Tokyo Trial

In 1946, kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog, werd er een militaire rechtbank opgezet in Tokio. Elf rechters, afkomstig uit elf verschillende overwinningslanden, krijgen de opdracht om de van oorlogsmisdaden verdachte Japanners te berechten. Onder de verdachten de premier en opperbevelhebber van het land. Vanuit Nederland wordt rechter Bert Röling (Marcel Hensema) gevraagd plaats te nemen in het tribunaal. Aan het hoofd staat rechter William Webb (Jonathan Hyde) uit Australië. Hij moet proberen de rechters op één lijn te krijgen, maar dat blijkt lastiger dan gedacht. De meningen van de rechters lopen behoorlijk uiteen en het aantal ondervraagden en getuigen is onverwacht groot. In plaats van de verwachte enkele maanden duurt het hele proces meer dan twee jaar. Is dat lang genoeg voor de rechters om wel op een lijn te komen?

In 2010 werd de Nederlandse regisseur Pieter Verhoeff (Nynke, Van Geluk Gesproken) benaderd om voor de Japanse nationale omroep NHK een televisieserie te maken over het oorlogstribunaal in Tokio, waar Japanse oorlogsmisdadigers werden berecht. Verhoeff neemt de uitdaging aan, samen met de Canadees Rob King als cameraregisseur. Maar het maakproces van Tokyo Trial, zoals de serie wordt genoemd, valt niet mee. De Japanners waren er erg op gespitst om geen onwaarheden te verkondigen, want de situatie in Japan ligt nog steeds erg gevoelig. Vandaar dat elk woord uit het script dubbel werd gecheckt op onjuistheden. Het duurt dan ook nog jaren voordat aan de opnames kon worden begonnen en ook daar had de Japanse omroep veel invloed. Niets mocht gewijzigd worden zonder toestemming van de omroep. Dat zal ook zeker een van de redenen zijn dat deze serie niet geheel uit de verf komt. Het is allemaal heel stijfjes en bedacht. Een aantal scènes staan bol van oeverloze dialogen, die niet of nauwelijks iets toevoegen aan het verhaal. Een grote internationale cast met onder meer Michael Ironside en Stephen McHattie doet echt z’n best, maar krijgen soms te weinig speelruimte om echt uit te blinken. Het gekonkel van de rechters is leuk voor even, maar op een gegeven moment valt men in herhaling. De ene rechter wil het proces van Neurenberg als voorbeeld nemen, een ander ziet het als een op zichzelf staand geheel en de rechter uit India – een kleine, maar niet onbelangrijke rol van Irrfan Khan (The Lunchbox, Jurassic World) – vindt dat het tribunaal geen recht van spreken heeft, omdat de wetten die men aanspreekt op het moment van de misdaden nog niet bestonden. Het duurt in de serie wel erg lang voordat de rechters elkaar durven te begrijpen en dat haalt de vaart enorm uit het verhaal.
De serie krijgt pas echt diepgang als de originele zwart-wit beelden van het proces in het verhaal gemonteerd worden. Verhoeff mengt deze met gedramatiseerde beelden, ook in zwart-wit, waarin de rechters de getuigen of aangeklaagden ondervragen. Dat is ook het moment waarop je als kijker doorhebt wat er precies speelt en waar men voor aangeklaagd wordt. Echt zwaar aangevallen worden de oorlogsmisdadigers niet, maar dat valt ook weer te begrijpen als je weet wie er achter deze serie zit.
Er is ook een speelfilm gemonteerd uit dit materiaal en die heeft ook even in de Nederlandse bioscopen gedraaid. De film heeft meer tempo en richt zich (nog) meer op het verhaal van de Nederlander Rölling, maar een groot succes was het niet. Voor wie geïnteresseerd is in een – bij velen – onbekend verhaal rond dit Aziatische oorlogstribunaal is Tokyo Trial nog redelijk interessant, al was het maar om de feitelijke inhoud en niet zo zeer vanwege het hoogstaand drama.

Kort na de Tweede Wereldoorlog wordt in Japan een tribunaal opgericht waarin elf rechters de taak krijgen om de oorlogsmisdaden van de Japanners te beoordelen. Een van de rechters is de Nederlander Bert Rölling. Pieter Verhoeff maakte met Tokyo Trial een gedramatiseerde versie, met gebruik van authentieke beelden, van dit gebeuren. Het voelt allemaal stijfjes aan en lange, oeverloze dialoogscènes doen het tempo van deze serie geen goed. Geschiedenisliefhebbers die meer willen weten over dit vrij onbekende proces zullen mogelijk nog wat kunnen opsteken van deze serie, die ook als ingekorte versie een tijdje in de bioscopen heeft gedraaid.

Lees meer

• Vorige: Fidèle, Le (Blu-ray)
• Volgende: Happy Death Day (Blu-ray)