["Mozart – Vioolconcerten & Sinfonia Concertante"]

Dit jaar 2006 wordt de 250ste geboortedag van de componist Wolgang Amadeus Mozart herdacht. In dit kader wordt dit jaar heel wat opgenomen muziek van Mozart (her)uitgebracht op DVD en (SA)CD. Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) heeft in zijn korte leven een indrukwekkend groot aantal klassieke werken afgeleverd. Halverwege de jaren ’80 van de vorige eeuw heeft de vermaarde violist Gidon Kremer alle vijf vioolconcerten van Mozart opgenomen. De orkestbegeleiding werd hierbij gedaan door de Wiener Philharmoniker onder leiding van dirigent Nikolaus Harnoncourt. De concerten zijn opgenomen in de grote zaal van de Wiener Musikverein en in het Konzerthaus in Wenen. Het betreft hier geen live uitvoeringen. De gespeelde werken zijn:

Vioolconcert No. 1 in B-dur, K.207 (24 min)
Opgenomen in oktober 1983 in de Grote Zaal van de Wiener Musikverein. Regie: Klaus Lindeman.

Vioolconcert No. 2 in D-dur, K.211 (20 min)
Opgenomen in december 1984 in de Grote Zaal van de Wiener Musikverein. Regie: Rodney Greenberg.

Vioolconcert No. 3 in G-dur, K.216 (25 min)
Opgenomen in december 1984 in de Grote Zaal van de Wiener Musikverein. Regie: Rodney Greenberg.

Vioolconcert No. 4 in D-dur, K.218 (23 min)
Opgenomen in januari 1987 in het Weense Konzerthaus. Regie: Horant H. Hohlfeld

Vioolconcert No. 5 in A-dur, K.219 (28½ min)
Opgenomen in januari 1987 in het Weense Konzerthaus. Regie: Horant H. Hohlfeld

Sinfonia concertante in Es-dur, K.364 (32½ min)
Opgenomen in oktober 1983 in de Grote Zaal van de Wiener Musikverein. Regie: Klaus Lindeman.
Bij dit werk voor orkest, viool en altviool speelt Gidon Kremer samen met de altviolist Kim Kashkashian.

Mozart en Wenen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Mozart heeft veel van zijn muziekwerken in deze Oostenrijkse plaatst gecomponeerd en evenzo is in onze huidige tijd wordt veel van zijn muziek in Wenen gespeeld. De fraaie oude Grote Zaal van de Wener Musikverein is een prachtige zaal om zijn werken uit te voeren en te beluisteren. Niet in de laatste plaats omdat deze zaal een prachtige akoestiek heeft, maar ook omdat deze zaal nog in originele authentieke staat is gebleven. Hier is een parallel met ons eigen Concertgebouw op zijn plaats. Beide zalen behoren wereldwijd tot de meest geliefde zalen vanwege hun prachtige akoestiek en bewaard gebleven monumentale bouw en aankleding. Tot de jaren ’80 hadden de Weners nog nooit alle vioolconcerten van Mozart opgenomen. Vreemd genoeg werd de cyclus in de jaren ’80 door de Weners twee keer opgenomen. Een cyclus met dirigent James Levine en violist Itzhak Perlman en een cyclus met dirigent Nikolaus Harnoncourt en de Russiche violist Gidon Kremer. Elk van deze cycli heeft zijn bijzondere karakteristieke eigenschappen en beide staan hoog aangeschreven. Gidon Kremer speelt de werken met een gevoel voor detail en romantiek. Door het romantische karakter liggen de gekozen tempo’s wat aan de lage kant. Nikolaus Harnoncourt heeft het Weense orkest in aantal teruggebracht tot een kamerorkest omvang. Dit past ook bij het tijdsbeeld van de muziek van Mozart, waar in die dagen – de concerten zijn midden 18e eeuw gecomponeerd – de orkestbegeleiding kleine bezettingen kende. Door deze kleine bezetting van het orkest en de gedetailleerde benadering van Gidon Kremer, ontstaat een sfeer van intimiteit. Van de gespeelde cadensen zijn twee door Gidon Kremer zelf gecomponeerd. Een cadens is een kort stukje muziek, meestal aan het eind van een deel, waarin de solist zonder begeleiding van het orkest een vrije improvisatie maakt op het werk.
Het laatst werk op deze 2-DVD set is de Sinfonia Concertante, een concertwerk voor viool en altviool. Gidon Kremer speelt hier samen met de altvioliste Kim Kashkashian.

Beeldkwaliteit

De opnames zijn registraties voor televisie, gemaakt in het standaard 1.33:1 beeldformaat. Zoals gebruikelijk bij de klassieke DVD uitgaven van Universal Music, waartoe de klassieke labels Deutsche Grammophon, Philips Classics en Decca behoren, is het beeldsysteem NTSC. Let er dus op dat je installatie NTSC beeld weer kan geven!
De registratie is ongeveer 20 jaar geleden gemaakt. Dit is te zien aan de kleuren en de setting. Alles ademt traditie en degelijkheid uit. Zo ook de regievoering, die rustig is en op gezette momenten inzoomt op de solist, dirigent of specifieke leden van het orkest. Het beeld ziet er goed uit, met goed verzadigde kleuren en een enigszins warme kleurbalans. De scherpte en de detaillering van het beeld zijn beide goed. Als gevolg van het lager aantal beeldlijnen zie je wel af en toe aliasing. Het beeld is daarbij interlaced, waardoor bij snelle bewegingen sprake van enige onscherpte. In het beeld is constant een lichte beeldruis aanwezig. Het beeld is verder vrij van ongerechtigheden.
Elk deel van een concert is een apart chapter, zodat je snel een bepaald concertdeel kunt selecteren. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

Voor het beluisteren van de muziek heb je keuze uit twee mogelijkheden: een ongecomprimeerde PCM stereo track (bitrate 1536 Kb/s) en een full bitrate DTS 5.1 surroundtrack (bitrate 1504 kb/s). Standaard speelt de DVD de LPCM stereo track af.
De PCM stereo track klinkt goed en geeft de concerten in prima stereo weer. De opname is fraai gedetailleerd en heeft een goede balans en diepte. Alle concerten zijn digitaal opgenomen. Bij de opnames uit 1983 en 1984 is duidelijk wat digitale scherpte te horen. Met name de violen klinken hier wat gemeen scherp. De opname uit 1987 is wat dat betreft al een stuk beter en veel ronder en genuanceerder van klank. De kwaliteit van de PCM stereotrack is vergelijkbaar met de kwaliteit van de vroegere CD uitgave.
Zoals gebruikelijk worden de stereo opnames voor de DVD release ook omgezet naar een surroundtrack. De full bitrate DTS 5.1 surroundtrack op deze DVD is via elektronische weg afgeleid van de originele stereo-opname. De gebruikte techniek staat bekend als AMSI II, ofwel Ambient Surround Imaging, en is een proces van de Emil Berliner Studios. De muziek blijft gewoon het stereokarakter houden, waarbij de nadruk van de muziek dus op de beide frontkanalen blijft. De achterspeakers geven de muziek een subtiele ruimtelijkheid, wat de illusie geeft van weergave van de ambiance van de zaal. Het aanwezige LFE kanaal wordt niet gebruikt. Het laag via de frontspeakers is meer dan voldoende.
De toevoeging van een surroundrack zal uit marketing overwegingen gedaan zijn. Toch blijft de PCM stereo de betere, mede door de betere detaillering en daardoor ook betere diepte in het geluid.

Extra's

De 2-DVD set heeft standaard menuschermen zonder achtergrondmuziek. Op de tweede DVD staan enkele extra die van promotionele aard zijn. Hierbij onder andere een trailer van de Mahler symofoniën met dirigent Leonard Bernstein, diverse Mozart uitgaven en een catalogusoverzicht van Unitel en Deutsche Gramophon.

Bij de DVD zit nog een 14 pagina’s tellend boekje met een tracklisting en ‘liner notes’.

Dit jaar 2006 wordt de 250ste geboortedag van de componist Wolgang Amadeus Mozart herdacht. In dit kader is de in de jaren ’80 opgenomen uitvoeringen van Mozart’s vioolconcerten door Deutsche Gramophon op DVD uitgebracht. Violist Gidon Kremer speelt met de Wiener Philharmoniker in kamerorkest bezetting onder leiding van dirigent Nikolaus Harnoncourt deze werken. Bij het Sinfonioa Concertante speelt ook altvioliste Kim Kashkkasian mee.
Het beeld van deze 2-DVD set ademt de sfeer van de jaren ’80 uit en is van goede kwaliteit. Het beeld is in het NTSC beeldsysteem. Ook het geluid is met een ongecomprimeerde PCM track en een full bitrate DTS track van goede kwaliteit.