["Atlantis – De Verzonken Stad"]

De stuntelige Milo Thatch werkt als manusje van alles in een museum. Hij heeft een theorie waar Atlantis gevonden zou kunnen worden, maar wordt door niemand serieus genomen. Milo moet zich maar bij het onderhoud van de kachel houden, want daar is hij goed in. Milo neemt ontslag en gaat teleurgesteld naar huis. Tot zijn grote verrassing wacht er iemand in zijn huis op hem. Deze mysterieuze vrouw brengt Milo naar een oude excentrieke man, Preston Whitmore. Whitmore was, naar eigen zeggen, goed bevriend met Milo’s opa, die ook zijn hele leven naar Atlantis heeft gezocht. Whitmore heeft Milo’s opa een belofte gedaan en wil deze belofte nu waarmaken. Hij geeft Milo het dagboek van zijn opa, The Shepherd’s Journal, beschreven staat hoe je bij Atlantis kunt komen. Whitmore heeft al een gemêleerd team van ontdekkingsreizigers samengesteld en een onderzeeboot geregeld. De reis verloopt niet geheel vlekkeloos maar uiteindelijk lukt het een klein team om Atlantis te vinden. Het verzonken land blijkt tot grote verrassing nog bewoond te zijn. Milo sluit vriendschap Kida, de dochter van de koning van Atlantis. Helaas heeft de rest van de expeditie, onder aanvoering van commander Lyle J. Rourke, minder goede bedoelingen.

Regisseurs Gary Trousdale en Kirk Wise, bekend van de prachtige Disney Klassiekers Belle en het Beest, De Leeuwenkoning en De Klokkenluider van de Notre Dame, wilden met de 40ste Disney Klassieker Atlantis een volledig nieuwe weg inslaan. En na vier jaar werk is ze dat met Atlantis duidelijk gelukt. Atlantis is een zeer volwassen tekenfilm geworden, zonder liedjes, met een leuk opgebouwd verhaal en leuke karakters. Het verhaal van Atlantis is een samenraapsel van diverse mythen over de verzonken stad Atlantis en is duidelijk bedoeld voor de wat oudere kinderen en volwassenen. Ook heeft Disney voor het eerst sinds Doornroosje weer een tekenfilm in het zeer brede 2.35:1 bioscoopformaat gemaakt. Het mooie tekenwerk maakt op dit brede formaat veel meer indruk en krijgt veel meer diepte. Enige overeenkomsten met de evenzo volwassen tekenfilm Titan AE van Don Bluth liggen voor de hand.
Onder de gebruikte stemmen zijn Michael J. Fox, James Garner, David Ogden Stiers en Leonard Nimoy te herkennen. Leonard Nimoy, bekend als de Vulcaanse Dr. Spock uit Star Trek, deed de stem van de koning van Atlantis. Leuk detail: de taal van Atlantis is ontwikkeld door Mark Okrand. Deze man heeft ook het Vulcaans voor Star Trek ontwikkeld.
De mooie filmmuziek is van niemand minder dan James Newton Howard, die al heel wat soundtracks op zijn naam heeft, waaronder Disney’s Dinosaur.
De Nederlandse stemmen zijn van Katja Schuurman, Ton Lutz, Hans Somers, Peter Blok, Inge Ipenburg, Frits Lambrechts, Erik van Muiswinkel en Heddy Lester.

Beeldkwaliteit

Het oorspronkelijke filmbeeld heeft een verhouding van 2.35:1, hetgeen voor een tekenfilm bijzonder te noemen is. Helaas, en hier kunnen echt alle haren uit het hoofd getrokken worden, staat de film slechts in een 1.33:1 (4x3) pan & scan beeldformaat op de DVD. En zo zien we dat maar liefst 48% - dat is bijna de helft (!) - van het beeld verloren is gegaan. De prachtig getekende beelden verliezen hierdoor aan schoonheid en impressie. In veel scènes is het pan & scan karakter van de film goed te zien doordat zaken gedeeltelijk of helemaal buiten beeld vallen en er duidelijk onnodige beeldbewegingen in zitten. Het is al vaker gezegd, maar het is onbegrijpelijk dat zo’n mooie film op deze wijze op de DVD is gezet. Om het rampzalige verschil duidelijk te maken, kun je een screenshot van deze pan & scan versie (screenshot 3) vergelijken met een screenshot van de Engelse versie van Atlantis (screenshot 6). Met dank aan Ramon van Raaij voor dit laatste screenshot.
Over de beeldkwaliteit kunnen we kort zijn, die is prima. De prachtige sfeervolle tekeningen en de mooie en warme kleuren van de film komt goed tot hun recht. Het contrast, de scherpte van het beeld als ook de detaillering, alles ziet er uitstekend uit. Beeldongerechtigheden heb ik niet waargenomen, behalve dat bij snelle zijwaartse bewegingen het beeld trilt.
De film is verdeeld in 19 chapters. De laagwisseling is nauwelijks merkbaar. De optionele Nederlandse ondertiteling (wit) is duidelijk en goed geplaatst. In geval de taal van Atlantis wordt gesproken staat vaste Engelse ondertiteling onder in het beeld, de Nederlandse ondertiteling staat dan boven in het beeld.

Geluidskwaliteit

In drie talen (Nederlands, Engels en Frans) staat de film met Dolby Digital 5.1met een bitrate van 384 kb/s op de schijf. Alleen de Vlaamse track is slechts Dolby Digital 2.0 Surround. De soundtrack klinkt uitstekend en heeft een mooi en zeer ruimtelijk klankbeeld. De prachtige muziek van James Newton Howard komt mooi ruimtelijk uit alle speakers. De surroundspeakers worden intensief in split-surround (stereo) gebruikt voor omgevingsgeluiden en vele speciale effecten. Ook het LFE-kanaal wordt zeer intensief gebruikt voor een lekker krachtig laag. De DD5.1 tracks zijn voorzien van een EX-surround signaal, zodat bij gebruik van extra achterkanalen een nog ruimtelijker geluidsbeeld ontstaat.
De dialogen zijn goed verstaanbaar en komen zoals gebruikelijk uit het centerkanaal.
De Nederlandse nasynchronisatie is uiteraard, we zijn niet anders gewend bij Disney, prima gedaan. Ook naar deze versie is het aangenaam luisteren en ook hier zijn de stemmen goed in balans met de overige geluiden en muziek.

Extra's

Dat de DVD automatisch start met een viertal promotie trailers van andere DVD releases van Disney is buitengewoon irritant en is helaas met deze uitgave ook weer zo. Enige remedie hiertegen is direct op de menutoets drukken.
De breedbeeld(!) menu’s zijn mooie animaties voorzien van achtergrondmuziek. Deze menu’s zijn naar keuze Engelstalige, Franstalig of Nederlands.
Tenzij anders vermeld, hebben alle extra’s DD2.0 geluid (bitrate 192 kb/s) en worden ze in 16x9 breedbeeldformaat (!) gepresenteerd. De extra’s zijn gedeeltelijk Nederlands gesproken of Nederlands ondertiteld.

‘Gesproken toelichting’, regisseurs Gary Trousdale en Kirk Wise geven samen met producer Don Hahn een leuke en informatieve, echt op de jeugd gerichte, toelichting tijdens de film. Nederlands ondertiteld.

‘Visuele toelichting’, wanneer je deze keuze activeert, wordt de film op elf momenten onderbroken voor een korte toelichting bij de scène. De ingelaste stukjes zijn ook apart via de menukeuze ‘Bonusinhoud’ te selecteren. Alhoewel de film dus 4x3 beeldformaat heeft, zijn deze ingelaste stukjes in breedbeeld! Nederlands ondertiteld.

‘EncyclopeDisney Atlantis: Feiten of Fictie’, een leuke encyclopediepresentatie in de vorm van dia’s of stukjes film met extra informatie over Atlantis. In 4x3 beeldformaat met Nederlandse voice-over.

‘De reis begint’, een 9 minuten durende featurette waarbij Trousdale en Wise meer vertellen over de eerste aanzet van de film. Met Nederlandse voice-over.

‘Het creëren van een mythe’, een 8½ minuten durende featurette dat meer vertelt over de voorbereidingen en het onderzoek dat de Disney mensen hebben gedaan naar de legende van Atlantis. Met Nederlandse voice-over.

‘Digitale productie’, een viertal keuzes met betrekking tot enkele stadia in de ontwikkeling van de film. Zonder verder toelichting.
- ‘Kida’, met keuze voor een animatieschets (45 sec) en een groot aantal ontwerptekeningen.
- ‘De Ulysses’, een viertal pagina’s met totaal 33 te selecteren tekeningen en 3D-animaties over de onderzeeër.
- ‘De Atlantische armada’, een tiental pagina's met totaal 88 tekeningen en 3D-animaties.
- ‘De Leviathan’, twee pagina's met totaal 16 tekeningen en 3D-animaties.

‘Toegevoegde Scène - De Viking Proloog’, in 2.35:1 anamorf breedbeeld met DD5.1 - 384 kb/s geluid. Een 2 minuten durende proloog van de film die men niet heeft gebruikt. Inclusief een korte inleiding van producer Don Hahn. Nederlands ondertiteld.

Bij de DVD zit nog een inlay met de tracklisting in drie talen.

Disney heeft van zijn 40ste klassieker een mooie en onderhoudende tekenfilm afgeleverd. Met een duidelijke meer volwassen film en verhaal, een mooi superbreed beeld en zonder liedjes is Disney hiermee een nieuwe en zeker geslaagde weg ingeslagen.
Maar… deze uitgave is helaas niet zo geslaagd te noemen. Met de film slechts in een 4x3 pan & scan uitvoering is bijna de helft van het oorspronkelijke 2.35:1 beeld verloren gegaan. Een onvergeeflijke fout van Disney / Buena Vista. Over de beeld- en geluidskwaliteit absoluut geen klagen, die zijn uitstekend. Ook de extra’s zijn een leuke aanvulling en zijn allemaal voorzien van Nederlandse ondertiteling of voice-over. Curieus genoeg zijn alle menu’s en alle extra’s wel in breedbeeld!
Wanneer een Nederlands nagesynchroniseerde versie of Nederlandse ondertiteling voor jou niet perse noodzakelijk is, kunnen we alleen maar adviseren om deze uitgave links te laten liggen en de Engelse dubbel DVD Special Edition aan te schaffen. Die versie heeft tenminste het oorspronkelijke 2.35:1 beeldformaat. In het ander geval, tja dan moet je deze pan & scan versie voor lief nemen.