["Aanslag, De"]

Het is januari 1945. Een gedeelte van Nederland is weer bevrijd van de Duitse bezetting. In Haarlem zijn de Duitsers nog aanwezig in deze laatste hongerwinter van de Tweede Wereldoorlog. Voor het huis van de 12-jarige Anton Steenwijk (Marc van Uchelen) wordt de NSB’er Fake Ploeg doodgeschoten. Het ontzielde lichaam wordt door buren voor het huis van de Steenwijks neergelegd. Deze gebeurtenis zal het leven van Anton voorgoed veranderen. Bij de wraakactie van de Duitsers worden 29 gijzelaars doodgeschoten, evenals de beide ouders en de broer van Anton. Een traumatische gebeurtenis die Anton nooit meer zal loslaten. Anton wordt door de Duitser voor de nacht ondergebracht in een cel. Daar zit hij samen opgesloten met een onbekende dame, die hem toefluistert en tot rust brengt. Kort daarna wordt Anton overgebracht naar Amsterdam, alwaar hij door een oom wordt opgehaald.
Begin jaren ’50 is Anton (nu Derek de Lint) inmiddels arts en trouwt met Saskia de Graaf (Monique van de Ven), een vrouw die het evenbeeld is van de vrouw die hij in de dodelijke nacht in de gevangenis heeft ontmoet. Hoe goed Anton het trauma ook probeert weg te drukken, door toevallige gebeurtenissen of ontmoetingen wordt hij steeds weer herinnerd aan die aanslag. Zo ontmoet Anton bij toeval in 1956 de zoon van de vermoorde NSB’er (Huub van der Lubbe). Tien jaar later komt Anton bij toeval in contact met de verzetsman (John Kraaykamp) die de aanslag pleegde. Uiteindelijk zal Anton jaren later pas begrijpen wat er die nacht van de aanslag is gebeurd.

De roman De Aanslag uit 1982 van schrijver Harry Mulisch was de basis voor deze prachtige film van regisseur Fons Rademakers. Naar het scenario van Gerard Soeteman kreeg Rademakers met De Aanslag internationaal veel erkenning en kreeg hij in 1987 een Oscar® en een Golden Globe® voor de beste niet-Engelstalige film.
Rademakers heeft met deze 2½ uur durende film een integere en nauwgezette verfilming van het boek van Mulisch gemaakt. De dobbelsteen van het ‘Mens erger je niet’ spel, dat die bewuste avond zo abrupt werd onderbroken, symboliseert het toeval. Ook de verschillende oorlogen door de jaren heen lopen als een rode draad door de film. Of het nu gevoelens van schuld, wraak, wroeging of liefde zijn, de bewuste aanslag heeft voor alle betrokkenen verstrekkende gevolgen gehad en is hun hele verdere leven blijven beheersen. Het verhaal geeft daarmee een klein beetje inzicht in hoe mensen door de traumatische oorlogservaringen voor de rest van hun leven onder niet verwerkte emoties gebukt gaan.

Fons Rademakers, geboren in 1920, is één van Nederlands grootste cineasten en wordt de pionier van de Nederlandse speelfilm genoemd. A-Film heeft alle films van Rademakers op DVD uitgebracht. Filmjuwelen als Dorp aan de rivier (1958), Makkers staakt uw wild geraas (1960), Het Mes (1961), Als twee druppels water (1963), Dans van de reiger (1966), Mira (1971), Because of the Cats (1973), Max Havelaar (1976), Mijn vriend (1979), De Aanslag (1986) en The Rosegarden (1989) hebben hun weg gevonden naar DVD. Alle films zijn los verkrijgbaar of gebundeld in een boxset. In de boxset zit dan ook nog een DVD over de filmmaker Fons Rademakers.

Beeldkwaliteit

De film staat in het 1.78:1 beeldformaat op de DVD, waarbij het beeld anamorf is vastgelegd. De beeldkwaliteit valt enigszins tegen. Direct opvallend bij de begintitels is het lichte wiebelen van het beeld (telecine wobble), dat de hele film blijft voortduren. Ook wordt het beeld geplaagd door compressiefoutjes. Scherpte en detaillering vallen ook tegen mede door de wat grove korrel van het beeld en zijn niet meer dan redelijk. Het beeld ziet er wel goed schoon uit. Spetters zijn incidenteel in het beeld aangetroffen. In lichte mate is edge enhancement toegepast. Filmruis is constant aanwezig. Het beeld is wat aan de donkere kant, waarbij de kleuren grauw aandoen. Mogelijk is dit, om de sfeer van de film te benadrukken, express gedaan.
De film is prima verdeeld in 30 chapterstops. De DVD is van het type DVD-9 (dubbellaags), waarbij de laagwisseling kort merkbaar is
Er is een optionele (witte) Nederlandse ondertiteling beschikbaar. Voor die momenten in de film dat er Duits of Engels wordt gesproken, is dat wel zo plezierig. Maar helaas, als je de ondertiteling activeert, worden ook de Nederlands gesproken teksten ondertiteld. Uiteraard is deze ondertiteling voor doven en slechthorenden een goede optie. Beter was geweest daarbij een aparte ondertiteling te maken die alleen de Duits en Engels gesproken delen van ondertiteling voorziet. De ondertiteling staat goed geplaatst onder in het beeld.

Geluidskwaliteit

De originele stereo soundtrack is geremasterd beschikbaar als een Dolby Digital 5.1 (bitrate 448 kb/s) track. Ook staat de originele soundtrack in DD2.0 (224 kb/s) track op de schijf. De 5.1 track klinkt verbluffend goed. Nadruk van de geluidstrack ligt op de centerspeaker. Het merendeel van de filmgeluiden, en uiteraard de dialogen, komen uit de centerspeaker. De surrounds worden goed gebruikt voor omgevingsgeluiden, let hier vooral op de tsjilpende vogels, en enkele effecten als wegrijdende auto’s of overvliegende vliegtuigen. De mooie muziek van Jurriaan Andriessen heeft een prima stereospreiding en klinkt dankzij de surroundspeakers mooi ruimtelijk. Wel heeft de muziek een digitaal scherp randje. Het LFE kanaal wordt ook frequent gebruikt, met name bij ontploffingen. De stemmen zijn wat aan de zachte kant, waardoor deze soms wat lastiger te volgen zijn. Met name het fluisteren, in de scène als de jonge Anton in de cel zit, is lastiger te volgen.

Extra's

De eerste breedbeeld menuscherm is een filmgerelateerde animatie met achtergrondgeluid, de overige schermen zijn statische plaatjes. De DVD heeft een beperkt aantal, statische extra’s.

Theatrical Trailer (1 minuut)
De bioscooptrailer met slechte beeldkwaliteit. Beeldformaat 1.33:1.

Filmographies
Van Fons Rademakers, Derek de Lint, Monique van de Ven, Marc van Uchelen, Huub van der Lubbe en John Kraaykamp een filmoverzicht in de vorm van breedbeeld tekstschermen.

Photo Gallery
Een 10-tal foto’s.

Publicity Artwork
Met maar liefst drie filmposters.

Awards
Één tekstscherm met het prijzenoverzicht van de film

Promotional Trailer (3 minuten)
Een promotiefilmpje voor de Rademakers boxset.

De Aanslag is de verfilming van de gelijknamige roman van één van Nederlands grootste regisseurs Fons Rademakers. Het verhaal vertelt hoe het leven van de 12-jarige Anton Steenwijk in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog door een aanslag op een NSB’er voorgoed verandert. De traumatische gebeurtenissen rond deze aanslag hebben een grote invloed op zijn verder leven. Door toevallige ontmoetingen krijgt Anton langzaam een beeld wat er die bewust nacht gebeurd is. De Aanslag laat zien hoe alle betrokkenen bij de aanslag hun verdere leven gekweld worden door emoties als wroeging, wraak of schuld.
De beeldkwaliteit van deze A-Film uitgave is net aan voldoende. Het geluid in de vorm van een geremasterde 5.1 track klinkt prima. Extra’s zijn erg karig en beperken zich tot enkele tekstschermen en een trailer.

A-Film heeft het hele oeuvre van Rademakers uitgebracht op DVD. De elf films zijn los verkrijgbaar of in een boxset. In de boxset zit nog een twaalfde DVD over Rademakers zelf.