plot maakt dat dit niet de geschiedenis in zal gaan als een meesterwerk. De technische presentatie van de film op deze Blu-ray Disc-uitgave is ruim voldoende. Bij de extra’s is de analyse van filmcriticus Leonard Maltin het meest interessant. Deze uitgave is ook onderdeel van de Hitchcock Masterpiece Collection.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Universal Pictures Benelux.

Lees meer

• Vorige: Man Who Knew Too Much, The (Blu-ray)
• Volgende: Grande Bellezza, La (Blu-ray)