["Chinatown"]

Los Angeles, 1937. Jake J. Gittes (Jack Nicholson) is een ex-politieman die vroeger Chinatown als werkgebeid had. Nu is hij een gedesillusioneerde succesvolle privé detective, gespecialiseerd in onderzoeken naar huwelijksontrouw. Zo krijgt Jake bezoek van een dame die hem inhuurt om haar man, Hollis Mulwray (Darrell Zwerling) te schaduwen. Mulwray is hoofd van het waterbedrijf van Los Angeles. Het lijkt een routineonderzoek en Jake kan al snel de gevraagde informatie leveren. Kort daarna krijgt Jake opnieuw bezoek van een dame die Evelyn Mulwray (Faye Dunaway), de vrouw van Hollis blijkt te zijn. Zij is echter niet de vrouw die Jake inhuurde. Als kort daarna Hollis onder verdachte omstandigheden komt te overlijden, raakt Jake verwikkeld in een gecompliceerde moordzaak.

Chinatown behoort tot één van de grote klassiekers van Hollywood. Een film die in 1975 maar liefst elf Oscar nominaties kreeg. Jammer dat alleen de Oscar voor beste scenario werd gewonnen. Van de zeven nominaties voor de Golden Globe werden er vier gewonnen. In 1991 is Chinatown toegevoegd aan het National Film Registry. De film speelt zich af eind jaren ’30 van de vorige eeuw. Regisseur Roman Polanski heeft alle middelen aangegrepen om de film ook de uitstraling van deze periode te geven. Alsof de film in de jaren ’30-’40 is gemaakt. Direct bij de begintitels zie je dit al terug. Toch wilden Polanski en scriptschrijver Towne geen stereotype film maken, integendeel zelfs. Zo is bijvoorbeeld het karakter van de detective Gittes niet stereotype neergezet. Gittes is een cynische, maar ook naïeve detective met enerzijds een louche uitstraling en anderzijds een verfijnde garderobe. Een prachtige rol van Jack Nicholson waarin een soort van morele dubbelzinnigheid is vervat.
Fay Dunaway speelt een soort femme fatale rol. Ook hier een andere benadering door Polanski. Cameraman Stanley Cortez wilde de actrice met een traditionele diffuse ‘romantische’ look in beeld brengen. Polanski wou juist de ruwe schoonheid van Dunaway gebruiken, wat leidde tot onenigheid en de uiteindelijke vervanging door cameraman John Alonzo. Alonzo bracht de karakters van heel dichtbij in beeld, wat een soort van confronterende stijl geeft.
Waar het oorspronkelijke verhaal van Towne een verteller heeft, koos Polanski ervoor om het verhaal geheel door de ogen van detective Gittes weer te geven. Hierdoor wist het publiek net zoveel als de hoofdpersoon en zou het zijn verbijstering bij de ontdekkingen delen.
Polanski vond dat een film in de sfeer van de jaren ’30 ook muziek uit de jaren ’30 als achtergrond moest hebben. Componist Jerry Goldsmith kreeg tien dagen om de filmmuziek te schrijven en koos als muziek bij deze film noir een geheel ongebruikelijke orkestrale benadering. Niet ongebruikelijk is het muzikale love thema van de film, traditioneel met trompet en saxofoon.
Alles bij elkaar schiep Polanski een filmklassieker met één van de meest indrukwekkende filmeinden van de jaren zeventig. Jack Nicholson was zo trots op de film dat hij weigerde ooit nog een andere detective te spelen. Nicholson regisseerde zelf in 1990 het vervolg op Chinatown genaamd The Two Jakes.

Beeldkwaliteit

De film staat in de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.35:1 anamorf op de DVD. Al voor de eerdere release van de film in 2000 was het beeld door Paramount gerestaureerd met prima resultaat. De transfer laat het aangepaste jaren ’30 kleurenpalet in al zijn facetten zien. Wat bruinige ingehouden kleuren, die verder prima verzadigd zijn, waarbij het beeld een prima contrast heeft. Het beeld is nagenoeg geheel vrij van ongerechtigheden. Een incidenteel spettertje is te vinden. Scherpte van het beeld is goed, met daarbij een redelijk goede detaillering. Hier doen zich de beperkingen van het bronmateriaal gelden. Filmgrain is in lichte mate nog aanwezig. De begintitels hebben een beetje last van telecine wobble.
De film is verdeeld in 16 chapterstops. De laagwisseling op de DVD-9 (dubbellaags) is slechts kort merkbaar. De optionele Nederlandse ondertiteling (wit) is duidelijk, heeft een goed leesbaar lettertype, maar had iets lager in het beeld geplaatst kunnen worden.

Geluidskwaliteit

De film had oorspronkelijk een monosoundtrack. De soundtrack is op de DVD in een geremasterde Dolby Digital 5.1 (bitrate 448 kb/s) mix aanwezig. De oorspronkelijke Engelstalige monotrack is niet voorhanden. Het is een verbluffend goed klinkende soundtrack, waarbij het stereogeluid en het incidentele gebruik van de surroundspeakers voor een aangename verrassing zorgen. De prachtig ingetogen muziek van Jerry Goldsmith heeft een goed stereobeeld. De surrounds zorgen heel subtiel voor een ruimtelijk geluidsbeeld. Incidenteel worden de surrounds voor een effect gebruikt (let op het geweerschot), maar verder blijven de filmgeluiden beperkt tot de centerspeaker. Het LFE kanaal blijft bijna de gehele film inactief. Maar dit is ook geen soundtrack die het moet hebben van de bijzondere effecten. Het is juist het ingetogen karakter dat de soundtrack zo effectief maakt. Dialogen zijn goed te volgen.

Extra's

De breedbeeld menuschermen zijn statische schermen zonder achtergrondmuziek. Deze release heeft twee extra’s.

Theatrical Trailer (3 min)
De originele bioscooptrailer uit 1974. Beeldformaat is 1.78:1 anamorf, beeldkwaliteit is zeer slecht.

Retrospective Interviews with Roman Polanksi, Robert Evans and Robert Towne (13 min)
Regisseur Roman Polanski, schrijver Robert Towne en producer Robert Evans blikken terug op de realisatie van de film in interviews die in 1999 zijn opgenomen. Beeldformaat is 1.33:1. Met Nederlandse ondertiteling.

De set is verpakt in een goudkleurige keepcase voorzien van een goudkleurige kartonnen omslag. Bij de set zit een 12 pagina’s tellend informatieboekje met Nederlandstalige achtergrondinformatie bij de film en de tracklisting. Ook een losse tracklisting is toegevoegd.

Chinatown is de klassieke film noir thriller van Roman Polanski waarin Jack Nicholson schittert in de rol van privé detective Jake Gittes. In het verhaal start Gittes naar wat lijkt een routine onderzoek naar overspel. Al gauw blijkt de zaak veel gecompliceerder en raakt Jake betrokken bij een moorzaak. Faye Dunaway is de vrouwelijke tegenspeelster. De film kreeg in 1975 maar liefst elf Oscar nominaties.
Deze uitgave van Paramount is onderdeel van de serie Golden Classics. Kwaliteit van het beeld is goed, zeker als de leeftijd van de film in acht wordt genomen. Het geluid is een goed klinkende geremasterde Dolby Digital 5.1 surround track. Als extra’s een korte featurette met interviews waarin teruggekeken wordt op de realisatie van de film en de originele bioscooptrailer. Daarnaast bevat deze set nog een informatief boekje met achtergrondinformatie bij de film. Een schitterende klassieker in een nette release.