["Star Trek: The Motion Picture (DE)"]

Wanneer een onbekend kosmisch verschijnsel een aantal Klingon-ruimteschepen heeft vernietigd, blijkt dat ditzelfde destructieve fenomeen rechtstreeks op de aarde afkoerst. Er is maar één Federatie-ruimteschip dicht genoeg in de buurt om de zaak te onderzoeken: de vernieuwde Enterprise. Als gevolg neemt Kapitein James T. Kirk (William Shattner) na een aantal jaar weer het bevel over het schip. Kirk en de rest van de bemanning zijn de enigen die kunnen voorkomen dat het verschijnsel de aarde bereikt. Maar de tijd dringt...

Kapitein Kirk, Spock, Dr. “Bones” McCoy, Uhura, Chekov, Sulu en Scotty, het zijn namen die de science fiction-liefhebber bekend in de oren zullen klinken. Deze personen zijn namelijk onderdeel van de bemanning van de Enterprise, wier belevenissen voor het eerst in 1966 op het televisiescherm te bewonderen waren. Het als geflopt beschouwde Star Trek stopte al na drie jaar. Dat de serie wel degelijk populair was bewezen de vele fans, die jaar na jaar de terugkeer van hun favoriete serie eisten. Uiteindelijk werden in 1979 deze eisen ingewilligd, toen het geesteskind van Gene Roddenberry de sprong naar het witte doek maakte. Het resulterende Star Trek: The Motion Picture (ST:TMP) was een ambitieus project, en men kan concluderen dat er prima in geslaagd is om met de technieken van eind jaren zeventig, binnen de beperkingen van tijd en budget, een zo goed mogelijk eindresultaat neer te zetten. Dit neemt echter niet weg dat regisseur Robert Wise bepaalde zaken niet kon realiseren. En dus stapte Wise twintig jaar na de oorspronkelijke release naar Paramount met het verzoek om een Director’s Cut te mogen maken, waarbij hij met behulp van de voortgeschreden techniek alsnog zijn oorspronkelijke visie zou kunnen verwezenlijken. Paramount stemde toe, met de zogenaamde Director’s Edition tot gevolg. In deze DE zijn een aantal zaken aangepast. Om te beginnen heeft men enkele kleine scènes toegevoegd en andere, overbodige fragmenten geschrapt. Maar de grootste verandering vinden we op audiovisueel gebied. De film werd namelijk voorzien van een nieuwe, meer geavanceerde geluidsmix en bovendien werden een aantal gedateerde visuele effecten vervangen door moderne computer-animaties. Met betrekking tot dit laatste heeft men bij Foundation Imaging (het bedrijf dat ook verantwoordelijk is voor de special effects van Star Trek: Voyager) gepoogd om de nieuwe effecten perfect aan te laten sluiten bij de overige opnames, zodat de kijker vrijwel geen verschil tussen oud en nieuw materiaal zal bemerken. Als gevolg van deze nauwgezette opknap- en oppoetsbeurt is de Director’s Edition de definitieve versie van ST:TMP, die een aanrader is voor oude én nieuwe fans van het Star Trek-fenomeen!

De DVD-uitgave van de Director’s Edition van ST:TMP bevat twee DVD’s. Deze zijn verpakt in een keepcase, die in een stijlvolle kartonnen hoes geschoven is.

Beeldkwaliteit

De Director’s Edition van ST:TMP staat anamorf op de DVD, in de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.35:1. De scherpte van de transfer is natuurlijk niet te vergelijken met die van meer recente producties, de film is immers al 23 jaar oud, maar is toch redelijk in orde. Gelukkig is men niet in de val gestapt van het kunstmatig opschroeven van de scherpte (door een flinke hoeveelheid edge enhancement toe te passen), zodat het beeld in dit geval zijn natuurlijke karakter behoudt. Ook de kleurweergave is meer dan acceptabel. Hetzelfde geldt voor zwartniveau en schaduwdetail. De aanwezigheid van filmgrain blijft over het algemeen vrij beperkt. Uitzondering zijn enkele effectshots, waarbij eveneens een fluctuerende helderheid merkbaar is. Deze verschijnselen zijn een rechtstreeks gevolg van de gebruikte technieken. Verder duiken er menigmaal kleine vuiltjes en beschadigingen in het beeld op. Afgezien van een handvol storende witte spetters in de donkere ruimtescènes is dit niet erg hinderlijk. De ondertiteling is goed verzorgd, evenals de laagwisseling (uitstekend geplaatst na ongeveer 73 minuten). Houden we rekening met de hoge leeftijd van de film, dan hebben we hier te maken met een prima beeldkwaliteit.

Geluidskwaliteit

Speciaal voor de Director’s Cut van ST:TMP heeft men, zoals eerder opgemerkt, het geluid flink onder handen genomen. Zowel op muziek- als effectgebied werden verschillende zaken toegevoegd en verbeterd. De resulterende Dolby Digital 5.1-track (448 kbit/s) voldoet op een aantal punten helemaal aan de moderne Home Theatre ervaring, maar heeft desondanks toch enkele kleine tekortkomingen. De pluspunten eerst. Om te beginnen is de algemene klank van het geluid prima, met een goed gecontroleerd hoog en redelijk wat laag. Ook heeft het geluid een goede dynamiek, waardoor vooral de geweldige filmmuziek van Jerry Goldsmith goed tot zijn recht komt. Het surroundgebruik is eveneens uitstekend: een ruime hoeveelheid effectgeluiden en muziek uit de achterluidsprekers geven de track een goede ruimtelijkheid. De subwoofer wordt gebruikt om het geheel van diepe bastonen te voorzien, en doet dit zonder problemen. Tot zover geen klachten. Maar zoals eerder opgemerkt heeft het geluid ook een paar minder goede kenmerken. Het eerste is dat sommige dialogen wat dof klinken, zoals vaker het geval bij oudere films. Bovendien is er zo nu en dan wat vervorming in het geluid te horen. Deze minpunten ten spijt verdient het audiospoor zeker een dikke voldoende!

Extra's

Verspreid over beide schijfjes vinden we een ruim aantal interessante extra’s.

Op de eerste DVD vindt men om te beginnen een commentaartrack, in dit geval een groepscommentaar van regisseur Robert Wise, effects director Douglas Trumbull, effects supervisor John Dykstra, componist Jerry Goldsmith en acteur Stephen Collins. Elk van de sprekers heeft genoeg interessants te vertellen over zijn vakgebied, met een prima commentaarspoor tot gevolg. Helaas is de track niet Nederlands ondertiteld (maar wel in het Engels en Duits).

De tweede extra is een zogenaamd tekstcommentaar. Dit is een geschreven toelichting op de film door Michael Okuda, gerespecteerd mede-auteur van The Star Trek Encyclopedia, die in de vorm van een Engels ondertitelingspoor te lezen is. Dit commentaar biedt een schat aan informatie over de film, maar ook over Star Trek in het algemeen. Helaas komt de tekst iets te snel voorbij, en is hierdoor soms moeilijk bij te houden.

De overige extra’s van deze Director’s Edition vinden we op de tweede DVD. Deze extra’s zijn verdeeld over een aantal menu’s.

Het eerste submenu is ‘Documentaries’. Hierin zijn een drietal documentaires (1.33:1, DD 2.0, Nederlands ondertiteld) te vinden, namelijk:
- Phase II: The Lost Enterprise (13 min): Na de roep om een vervolg op de eerste serie van Star Trek bedacht men bij Paramount ‘Star Trek: Phase II’. Zoals te zien is in deze featurette zou de opzet van deze nooit gerealiseerde serie uiteindelijk uitgroeien tot Star Trek: The Motion Picture.
- A Bold New Enterprise (30 min): Deze interessante documentaire heeft de totstandkoming van ST:TMP als onderwerp. Met behulp van recente interviews met betrokkenen komen we meer te weten over de cast, het script, de opnames, de sets, de muziek en de effecten.
- Redirecting the Future (14 min): Een korte uiteenzetting van de verschillen tussen de oude en nieuwe versie van ST:TMP, voornamelijk betrekking hebbend op de verbeterde visuele effecten.

Onder ‘Advertising’ vinden we de verplichte verzameling trailers en TV-spots. In dit geval een teaser-trailer, een bioscooptrailer, een trailer voor de Director’s Edition (allen 2.35:1 anamorf, DD 2.0) en acht spots (1.33:1, DD 2.0). Zowel trailers als TV-spots zijn niet Nederlands ondertiteld.

In de loop der tijd zijn een aantal verschillende versies van ST:TMP verschenen. Zo hebben we de oorspronkelijke bioscoopversie uit 1979, een aangepaste TV-versie uit 1983 en nu dus ook de Director’s Edition. In het menu ‘Additional & Deleted Scenes” kan men de verschillen tussen de versie bekijken. De optie ‘1979 Theatrical Version’ toont voor de DE aangepaste fragmenten in hun oorspronkelijke staat, waarbij de kijker de keus krijgt uit zeven scènes (totale duur: 28 min). Onder ‘1983 Television Version’ vinden we het materiaal dat speciaal voor de TV-versie toegevoegd werd (in totaal elf scènes, goed voor een speelduur van zo’n 8 minuten). Alle fragmenten hebben een verhouding van 2.35:1 (anamorf) en DD 2.0-geluid.

Tenslotte zijn onder ‘Archives’ de storyboards van drie verschillende scènes te bekijken, te weten ‘Vulcan’, ‘Enterprise Departure’ en ‘V’Ger Revealed’.

De verpakking bevat tevens een inlay met daarop een overzicht van de verschillende hoofdstukken en een dankbetuiging van de regisseur.

Na drie jaar op TV uitgezonden te zijn, besloot Paramount om met de science-fiction-serie Star Trek te stoppen. Tot groot ongenoegen van de vele fans werd er vervolgens tien jaar niets meer vernomen van een eventueel vervolg, totdat in 1979 een heuse bioscoopfilm verscheen. Met het onderhoudende The Motion Picture werd Star Trek weer op de kaart gezet, om vervolgens uit te groeien tot een van de bekendste science-fiction-fenomenen ooit. De film is onlangs in een nieuwe Director’s Edition op DVD verschenen, waarin regisseur Robert Wise met moderne technieken de film naar zijn oorspronkelijke visie heeft aangepast. Met zijn verbeterde visuele effecten, nieuwe geluidsmix en enkele aangepaste scènes is de DE dan ook definitieve versie van de film. De uit twee schijfjes bestaande DVD-uitgave geeft gelukkig totaal geen reden tot klagen. Met zowel prima beeld als geluid en een ruim aantal interessante extra’s is deze DVD-set namelijk een mooie aanvulling op iedere sf-collectie!