Jesus Christ Superstar

Jesus Christ Superstar vertelt in muzikale vorm het verhaal van de laatste zeven dagen van het leven van Jezus. Jezus (Ted Neeley) maakt zijn intocht in Jeruzalem, waarbij Judas (Carl Anderson) zich afvraagt of Jezus nog wel de juiste dingen doet. Vooral als Jezus zich inlaat met een vrouw als Maria Magdalena (Yvonne Elliman). De hoofdpriester Caiaphas (Bob Bingham) maakt zich grote zorgen over de toenemende populariteit van Jezus. Hij weet Judas zover te krijgen Jezus te verraden. Pontius Pilatus (Barry Dennen) heeft in een droom gezien hoe hij verguisd zal worden door de dood van een man, Jezus. Als Jezus dan ook aan hem voorgeleid wordt door Caiaphas stuurt Pilatus hem handig door naar Koning Herodes (Josh Mostel). Maar die stuurt Jezus weer terug naar Pilatus, die onder druk van Caiaphas Jezus uiteindelijk laat kruisigen.

De muzikale samenwerking van Sir Andrew Lloyd Webber en Sir Tim Rice begon eind jaren ’60. In 1967 werd Andrew Lloyd Webber benaderd met het verzoek een ‘pop cantate’ te schrijven in het kader van een schoolproject. Samen met zijn vriend Tim Rice schreven zij enkel liedjes met het verhaal van de Bijbelse Joseph, zoon van Jakob, en zijn elf broers als basis. Het was een kort stukje van slechts 20 minuten, maar de eerste schooluitvoering in 1968 was een groot succes. Zo groot, dat Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat uitgroeide tot een heuse musical en nog steeds wordt uitgevoerd. Niet alleen in het theater, maar ook nog regelmatig in projectverband op de Engelse scholen.
Tim Rice was gefascineerd door het levensverhaal van Jezus, maar dan wel specifiek vanuit het perspectief van Judus Iskariot. Dit leidde in 1970 tot de tweede musical van Rice en Webber, genaamd Jesus Christ Superstar (JCS). Vanwege de vermenging van rockmuziek met elementen van de klassieke opera werd eind jaren ’60 de term rockopera geïntroduceerd. Ook JCS wordt meestal aangeduid als een rockopera.
In 1971 was de première van de theaterversie van de rockopera en sindsdien is deze niet meer uit de theaters weg te denken. Over de hele wereld wordt JCS nog steeds uitgevoerd. Lange tijd stond het record van langstlopende musical op naam van JCS. Webber’s eigen musical Cats, op teksten van T.S. Elliot, heeft dat record ondertussen verbroken.
In 1973 maakte regisseur Norman Jewison een bijzondere verfilming van JCS. Op locatie opgenomen in de woestijn van Israël, brengt Jewison een bijzondere combinatie van klassiek en modern bij elkaar. Klassiek in de vorm van de eenvoud van het verhaal en de kleding. Modern door onder andere gebruik te maken van moderne rekwisieten als wapens (tot zelfs tanks en straaljagers aan toe) en bouwstellages. Feitelijk visualiseert Jewison hiermee heel knap dezelfde dualiteit die ook in de muziek terug te vinden. Ook hier elementen van klassieke opera afgewisseld met stevige rockmuziek.
De soundtrack van de film, met de blauwachtig gekleurde cover, is de meest verkochte uitvoering van de rockopera en geldt voor velen als dé uitvoering. Vooral de uitvoering van het liedje ‘I Don’t Know How To Love Him’ door Yvonne Elliman werd een grote hit. Andere bekende nummers zijn ‘Everything’s Alright’, ‘Hosanna’ en ‘King Herod’s Song’. In de afgelopen 30 jaar zijn nog diverse andere ‘original cast’ uitvoeringen van JCS verschenen. In 2000 verscheen een door Webber geproduceerde videofilm met de verfilming van de theateruitvoering.
Voor de film van Jewison werd de muziek gedirigeerd door de bekende dirigent André Previn en kreeg de muziek in 1974 een nominatie voor de Oscar. Voor de Golden Globe werd de film maar liefst zes keer genomineerd, één voor beste film en vijf voor de zingende acteurs Ted Neeley (Jezus), Yvonne Elliman (Maria) en Carl Anderson (Judas).

Beeldkwaliteit

De film staat met de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.35:1 anamorf op de schijf. Voor een film van ruim 30 jaar oud ziet het beeld er redelijk goed uit. Voordeel is natuurlijk het oorspronkelijke beeldformaat, wat na de video of de talrijke televisie-uitzendingen in pan & scan formaat een verademing is. Jewison maakt veelvuldig gebruik van het brede filmbeeld om de bijzondere setting goed in beeld te brengen. De kleuren van de film zijn goed verzadigd. Bekijk hier vooral eens de felle kleuren van de kledij bij het nummer van koning Herodes (screenshot 4). Scherpte en detaillering zijn redelijk goed. Voor verhoging van het scherptegevoel is edge enhancement toegepast, wat af en toe ook goed zichtbaar is. Detaillering van het beeld is soms minder, met name bij die scènes die last hebben van duidelijk aanwezige filmgrain. Die filmgrain is wisselend aanwezig in de film, soms nauwelijks en andere scènes overmatig veel. Het beeld heeft een erg hard contrast, iets wat het gevoel van scherpte juist versterkt. Maar aan dit contrast zit ook een nadeel en dat is gebrek aan detail in de donkere beelden. Bij enkele scènes met donkere beelden slipt door het hoge contrast het beeld zodanig dicht, dat details niet meer te onderscheiden zijn. Zie bijvoorbeeld screenshot 2. De oudere regio 1 versie, die trouwens een niet anamorf beeld heeft, heeft wat dat betreft een beter contrast en meer schaduwdetail.
Helemaal schoon is het beeld ook niet. Regelmatig zijn spetters of krasjes te zien als gevolg van vuil of beschadigingen. Ook aliasing is af en toe merkbaar. De gemiddelde bitrate ligt vrij hoog, compressiefouten komen dan ook niet voor.
De film is opgedeeld in 25 chapterstops. Elk liedje heeft een chapterstop en is hierdoor direct te selecteren. Jammer is wel dat op het menuscherm niet de titels van de songs staan vermeld. Ook een inlay met deze informatie ontbreekt.
De laagwisseling van deze DVD-9 (dubbellaags) is netjes tussen twee liedjes in geplaatst en daardoor nauwelijks merkbaar. Alles liedteksten zijn vertaald en in de vorm van de optionele Nederlandse ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

Voor een film die helemaal wordt verteld via de muziek, er is namelijk nauwelijks een gesproken woord, is het bijzonder jammer dat de soundtrack slechts een DD2.0 surround (bitrate 192 kb/s) audiotrack is. De oorspronkelijke release had een 4-track stereo track, zeg maar de voorloper van Dolby Stereo. De 4-track betekent dat de geluiden over vier sporen zijn verdeeld. Niet alleen de muziek, maar ook dialoog maakt gebruikt van de andere kanalen. De oudere regio 1 release van de film had nog een Dolby 4.0 track, maar ook daar heeft de nieuwe SE versie een DD2.0 surround track gekregen.
Alhoewel de track surround geflaged is, waarbij de decoder dus automatisch omschakelt naar Dolby ProLogic decodering, klinkt de track het best in gewoon stereo. Bij gebruik van de DPL-II(x) decodering is er af en toe, alleen bij die passage die een breed stereobeeld hebben, sprake van enige ruimtelijkheid in de muziek. Maar dat gaat dan wel ten koste van een stukje detaillering.
In gewoon stereo klinkt de track goed, met een goed zelfs af en toe breed stereobeeld. Bij sommige stukken is ook een goed laag aanwezig. Maar andere stukken klinken erg dun, juist door gebrek aan laag. De lage bitrate valt juist bij muziek erg op, want hierdoor gaat het fijne detail verloren. Dat heeft tot gevolg dat de geluidstrack vrij vlak klinkt met nauwelijks enige ruimte rond de stemmen of de muziekinstrumenten. In het hoog heeft het geluid last van digitale scherpte. De stemmen blijven niet beperkt tot het centrum (midden tussen de frontspeakers), maar bewegen mee naar links of recht al naar gelang de beweging in het beeld. De soundtrack is niet geheel ruisvrij, maar heeft geen last van vervorming. Al met al een redelijk klinkende soundtrack, waar een opwaardering naar DD5.1 een grote meerwaarde gehad zou hebben.

Extra's

De breedbeeld menuschermen zijn statische beelden zonder achtergrond geluid. De extra’s zijn:

Een exclusief interview met meestertekstschrijver Tim Rice(14 min)
Een nieuw opgenomen interview met Sir Tim Rice, die de tekstschrijver van de rockopera was. Tim Rice geeft aan hoe hij aan het idee voor JCS is gekomen en hoe de samenwerking met Andrew Lloyd Webber was. In standaard 1.33:1 beeldformaat en Nederlands ondertiteld.

Filmcommentaar met regisseur Norman Jewison en acteur Ted Neely
Regisseur/producer Norman Jewison en acteur Ted Neely hebben recentelijk een audiocommentaar ingesproken. Hun commentaar geven zij duidelijk aan de hand van het zelf bekijken van de film. Het is een nostalgisch getint commentaar waarbij teruggeblikt wordt op de ‘goede oude tijd’. Het is een aardig commentaar dat redelijk informatief geeft en verder een hoog sociaal karakter heeft. Voorzien van Nederlandse ondertiteling.

Fotogalerie (5 min)
Een aantal foto’s gemaakt tijdens de opnames schuiven langzaan voorbij, onderwijl kun je luisteren naar muziek (niet van JCS helaas).

Jesus Christ Superstar is een van de hoogtepunten uit de muzikale carrière van Sir Andrew Lloyd Webber en Sir Tim Rice. In 1970 schreven en componeerden dit duo deze rockopera, die onmiddellijk een groot succes was. In muzikale vorm wordt het verhaal verteld van de laatste zeven levensdagen van Jezus tot aan de kruisiging. In 1973 maakte regisseur Norman Jewison een filmversie, waarbij het verhaal helemaal door de liedjes wordt verteld. In de verfilming visualiseerde Jewison erg fraai het contrast tussen klassiek en modern zoals dat ook in de muziek is te voelen. De hoofdrollen werden gezongen door Ted Neeley (Jezus), Carl Anderson (Judas Iskariot) en Yvonne Elliman (Maria Magdalena). Zij werden alle drie voor een Golden Globe genomineerd.
Universal heeft de film nu uitgebracht in een versie met anamorf breedbeeld. De kwaliteit van het beeld is redelijk, evenals de kwaliteit van het stereogeluid. Maar voor beiden is niet het onderste uit de kast gehaald. Als toevoeging een nieuw ingesproken commentaar van Norman Jewison en Ted Neely en een interview met Sir Tim Rice. Deze bijzondere rockfilm is een absolute aanrader, we hopen dat in de toekomst nog eens een evenzo bijzondere release in het verschiet ligt.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Universal Pictures Benelux.

Lees meer

• Vorige: It Happened at the World's Fair (DVD)
• Volgende: Bourne Supremacy, The (DVD)