Star Trek III: The Search for Spock (SE)

In de 23e eeuw is Admiraal Kirk (William Shatner) met zijn trouwe bemanning van het ruimteschip Enterprise onderweg naar de aarde, om daar te vertellen dat ze collega en vriend Spock op de planeet Genesis hebben achtergelaten. Spock’s vader Sarek heeft echter sterk zijn twijfels over de gang van zaken, en verzoekt Kirk om zijn zoon te gaan halen. Daarvoor zal hij terug moeten keren naar Genesis, een planeet die zijn bestaan aan een uit de hand gelopen experiment heeft te danken. Een probleem is echter dat Kirk’s superieuren hem geen toestemming voor de missie geven. Daar komt nog bij dat er kapers op de kust zijn, die maar al te graag het geheim van Genesis in handen willen krijgen...

Het is moeilijk om een recensie van Star Trek III te schrijven zonder daarbij delen van de film en zijn voorganger te verklappen, maar we gaan het toch proberen. Eén ding is zeker: het onderwerp van de derde Star Trek hoeft geen geheim te blijven, want dat laat zich gezien de ondertitel niet moeilijk raden. De film draait natuurlijk om ‘De Zoektocht naar Spock’. James T. Kirk en zijn gevolg kennende verwacht je dat deze zoektocht doorspekt is met een lekker ouderwetse portie actie en avontuur, zoals je dat eerder zag in The Wrath of Khan. Maar helaas kan Star Trek III, het regiedebuut van Leonard Nimoy (juist ja, Spock zelf), op vrijwel geen enkel gebied tippen aan zijn voorganger. Dit begint al met het verhaal, dat maar langzaam op gang komt en erg aan de voorspelbare kant is. Dit laatste is deels te wijten aan de beperkte en tamelijk geforceerde opzet van het script, want het antwoord op de vraag of Spock gevonden wordt en zich uiteindelijk weer bij de Enterprise-crew aansluit ligt natuurlijk erg voor de hand. Bovendien mist de film, vanwege de afwezigheid van Spock, de immer vermakelijke chemie tussen de drie-eenheid Kirk/Bones/Spock. Ook wat spanning en avontuur betreft is Star Trek III duidelijk geen uitblinker: het trage middenstuk bevat weinig noemenswaardige momenten, en de ongeïnspireerde slotconfrontatie tussen Kirk en ‘badguy’ Kruge kan niet anders omschreven worden dan een anticlimax. Het feit dat Christopher Lloyd, een enigszins vreemde keus voor een woeste, meedogenloze Klingon, als Kruge lang niet zo’n memorabele schurk neerzet als Ricardo Montalban’s gehaaide Khan werkt daarbij eveneens niet in het voordeel. Toch valt er gelukkig ook wat positiefs te melden, want het acteerwerk van de vaste crew is als vanouds en ook de effecten van ILM zijn prima. Daar komt nog bij dat de derde avondvullende Star Trek-film een belangrijke plaats binnen de serie inneemt, omdat deze een duidelijk brug slaat tussen zijn voorganger en opvolger (The Search for Spock begint met een scène uit Star Trek II en eindigt met de Engelse zinsnede “and the Adventure continues”, wat in feite gewoon neerkomt op ‘Wordt Vervolgd’). Daarom is, alle tekortkomingen ten spijt, ook Star Trek III weer verplichte kost voor de Trekkies.

Eerder verschenen al prima nieuwe uitgaven van Star Trek: The Motion Picture en Star Trek II: The Wrath of Khan, en nu is ook Star Trek III opnieuw uitgebracht. In het geval van ST:TMP en Star Trek II ging het om zogenaamde Director’s Editions van de films, opnieuw gemonteerde versies naar de visie van de regisseur. Bij The Search for Spock heeft men daarentegen niet aan de film zelf gesleuteld, zodat de meerwaarde van de Special Edition vooral in de extra’s gezocht zal moeten worden.

Beeldkwaliteit

De belevenissen van Kirk & Co staan in de oorspronkelijke verhouding van 2.35:1 op DVD. Het beeld, uiteraard anamorf, heeft een uitstekende natuurlijke scherpte waarbij nauwelijks edge enhancement te bespeuren valt. Ook de kleurweergave is prima. Gezien de ouderdom is het niet vreemd dat er enige minimale grain te zien is en hier en daar een vuiltje of krasje opduikt, maar echt storend is dit gelukkig niet. Op het gebied van artefacting is aliasing de grootste boosdoener. Enkele shots worden namelijk geplaagd door de resulterende trillingen in het beeld, wat op sommige momenten tamelijk hinderlijk is. Compressieartefacten blijven daarentegen uit, zelfs op momenten waarop volop rook en vuur (bekende struikelblokken voor een compressiealgoritme) te zien zijn. De ondertiteling levert door een goede plaatsing eveneens geen klachten. Hetzelfde kunnen we echter niet zeggen over de trackindeling, want een magere 11 tracks is toch wel wat te mager voor een film van meer dan honderd minuten. Vergelijken we tot slot de beeldkwaliteit met die van de vorige uitgave, dan constateren we dat er geen merkbare verbeteringen zijn aangebracht. Zoals hierboven beschreven is dat in dit geval echter geen grote ramp, want de transfer maakt ondanks een aantal kleine tekortkomingen een zeer solide indruk.

Geluidskwaliteit

Op geluidsgebied heeft The Search for Spock een Dolby Digital 5.1-track (448kbit/s) te bieden, die voor zover na te gaan volledig identiek is aan die op de eerdere versie. De klank van het spoor is over het algemeen prima, met een strak laag en een prima dynamiek. Al valt wel op dat de dialogen, die overigens te allen tijden netjes uit de center komen, iets te dof klinken. Waarschijnlijk is dit te wijten aan de ouderdom van het bronmateriaal. Luisteren we naar de kanaalscheiding, dan horen we aan de voorzijde een mooi breed stereobeeld met goed geplaatste effecten. Wat surround-effecten betreft valt er daarentegen niet zo heel veel te beleven. De achterluidsprekers worden namelijk vooral gebruikt voor de prachtige muziek (net als bij het tweede deel gecomponeerd door James Horner) en zo nu en dan wat lichte ambiance. Heel sporadisch zijn enkele effecten uit de achterspeakers te horen (bijvoorbeeld het overvliegen van de Enterprise), maar daarbij wordt geen split-surround toegepast. Als gevolg heeft het geluid niet bijzonder veel richting. Tenslotte het gebruik van het LFE-kanaal: dat laat gelukkig weinig te wensen over, aangezien de subwoofer op passende momenten de effecten kracht bijzet. Een perfect voorbeeld hiervan is het moment waarop de Klingon Bird of Prey uit zijn gecamoufleerde toestand verschijnt. Al met al een nette track, die zeker een ruime voldoende verdient.

Extra's

Zoals gebruikelijk bij de heruitgaven tref je verspreid over de twee schijfjes een aardig aantal extra’s aan. Afgezien van het audiocommentaar zijn alle extra’s Nederlands ondertiteld.

Audiocommentaar
De gesproken toelichting bij Star Trek III bestaat uit fragmenten van individueel opgenomen interviews met acteur/regisseur Leonard Nimoy, actrice Robin Curtis, producer/schrijver Harve Bennett en DP (director of photography) Charles Correll. Daarbij heeft Nimoy de meeste spreektijd gekregen, de rol van de overige sprekers blijft vrij beperkt. Met onder meer informatie over de productie, het verhaal, het acteerwerk en de effecten is het commentaar over het algemeen redelijk interessant, ondanks enkele stiltes en het feit dat de opmerkingen niet altijd betrekking hebben op hetgeen op het scherm te zien is. Een klein minpuntje is dat je bepaalde zaken die op deze commentaartrack behandeld worden eveneens bij de overige extra’s aan zult treffen.

Text Commentary
De tweede en tevens laatste extra op het eerste schijfje van deze uitgave is het welbekende tekstcommentaar van Denise en Michael Okuda, auteurs van de Star Trek-encyclopedie. Schakel je deze optie in, dan zul je in plaats van ondertiteling allerlei weetjes en feiten onder in beeld zien verschijnen (in het Engels). Op de nieuwe releases van de eerste en tweede Star Trek-films bood het tekstcommentaar op een luchtige manier een schat aan boeiende informatie en allerlei opmerkelijke en amusante details, en dat is hier niet anders. Een uitstekende bron ter Lering ende Vermaak.

Terraforming and the Prime Directive
De eerste extra op de tweede DVD is een documentaire die vooral ingaat op de techniek achter “terraforming”, het proces waarbij een levenloze planeet omgevormd wordt tot een omgeving die wel geschikt is voor (menselijk) leven. Aan het woord komen SF-auteur David Brin, NASA-onderzoeker Chris McKay en Dr. Louis Friedman van de Planetary Society. Aanvankelijk heeft men het over terraforming in het algemeen, maar al gauw gaat het gesprek over op de moeilijkheden en mogelijkheden van het bewoonbaar maken van Mars. Deze extra heeft dan ook niet zozeer betrekking op de film, maar moet meer gezien worden als (tamelijk droge) wetenschappelijke achtergrondinfo.

Archives
In de archieven tref je de storyboards van een tiental scènes aan, alsmede een redelijk aantal foto’s. Bij de foto’s wordt onderscheid gemaakt tussen “Production” (foto’s achter de schermen) en “The Movie” (stills uit de film).

Captain’s Log
Een gelijknamige extra is tevens te vinden op de Director’s Edition van Star Trek II, en daar bestaat deze uit interviews met cast en crew. Het zal je niet verbazen dat deze opzet niet veranderd is. Dit maal komt voornamelijk Leonard Nimoy aan het woord, onder meer over hoe hij de regie in handen kreeg en hoe het verhaal vorm werd gegeven. Verder komt ook de brand in de studio’s van Paramount, die bijna de set van Star Trek III verwoestte, aan bod. Naast Nimoy mogen ook Christopher Lloyd, schrijver Harve Bennett en Robin Curtis hun zegje doen. En natuurlijk is geen Star Trek-DVD compleet zonder de bijdrage van de hilarische William Shatner, die wederom de indruk maakt alsof hij voorafgaande aan het interview flink van grootvader’s hoestdrankje heeft gesnoept. Net als op de vorige DVD grijpt hij ook hier de gelegenheid aan om met enkele aangedikte, ongetwijfeld deels uit de duim gezogen anekdotes voor de dag te komen.

The Star Trek Universe
Ook deze optie herkennen van The Wrath of Khan DE, waarbij toen twee schrijvers van Star Trek-fictie het een en ander over hun beroep mochten vertellen. Bij deel drie is deze extra wat uitgebreider, en krijg je de keus uit drie documentaires:
- Space Docks and Birds of Prey (28 min.) Hier krijg je in een klein half uurtje een ruime hoeveelheid technische achtergrondinfo over de visuele effecten van Star Trek III (waarbij veel gebruik werd gemaakt van schaalmodellen), in de vorm van interviews met de makers. Ook het ontwerp van de rekwisieten en de verschillende schepen, zoals de Excelsior en de Bird of Prey, wordt belicht.
- Speaking Klingon (21 min.): De naam doet het al vermoeden, deze extra behandelt de rauwe keelklanken die bij het Klingon-ras door moeten gaan voor taal. We horen en zien hoe linguïst Marc Okrand, ontwerper van deze onmenselijke taal, het ontstaan, de opbouw, de evolutie en basis-grammatica van het Klingon uiteenzet. Wat begon als een paar regels tekst in Star Trek:The Motion Picture groeide uiteindelijk uit tot een volwaardige taal, waarin zelfs boeken zijn geschreven. Dat deze slechts door de allergrootste Trekkies gelezen kunnen worden doet niet terzake...
- Klingon and Vulcan Costumes (12 min.): In deze korte documentaire over de mode van Star Trek horen en zien we vooral Maggie Schpack, hoofd van het bedrijfje dat de sieraden en insignes voor de Star Trek-films vervaardigt. Tevens vertelt kostuumontwerper Robert Fletcher in het kort over zijn creaties, en dan met name die met betrekking tot de Klingons en Vulcans.

Trailers
De gebruikelijke trailers ronden het lijstje extra’s af. Naast de bioscooptrailer van Star Trek III (2.35:1 anamorf, DD 2.0) is ook de trailer van Nemesis (1.78:1 niet anamorf, DD 2.0), de tiende ST-film die in maart in Nederland in premiere gaat, te bezichtigen.

Tevens bevat het tweede schijfje van deze uitgave een verborgen extra. Hoe deze te vinden is, kun je op de DVD.nl Easter Egg-pagina lezen.

Er zijn veel redenen aan te wijzen waarom Star Trek III: The Search for Spock niet kan tippen aan zijn zeer vermakelijke voorganger, The Wrath of Khan. Maar ondanks dat deze derde een van de minder geslaagde delen uit de reeks is, is de film wel degelijk het bekijken waard. Vooral omdat deze onderdeel is van de trilogie bestaande uit Star Trek II, III en IV, en aldus een belangrijke plaats binnen het overkoepelende verhaal inneemt. Bij de vernieuwde uitgaven van de vorige twee delen uit de reeks kreeg je een Director’s Edition van de betreffende film te zien, maar die behandeling heeft men bij The Search for Spock achterwege gelaten. Sterker nog, de beeld- en geluidskwaliteit van Star Trek III (overigens beide dik in orde) zijn vergeleken met de vorige versie niet merkbaar veranderd. Het speciale aan deze Special Edition zal dus bij de extra’s gezocht moeten worden. Wat dat betreft hebben de twee schijfjes van deze set aardig wat te bieden, waaronder enkele inzichtelijke interviews, een audiocommentaar en een vermakelijk en leerzaam tekstcommentaar. Daarmee is deze DVD-uitgave een must indien je tot de groep liefhebbers behoort die alles over Star Trek wil weten. Kunnen de extra’s je daarentegen gestolen worden en ben je enkel geïnteresseerd in de film zelf, dan kun je het gerust bij de oude versie houden.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Paramount Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Devil’s Backbone, The (DVD)
• Volgende: Street Fighter Alpha (DVD)