["Gosford Park"]

In 1932 nodigen de welvarende Sir William McCordle (Michael Gambon) en zijn vrouw Lady Sylvia (Kristin Scott Thomas) een groot aantal hoogstaande familieleden, vrienden en bekenden uit voor een jachtpartij. De gasten, die een aantal dagen zullen verblijven in het enorme landhuis van Sir William, nemen allen hun eigen bedienden mee om hen te assisteren. Boven de trappen genieten de gasten van de luxe van het landhuis, terwijl in de bediendenvertrekken onder de trappen volop geroddeld wordt over de bezoekers. Dat alle gasten en bedienden hun geheimen hebben, blijkt wel als er een moord in het huis wordt gepleegd, waarbij iedereen direct verdacht is...

Het door Robert Altman geregisseerde Gosford Park, dat zich grotendeels in een landhuis in de jaren dertig afspeelt, kan ruwweg in tweeën worden opgedeeld. In de eerste akte heeft het geheel alle kenmerken van een klassiek Engels drama, waarin de uiteenlopende karakters van de personages en hun relaties centraal staan. In het tweede gedeelte neemt de film de vorm aan van een Agatha Christie-achtig moordmysterie, inclusief excentrieke, onbenullige speurder (gespeeld door Stephen Fry) en de bekende Puzzelstukjes Die Langzaam Op Hun Plaats Vallen. Echt verrassend is de ontknoping van de moord overigens niet, de kans is groot dat de doorgewinterde detective-kijker zonder moeite lang voor het eind dader en motief kan aanwijzen. Het welbekende ‘Wie Is De Dader’-aspect is dus tamelijk standaard. Een stuk unieker is het beeld dat we van het landhuis voorgeschoteld krijgen. Meestal zijn de hoogstaande bewoners/bezoekers van een dergelijk huis het onderwerp van films, en hebben bediendes slechts een minimale rol binnen het geheel. Maar Gosford Park geeft tevens een uitgebreide blik op de wereld ‘beneden de trappen’, alwaar de bediening slaapt en werkt. Dit kijkje in de bediendenwereld, waarvoor het nodige onderzoek is verricht, is in historisch opzicht best interessant, maar het heeft tevens een nadeel. Omdat Altman namelijk zowel tijd besteedt aan de bedienden als de gasten, wandelt er een gigantische hoeveelheid personages door het scherm. Nu zijn natuurlijk niet alle rollen, die grotendeels uitstekend worden vertolkt door gerenommeerde Engels acteurs en actrices, even belangrijk, maar de overdaad aan verschillende namen en ingewikkelde onderlinge relaties maken Gosford Park erg moeilijk te volgen. Dit is dan ook een film die je verplicht meerdere malen moet zien om alle details te kunnen bevatten. Voeg je daaraan toe dat de voortgang van het plot tergend traag verloopt, dan kun je concluderen dat deze productie lang niet iedereen zal aanspreken. Desalniettemin waren de critici vrijwel unaniem lovend, en kreeg Gosford Park in 2002 Oscar-nominaties voor het acteerwerk, de kostuums, het script, de sets, alsmede de felbegeerde nominaties voor Beste Film en Beste Regisseur. Daarvan werd er slechts één verzilverd, namelijk die voor het script. Of dit terecht is? Bekijk de film en oordeel zelf...

Beeldkwaliteit

Gosford Park staat anamorf op de DVD met een beeldverhouding van 1.78:1, een flinke aanpassing van het oorspronkelijke 2.35:1. Ondanks dat de veranderde aspectratio in dit geval geen problemen oplevert met betrekking tot de compositie (vermoedelijk hebben we te maken met een zogenaamde Open Matte, dus meer beeld aan boven- en onderkant), is dat natuurlijk geen excuus voor dit onnodige gesleutel aan de verhouding. Zonde, en voor de echte liefhebber een groot minpunt. De kwaliteit van de transfer is echter meer dan acceptabel. Te beginnen met de scherpte: deze varieert enigszins, maar is over het algemeen bovengemiddeld. Wel is er enige edge enhancement gebruikt, die vooral in het handjevol buitenscènes erg in het oog springt (zie het tweede screenshot). Gelukkig heeft de rest van de film hier niet onder te lijden, omdat scènes met veel contrast ontbreken door het donkere karakter van het beeld. Dit laatste moet overigens niet onderschat worden: het beeld is dermate donker en het schaduwdetail dermate beperkt dat bepaalde slecht belichte shots tamelijk moeilijk te volgen zijn. Dit is echter waarschijnlijk te wijten aan het gebruik van louter natuurlijke belichting bij de opnames, en dus geen gebrek van de transfer. Verder worden de kleuren goed weergegeven, met een passende warme tint, en is er nergens sprake van hinderlijke artefacting.

Geluidskwaliteit

Op geluidsgebied biedt de DVD van Gosford Park de keus uit een Dolby Digital-spoor (448kbit/s) of een DTS-track (754kbit/s). Beide sporen zijn zeskanaals (5.1), maar echt spectaculair is het gebruik van de kanalen niet. Nu is dit natuurlijk niet zo vreemd, gezien de film volledig om dialogen draait. Deze komen zonder doorbloeden uit de centerluidspreker en zijn altijd goed verstaanbaar. De linker- en rechterspeaker vullen de dialogen aan met onder meer omgevingsgeluiden, en op momenten waarbij de filmmuziek te horen is mogen naast de voor- soms ook de achterkanalen meedoen. Op deze momenten maken beide sporen een volle en warme indruk. De rest van de film zwijgen de achterluidsprekers echter als het graf, afgezien van enkele momenten met lichte ambiance (bijvoorbeeld het onweer aan het begin van de film), zodat de nadruk erg op de voorkant ligt. Maar zoals eerder vermeld ligt dat geheel in de lijn der verwachting. Hetzelfde geldt voor het gebrek aan subwoofergebruik. Rest nog een vergelijking tussen het DD- en DTS-geluid. Daarover kunnen we kort zijn, want er is nauwelijks verschil tussen beide tracks te horen. Maar gezien de enorme nadruk op dialogen zal dat niemand verbazen.

Extra's

De extra’s van Gosford Park, die afgezien van het audiocommentaar Nederlands ondertiteld zijn, zijn verdeeld over de twee schijfjes van deze uitgave.

Audiocommentaar
De voornaamste extra op de eerste disc is een gesproken toelichting op de film. Deze wordt gegeven door regisseur Robert Altman, die daarin wordt bijgestaan door production designer Stephen Altman (zijn zoon) en producer David Levy. Het is een commentaar dat wel bij de film past: rustig en tamelijk droog. Ondanks dat er zo nu en dan wat stiltes vallen en het niet meevalt om de sprekers uit elkaar te houden (ze worden niet eens geïntroduceerd), is het commentaarspoor best het beluisteren waard. Zo komen de muziek, de sets en het verrichte onderzoek aan bod, en geeft men details die je vermoedelijk bij de eerste keer kijken over het hoofd hebt gezien. Ook geeft Altman aan dat hij bewust een keer of tien het beruchte f-woord in de film stopte om te voorkomen dat de film een PG-classificatie (alle leeftijden) zou krijgen. Hij was er namelijk van overtuigd dat de jeugd de film niets zou vinden. En daar had hij waarschijnlijk gelijk in...

Forthcoming Titles
Hier vind je naast de trailer van Gosford Park de bioscooptrailers van Mulholland Drive, Lord of the Rings en The Curse of the Jade Scorpion. Tot zover de extra’s op de eerste DVD, voor de rest moeten we bij de tweede zijn.

Bioscooptrailer
De eerste extra op disc 2 is dezelfde trailer van Gosford Park als op de eerste DVD. Deze verschijnt met een verhouding van 1.78:1 (niet anamorf) en DD 2.0-geluid op het scherm. De Nederlands/Franse ondertiteling is ingebakken.

Making Of
Zoals verwacht kijken we in deze twintig minuten durende Making Of (1.33:1, DD 2.0) mee bij de opnames en zien we enkele interviews met cast en crew, gecombineerd met hier en daar wat filmfragmenten. Het geheel is duidelijk promotioneel van aard, iedere spreker geeft aan hoe geweldig Altman is om mee te werken en hoe fantastisch het eindresultaat wel niet is geworden. Desondanks geeft deze extra toch een aardige kijk op de ongebruikelijke, losse manier van werken van de regisseur, waarbij hij de acteurs en actrices grotendeels de vrije loop laat.

The Authenticity Of Gosford Park
Een korte documentaire (1.33:1, DD 2.0, duur circa 8 minuten) over het onderzoek naar de leefwijze en sociale hiërarchie in een Engels landhuis in de dertiger jaren. Naast acteurs, regisseur en producer komen tevens de ‘technical advisors’ aan het woord, mensen die in een ver verleden daadwerkelijk als bedienden hebben gewerkt.

Deleted Scenes
Wie voor deze optie kiest, krijgt achter elkaar zo’n twintig minuten aan verwijderd materiaal te zien (2.35:1 niet anamorf, DD 2.0). Op andere DVD-uitgaven van de film (R1, R4 en Engelse R2) konden deze fragmenten worden voorzien van commentaar van de regisseur, maar op deze Nederlandse R2 moeten we het helaas zonder deze aanvulling stellen.

Cast & Crew
Onder deze noemer zijn een aantal extra’s te vinden, waaronder een zevental filmografieën en een twaalf minuten durend interview met actrice Maggie Smith (onder meer over haar carrière en de werkwijze van Altman). Als laatste toevoeging kun je de vraag&antwoord-sessie met de cast en crew bekijken, zoals die gehouden werd na de vertoning van Gosford Park in de Academy of Television Arts & Sciences Foundation in Los Angeles. Deze interessante extra, waarin onder meer het ontstaan van de film uit de doeken wordt gedaan, duurt iets minder dan 25 minuten.

Gosford Park van Robert Altman blinkt uit in de waarheidsgetrouwe weergave van het reilen en zeilen in een Engels landhuis rond 1930. Een groot probleem van de film is echter de verscheidenheid aan personages: in sneltreinvaart worden ongeveer een dozijn bedienden en al evenveel gasten geïntroduceerd, zodat je je als kijker regelmatig af zult vragen welke naam bij welk gezicht hoort. Bovendien krijg je hierdoor geen echte binding met de personages, hoe goed de ervaren Engelse cast ook acteert. Altman geeft terecht aan dat de film meermaals bekeken dient te worden om deze ten volste te kunnen waarderen, maar hij kan van een in eerste instantie teleurgesteld publiek niet verwachten dat ze nogmaals de volle 131 minuten aan trage plotvoortgang willen uitzitten. Duidelijk dus geen film voor iedereen. Kijken we naar de DVD-uitgave, dan constateren we ten eerste dat het dialooggerichte geluid prima is, maar dat men niet te zwaar moet tillen aan de aanwezigheid van DTS. Ook het beeld is kwalitatief gezien in orde, maar helaas vond men het nodig om de verhouding te wijzigen van 2.35:1 naar 1.78:1. Dit minpunt wordt enigszins gecompenseerd door een bescheiden collectie interessante extra’s. Al met al is Gosford Park wellicht een aardige aanschaf voor de allergrootste Altman-fans, andere geïnteresseerden doen er verstandig aan om de film eerst te huren.