["Platoon (SE)"]

Chris Taylor (Charlie Sheen) is een jonge, naïeve Amerikaan die al snel na zijn aankomst in Vietnam ontdekt dat hij niet alleen moet vechten tegen de Vietcong, maar ook tegen de kwellende angst, lichamelijke uitputting en intense woede waarmee hij wordt geconfronteerd. Terwijl zijn twee commandanten, Barnes (Tom Berenger) en Elias (Willem Dafoe), schijnbaar een zuiver onderscheid kunnen maken tussen de oorlog die zij voeren tegen de vijand en hun onderlinge strijd, verliest Taylor langzaam zijn grip op de realiteit. Het conflict, de chaos en de overheersende haat maken dat hij gevoelloos wordt voor de belangrijkste menselijke waarde... het leven.

De Vietnam-oorlog, die in 1959 begon, is een van de zwartste bladzijden uit Amerikaanse geschiedenis. Wat begon als een strijd tussen Noord- en Zuid-Vietnam mondde al snel uit in een oorlog tussen communisme en kapitalisme. Als voornaamste vertegenwoordiger van het kapitalisme trad uiteraard het almachtige Amerika naar voren. De Amerikaanse overheid was dermate vastbesloten om Zuid-Vietnam te steunen in hun strijd tegen het communistische noorden, dat men hierbij niet schroomde om duizenden Amerikaanse soldaten en miljoenen (veelal onschuldige) Vietnamezen de dood in te jagen. 16 jaar later bereikte de zinloze oorlog een einde, na het leven gekost te hebben aan bijna 60.000 Amerikanen en maar liefst 2 miljoen Vietnamezen. Bij terugkeer in de VS gingen veel soldaten psychisch zwaar gebukt onder de vele gruwelijkheden die zij tijdens de oorlog te verduren kregen. Een van deze soldaten zou de traumatische ervaringen van zich afschrijven en er later een film over maken. Deze jongeman droeg de naam Oliver Stone, en de film in kwestie kreeg “Platoon” als titel.

Door de oorlogservaring die Stone bezit kan hij als geen ander een waarheidsgetrouw beeld geven van de Vietnam-oorlog. Hij heeft hierbij geen poging ondernomen om het geheel te romantiseren, met als gevolg dat de Amerikaanse troepen niet afgeschilderd worden als barmhartige helden, maar als labiele personen die onder invloed van de oorlog tot gruwelijke handelingen in staat zijn. Dit maakt Platoon tot een realistische maar tevens riskante productie. Stone had dan ook de grootste moeite om een geldschieter te vinden die geïnteresseerd was de controversiële film. Degenen die uiteindelijk bereid waren om geld voor de productie beschikbaar te stellen zullen hier geen spijt van gehad hebben. Want Platoon is een waar meesterwerk geworden, dat geheel terecht bekroond werd met diverse Oscars (waaronder die voor Beste Film en Beste Regisseur). Stone vertelt zijn even aangrijpende als gruwelijke verhaal op een imposante wijze. Hij wordt daarbij gesteund door een fenomenale cast, met de piepjonge Charlie Sheen, charismatische Willem Dafoe en bikkelharde Tom Beringer als uitschieters. Alle acteurs werden door Stone op een ontzettend zwaar 13-daags trainingskamp gestuurd, waardoor de cast leerde te functioneren als een peloton. Dit is zeker in het overtuigende acteerwerk terug te vinden. Platoon is duidelijk een van de beste oorlogsfilms ooit, één die een schrikbarend realistische, maar vooral indrukwekkende visie geeft op een stukje geschiedenis dat iedereen het liefst zou willen vergeten.

Beeldkwaliteit

Platoon heeft een prima transfer gekregen, waarbij de kleine tekortkomingen vooral gevolg zijn van de leeftijd van de film. De anamorfe 1.85:1 weergave is meestal behoorlijk scherp, zonder overmatig gebruik van edge enhancement. Een groot gedeelte van de film speelt zich af in een eentonige omgeving, dus veel opvallend kleurgebruik valt er niet te bespeuren. De eerste paar minuten zijn de kleuren nogal flets, maar dit wordt daarna stukken beter. Meestal (met bijvoorbeeld de opnames in het basiskamp als uitzondering) worden de kleuren gedomineerd door het groen van de jungle, met daaroverheen een blauwe tint door het gebruik van een filter. Bij deze jungleopnames is het beeld nogal donker, maar dit is te wijten aan het gebruiken van omgevingslicht in plaats van gekunstelde studiobelichting. Gelukkig komen het uitstekende zwartniveau en schaduwdetail de detaillering van de donkere weergave ten goede. Compressie- of aliasing-artefacten zijn niet zichtbaar aanwezig, en ook de lichte filmgrain vormt geen hinderlijke afleiding. Een klein probleem van de transfer bestaat uit krasjes en vuiltjes die in het beeld opduiken als gevolg van het oude bronmateriaal. Meestal zijn deze vlekjes echter klein en dus niet erg opvallend. Over de duidelijk leesbare en goed geplaatste ondertiteling valt niets te klagen, en ook de indeling van de film in 32 tracks is prima. De laagovergang van de dubbellaags DVD is na ongeveer 92 minuten geplaatst. Deze wisseling van laag is wel merkbaar, maar niet al te storend.

Geluidskwaliteit

Aan de geluidskwaliteit is duidelijk te merken dat we met een oudere film te maken hebben. De gebruikte Dolby Digital 5.1-track, die een bitrate van 448kb/s heeft, levert namelijk nogal beperkte prestaties. Om te beginnen op het gebied van surroundgebruik. Naast het feit dat achterspeakers veel te weinig benut worden (vooral tijdens de eerste helft van de film) is het gebruik totaal niet consistent. Zo zijn er enkele scènes in de jungle waar de surrounds goed gebruikt worden voor omgevingsgeluiden, maar komen tevens veel buitenscènes voorbij waar de achterspeakers zwijgen als het graf. Op effectgebied is er een zelfde probleem; de meeste geluidseffecten komen van voren, terwijl de actie op het scherm genoeg gelegenheden biedt voor allerlei directionele geluiden. Toegegeven, sporadisch zijn wat geweerschoten of een overvliegende helikopter via de achterspeakers te horen (waarbij minimaal split-surround wordt toegepast), maar dit gebeurt te weinig om echt indruk te maken. De nadruk van het geluid ligt dus duidelijk naar voren. Verder is het gebruik van het LFE-kanaal verre van fenomenaal: het meeste laag komt via de reguliere kanalen, waarbij er weinig activiteit van de subwoofer te bespeuren valt. Daarnaast klinken de dialogen uit het centerkanaal scherp en overstuurd, vooral bij hardere geluiden. Bovendien komen deze dialogen niet louter uit het midden, maar is er enig doorvloeien naar de linker- en rechterluidspreker te horen. Als gevolg van dit alles heeft het Dolby Digital 5.1-audiospoor meer weg van een veredelde Dolby Surround-track, die weliswaar goed te volgen is maar tevens erg gedateerd aandoet.

Extra's

Een klassieker als Platoon verdient het niet om afgescheept te worden met een benedenmaatse behandeling op het gebied van extra’s, dus het is maar goed dat de film met deze Special Edition eindelijk de release krijgt die deze verdient. Hierbij blinkt het redelijk aantal toevoegingen vooral uit in kwaliteit, aldus resulterend in een zeer compleet beeld van de productie.

Als eerste kunnen we het commentaar beluisteren van regisseur Oliver Stone, die openhartig vertelt over zijn ervaringen in de Vietnam-oorlog. Het is verbazingwekkend om te horen dat veel van de gruwelijke gebeurtenissen en personen in de film nauw zijn gebaseerd op de werkelijkheid. Daarnaast heeft Stone ook het een en ander op filmtechnisch gebied te vertellen. Het resultaat is een erg interessante commentaartrack die zeker tot de besten behoort.

Maar daar houdt het niet op. Naast het uitstekende audiocommentaar van Stone kunnen we namelijk ook de opmerkingen van Cpt. Dale Dye tijdens de film beluisteren. Deze Captain, die 30 maanden in Vietnam gestationeerd was, fungeerde als technisch adviseur van Stone en kreeg bovendien een rolletje in de film toebedeeld (als Cpt. Harris). Hij zorgde voor een reconstructie van de kleinste militaire details, waardoor de realiteit van het geheel nog eens extra benadrukt wordt. Tevens stond Dye aan het hoofd van het beruchte eerder genoemde trainingskamp. Als gevolg heeft hij genoeg interessante zaken te vertellen over de militaire kant van het verhaal. Wederom een geweldig inzichtelijke commentaartrack, die evenals het commentaar van Stone niet Nederlands ondertiteld kan worden.

Vervolgens belanden we bij de zogenaamde “Tour of the Inferno” (1.33:1, DD 2.0). Deze uitgebreide documentaire toont in 51 minuten de vele aspecten van het produceren van de film. In interviews halen leden van de cast en crew leuke en minder leuke herinneringen op aan het beruchte trainingskamp en de opnames. Dit wordt gecombineerd met beelden achter de schermen en geeft zo een boeiende blik op het complete productietraject van Platoon. Bovendien is de documentaire Nederlands ondertiteld, waardoor deze voor iedereen uitstekend te volgen is.

De zogenaamde “Still Galleries” bieden ons de keus uit twee sets van foto’s. De categorieën zijn “Behind the Scenes” (foto’s achter de schermen) en “Poster Art” (een overzicht van de verschillende filmposters). De foto’s komen automatisch voorbij zonder dat men hiervoor de afstandsbediening hoeft te gebruiken.

Uiteraard staan ook de obligate trailer (1.85:1 anamorf, DD 2.0) en een drietal TV-spots (1.33:1, DD 2.0) op de DVD.

Als laatste is in de verpakking een informatieboekje te vinden met daarin 4 pagina’s Nederlandse informatie over de film en een tracklisting.

Na de eerder verschenen kale DVD heeft oorlogsklassieker Platoon met deze Special Edition eindelijk de verdiende release gekregen. Het speciale aan deze versie is vooral te vinden in de extra’s, die onder de noemer “kwaliteit boven kwantiteit” vallen. Onder andere twee uitstekende commentaartracks en een geweldige documentaire geven tezamen een uiterst compleet beeld van de totale productie. Bovendien is de kwaliteit van het beeld prima. Hetzelfde kan helaas niet gezegd worden van het geluid, dat maar weinig indruk kan maken. Desalniettemin is deze DVD een echte aanrader voor liefhebbers van het genre, die met het indrukwekkende Platoon een realistische en soms gruwelijke visie op de Vietnam-oorlog voorgeschoteld krijgen.