I, Claudius

In deze 13-delige miniserie van de BBC wordt het verhaal verteld van de Romeinse keizer Claudius (Jacobi) die aan het eind van zijn leven een nietsverhullende familiegeschiedenis schrijft. Het verhaal wordt aan de hand hiervan in flashbackvorm getoond. Beginnend bij de heerschappij van keizer Augustus vertelt deze miniserie het leven van een aantal Romeinse keizers over meerdere decennia. Claudius wordt al sinds zijn jeugd geplaagd door zijn gebreken; hij stottert, heeft rare zenuwtrekjes en hinkt verschrikkelijk omdat zijn ene been tien centimeter langer is dan het andere. Door de keizerlijke familie en de rest van zijn omgeving wordt hij onterecht bestempelt als een achterlijke. Claudius interesseert zich voor boeken, vooral historische werken, en is zeker niet dom te noemen. Zijn reputatie als zot wordt echter zijn redding. Zijn grootmoeder Livia (Philips) is namelijk een ijskoude vrouw die er niet voor terugdeinst om haar vijanden op slinkse wijze uit de weg te ruimen. Vooral vijanden die in de weg staan van de benoeming tot keizer van haar zoon Tiberius. Zelfs haar eigen zoon Drusus ruimt ze uit de weg om haar snode plannen uit te laten komen. Claudius is de jongste zoon van Drusus en het feit dat de kwade Livia hem onderschat wordt zijn redding. Zo´n simpele ziel als Claudius zal toch nooit keizer worden dus wat heeft ze van hem nu te vrezen?!?

Deze bekroonde miniserie van de BBC uit 1976 is zo uitgebreid dat bovenstaande samenvatting eigenlijk geen recht doet aan het verhaal. Dit epos, dat zich uitspreidt over ruim 70 jaar Romeinse geschiedenis staat zo bol van de intriges dat het in een kort stukje moeilijk te bevatten is zonder gelijk het hele plot te verklappen. Gebaseerd op het gelijknamige boek van Robert Graves, geeft "I, Claudius" een fascinerende blik in de corruptie van het oude Rome. Moord, ambitie, overspel, orgieën, samenzweringen, alles wordt uit de doeken gedaan voor de kijker. Eind jaren ´30 is er al een mislukte poging gedaan om het boek van Graves te verfilmen. Het peperdure project moest toen na enkele weken al worden gestaakt, maar hierover zodirekt meer. Uiteindelijk durfde de BBC in de 70-er jaren deze monsterklus toch aan en produceerde deze miniserie. En met groot succes! Ook nu nog staat "I, Claudius" bekend als één van de beste TV-series ooit gemaakt.

De opzet van de serie houdt een beetje het midden tussen een toneelstuk en een soap. Het is duidelijk een serie waarbij de vorm minder belangrijk gevonden wordt dan de inhoud. Verwacht dus geen prachtige totaalshots van een sprankelend Rome zoals in bijvoorbeeld "Gladiator". Nee, de nadruk bij deze serie ligt op het verhaal en de kwaliteit van het acteerwerk. En wat een geweldig acteerwerk! Derek Jacobi is werkelijk geknipt voor de rol van Claudius. Zijn spel is natuurlijk en overtuigend, ook de gebreken van Claudius verstoren het acteerwerk niet. Leuk detail is trouwens dat Jacobi in het eerder genoemde "Gladiator" ook een rolletje speelt als senator Gracchus. Gezien het feit dat Jacobi zijn rollen altijd zorgvuldig uitkiest is het leuk om te weten dat hij Rome nog niet de rug toe heeft gekeerd. Ook de rest van de cast (en dat zijn er heel veel) levert prima werk af. Bij een serie als deze, met zoveel personages, bestaan er eigenlijk geen hoofdrollen, maar een aantal vertolkingen sprongen er toch bovenuit. De rol van John Hurt bijvoorbeeld als de perverse Caligula is er eentje om nooit te vergeten. Hoewel zijn perverse handelingen niet zo expliciet in beeld gebracht zijn als in de film "Caligula" zitten er toch een aantal scènes bij die je rillingen zullen bezorgen. Ook Patrick ("Star Trek") Stewart vervuld een prachtige rol als de geniepige preatorian lijfwacht Sejanus. Maar de prijs voor beste vertolking gaat toch naar de actrice Siân Phillips als de gemene Livia. Ze is echt de beste slechterik die ik ooit in een TV-serie voorbij heb zien komen en het zal ook niet lang duren voordat de kijker haar grondig gaat haten. Een prachtige serie dus, die je door het sterke verhaal en het zeer goede acteerwerk al snel in zijn ban zal hebben.

Deze serie is nu door Dutch Filmworks uitgebracht in een prachtige set van 5 DVD´s. De kartonnen sleeve schuift makkelijk van de verpakking en het uitklapbare gedeelte dat de DVD´s bevat is mooi vormgegeven met artwork en foto´s die de box een zeer luxe aanzien geven. Op de verpakking wordt kort de achtergrond van het verhaal beschreven en er staat zelfs een stamboom op van de keizerlijke familie, maar jammer is dat niet alle extra´s op de verpakking staan vermeld. Ook het vermelde genre (avontuur) is vreemd gekozen en slaat eigenlijk nergens op. Dit zijn echter kleine aanmerkingen op een anderszins prachtige verzorgde verpakking. Complimenten!

Beeldkwaliteit

De serie is heel wat jaren geleden geschoten op video, wat natuurlijk niet de meest geweldige beeldkwaliteit met zich meebrengt. Vooral als je je bedenkt dat dit een serie is die midden jaren ´70 is gefilmd is er aardig wat reden tot zorgen over de beeldkwaliteit. Het beeld is dan ook zeer soft en vol met artefacts die het gevolg zijn van het draaien op video. Vaak zitten er bijvoorbeeld zwarte randen rond personen of objecten en ook de nodige storende 'edge enhancement' blijft ons niet bespaard. Kaarsen en andere felle lichtbronnen laten een gloeiend spoor na, vooral merkbaar als de camera een panbeweging maakt. Het feit dat het hier een analoge bron betreft brengt daarnaast ook nog problemen als 'cross-colouration', 'videoruis' en 'dot crawl' met zich mee. In sommige scènes zijn ook wat 'tape-dropouts' waar te nemen, die duren echter maar kort. Tijdens de tweede aflevering van iedere disc is er tevens een zeer opvallende en storende laagwisseling aanwezig, die vaak midden in een scène valt.

En nu het goede nieuws: filmvlekjes en beschadigingen zijn (op de op film geschoten credit-sequence na) totaal afwezig. Ook het aantal compressiefouten blijft redelijk beperkt door de vrij constante bitrate van rond de 7 Mbps. De serie is in het originele 4:3 formaat vastgelegd op de DVD. De kleuren blijven redelijk constant, al laat de verzadiging net als bij veel britse TV-series nog wel eens te wensen over. Aangezien dit voor een groot deel cultureel bepaald is zal ik hier verder niet te zwaar aan tillen. Maar de algehele indruk van het beeld is dat het er niet uit ziet als een serie uit 1976, maar meer als een serie uit midden jaren ´80 en dat is een groot compliment. De transfer heeft zo zijn gebreken en is zeker geen voorbeeld van een goede DVD transfer, maar de leeftijd in ogenschouw nemend en de staat van het bronmateriaal, is dit toch een transfer die waarschijnlijk niet veel beter had gekund. Ik zal dan ook mild zijn in mijn beoordeling en deze transfer slechts een magere onvoldoende geven. Over de ondertiteling trouwens weinig te klagen, die is duidelijk en leesbaar onder in beeld geplaatst. Soms komen er wel wat slordige tikfouten voor, vooral tijdens de documentaire op disc 5.

Geluidskwaliteit

Helaas ben ik over het geluid nog minder te spreken. Op deze DVD staat een engelstalige Dolby Digital 2.0 track (192 kb/s) die is gemaakt van de originele mono-track. Er heeft echter geen remixing plaatsgevonden. Het voordeel van de 2.0 track is dus vooral het feit dat het geluid nu niet enkel uit de centerspeaker komt. Voor een dialoogfilm als deze is dat niet zo´n heel groot gemis en gelukkig is de gesproken tekst goed te verstaan. Waar ik minder enthousiast over ben is het feit dat het geluid soms enorm schel klinkt en ook is er een ongezonde hoeveelheid ruis waar te nemen. Deze ruis had makkelijk weggefilterd kunnen worden en is enorm storend aanwezig door de hele serie heen. Ook raar is dat het geluid soms in één van de twee speakers even wegvalt, wat voor zover ik kon horen een bijproduct is van de tape waarvan de master is gemaakt. Al met al een soundtrack waar geen eer aan te behalen valt.

Extra's

Er staan drie afleveringen van 50 minuten op elke DVD. De vijfde DVD bevat naast de dertiende en laatste aflevering ook nog een aantal aardige extra´s, te weten:

The Epic That Never Was
Dit is een documentaire uit 1965 over de al eerder genoemde poging om het verhaal van "I, Claudius" te verfilmen. In 1937 begon deze grandiose produktie van wat een knallende spektakelfilm moest gaan worden. De opnames moesten echter al na een paar weken worden gestaakt toen de actrice Merle Oberon een auto-ongeluk kreeg. In deze (geremasterde) documentaire wordt op een heldere en interessante manier ingegaan op de grootsheid en de uiteindelijke problemen van deze monsterproduktie. Aan de hand van de scènes die al geschoten waren en een aantal rushes, wordt een beeld geschetst van deze ambitieuze film. Ook worden de problemen die de legendarische Charles Laughton (die Claudius speelde) had om in zijn personage te komen uitvoerig besproken. Met alle respect voor Laughton´s talent, maar uit deze documentaire blijkt maar eens te meer dat Derek Jacobi de rol van Claudius in zijn broekzak had en Laughton kan bij lange na niet tippen aan de Claudius in de serie. Dit is een zeer interessante documentaire die meteen gerekend mag worden tot de beste feature op deze DVD-box.

Romeinse geschiedenis
In dit gedeelte kun je via statische menuschermen alles te weten komen over de geschiedenis van de belangrijkste personages, alsmede een schat aan achtergronden ontdekken over het Romeinse rijk. Het doorlezen van de tekstschermen kan wat saai worden, maar de informatie die gegeven wordt is interessant genoeg voor iedereen die meer wil weten over de achtergronden van die epische verhaal. Ook kun je hier een stamboom van de keizerlijke familie vinden, waarin je door kunt klikken naar een kort stukje over een aantal prominente leden van de familie.

Biografieën
Dit behoeft denk ik geen verdere uitleg. Van een paar leden van de cast wordt een korte biografie gegeven. Helaas beperkt deze feature zich tot slechts vier leden van de cast. Een gemiste kans in mijn optiek, omdat meer informatie over de rest van de zeer uitgebreide cast zeker geen overbodige luxe was geweest. Het was leuk geweest om te lezen wat er inmiddels van iedereen geworden is. Gelukkig is de informatie die gegeven wordt interessant om te lezen.

Photo Gallery
Helaas geen foto´s die achter de schermen zijn gemaakt, maar 65 stills uit de serie zelf. Waarom dit soort schijfruimteverspilling nog wordt gedaan is mij een groot raadsel.

Al met al zijn de weinige extra´s die er zijn vrij interessant. Het is alleen jammer dat er geen interviews met de cast en crew aanwezig zijn. En een korte feature over de produktie van deze grootse serie zou ook een goede toevoeging zijn geweest.

Ondanks de matige beeld- en geluidskwaliteit is dit toch een boxset die grote liefhebbers van "I, Claudius" zeker is aan te raden. Veel mensen zullen in eerste instantie terugschrikken van het lage tempo en de stijl van deze serie, maar na drie afleveringen zit je helemaal in het verhaal. Het sublieme acteerwerk en het solide script zorgen ervoor dat je meegesleurd wordt naar een verloren wereld. Een serie die met recht één van de beste miniseries ooit genoemd mag worden en het bewijs dat geschiedenis ook vermakelijk kan zijn voor een breed publiek.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Dutch FilmWorks.

Lees meer

• Vorige: Top Secret! (DVD)
• Volgende: Twice Upon A Christmas (DVD)