Final Fantasy: The Spirits Within

Het jaar is 2065 en de aarde voert een slepende oorlog tegen een buitenaards ras dat de planeet lijkt te willen veroveren. Het leger, met generaal Hein (James Woods) aan het hoofd, wil een ultiem wapen inschakelen dat met succes de indringers zal vernietigen. De mooie en intelligente Dr. Aki Ross (Ming-Na) en haar mentor Sid (Donald Sutherland) denken daar echter anders over, volgens hen zal de aarde onherroepelijk beschadigd worden door het wapen. Aki en Sid zijn ervan overtuigd dat ze de aarde kunnen redden door acht geesten bij elkaar te krijgen, in de hoop daarmee een middel te creëren dat de buitenaardse aanwezigheid zal vernietigen. Ze krijgen een ultimatum opgelegd, tot groot ongenoegen van generaal Hein. Zo begint de strijd tegen de tijd, het geweld en de wetenschap...

Na een rol als producer bij diverse big-budget spelcomputergames besloot Hironobu Sakaguchi dat het tijd was om zijn grenzen te verleggen. Hij kreeg het idee om een volledig door de computer gegenereerde bioscoopfilm te maken die losjes gebaseerd was op de uitermate populaire “Final Fantasy”-computerspelreeks (inmiddels al toe aan het elfde deel) van zijn Japanse werkgever Squaresoft. Vanaf het moment dat de eerste stappen op weg naar de realisatie van de film, die de titel “Final Fantasy:The Spirits Within” (afgekort FF:TSW) kreeg, werden gezet, riep men dat de film een nieuw tijdperk in computeranimatie zou inluiden. Toen vier jaar en ontelbare computeruren later het resultaat in de bioscopen belandde bleek echter dat het publiek niet echt zat te wachten op een dergelijk ambitieus project. De tegenvallende opbrengsten (die lang niet hoog genoeg waren om de kosten van 137 miljoen dollar te dekken) leidden tot het opdoeken van Square Pictures, de afsplitsing van Squaresoft die verantwoordelijk was voor de film. De reden voor het falen? Wellicht is het te wijten aan de realistische opzet, cartoonachtige CG-films (Shrek, Toy Story, Monsters Inc.) blijken immers wél erg succesvol. Of misschien speelden het genre en de beperkte doelgroep een rol, science-fiction films worden over het algemeen niet zo goed bezocht als de meer “mainstream”-genres. Maar wat ook de reden is van het floppen van de film, feit blijft dat FF:TSW op technisch gebied een indrukwekkend staaltje werk laat zien. De verbluffende effecten en gedetailleerde CG-omgevingen en -personages (met name Dr. Sid) zullen dan ook bij menig kijker de mond doen openvallen. Desalniettemin valt er ook op het technisch vlak nog het een en ander te verbeteren. Hoe veel moeite men namelijk ook heeft gedaan om realistische personages neer te zetten, de zo nu en dan houterige bewegingen verraden dat we hier wel degelijk met kunstmatige wezens te maken hebben. Ook het overtuigend weergeven van menselijke emoties blijkt moeilijk te vertalen naar het digitale vlak, waardoor het “acteerwerk” van de CG-acteurs niet helemaal uit de verf komt. Vooralsnog lijkt de wereld waarin menselijke acteurs vervangen zullen worden door hun digitale tegenhanger dus nog ver weg, ondanks dat men met Final Fantasy duidelijk een stap in de richting heeft gedaan. Eventuele protesten van het acteursgilde kunnen dus nog even uitblijven. Wat verhaal betreft valt FF:TSW zoals eerder opgemerkt in de categorie science-fiction. Afgezien van het warrige spirituele thema (Gaia-theorie/geesten/fantomen) blijft het plot echter nogal oppervlakkig, en lijken de makers de Japanse invloeden grotendeels verruild te hebben voor Westerse filmclichés. Stereotype karakters als de Barmhartige Soldaat, de Nobele Wetenschapper en de Meedogenloze Militair (die overigens allemaal door bekende namen van stem zijn voorzien) doen precies wat we van ze verwachten en missen de nodige diepgang. Maar toch, ondanks dat de film verhalenderwijs niet helemaal perfect is zal de SF-liefhebber zich waarschijnlijk prima vermaken met Final Fantasy: The Spirits Within. Eigenlijk is alleen het indrukwekkende visuele aspect al reden genoeg om de film op zijn minst één keer te bekijken, of je nu een liefhebber van het genre bent of niet.

Beeldkwaliteit

Final Fantasy: The Spirits Within werd compleet gecreëerd in het digitale domein, zodat de traditionele filmblikken bij de “opnames” in de kast konden blijven. De bioscoopversie van FF:TSW werd uiteraard op film gezet, maar die heeft men niet gebruikt bij het maken van de DVD-transfer. Voor deze anamorfe transfer (die de oorspronkelijke verhouding van 1.85:1 heeft behouden) werden namelijk de oorspronkelijke digitale masters geconverteerd naar high-definition video, waarna deze geschaald werd op de resolutie van het medium DVD. Als gevolg is de kwaliteit van de transfer niet afhankelijk van de eventueel slechte staat van de gebruikte film, en verschijnt het beeld dus precies zoals de makers het voor ogen hadden. En het mag gezegd worden: in het geval van FF:TSW heeft dit proces tot een uitstekende beeldkwaliteit geleid! Om te beginnen is dit een van de scherpste transfers die ik ooit heb mogen aanschouwen; alle kleine details, en die zijn er genoeg, verschijnen nagenoeg perfect op het scherm. Hetzelfde kan gezegd worden van de kleuren, die met een prima verzadiging worden weergegeven. FF:TSW is een vrij donkere film, maar ook alle donkere fragmenten komen in deze transfer prima tot hun recht. Aangezien er totaal geen film bij het productieproces gebruikt is, ontbreken vuil en beschadigingen compleet. Ook afwezig is iedere vorm van artefacting. Uitstekend! Gezien het digitale karakter van de film lijkt het vreemd om enige lichte filmgrain in het beeld te zien, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de grainloze transfer van Shrek. In het geval van FF:TSW is de korreligheid van het beeld echter bewust toegevoegd om het geheel een zo natuurlijk mogelijke uitstraling te geven, iets wat perfect bij de realistische opzet van de film past. De ondertiteling is goed geplaatst en laat zich prima lezen, terwijl de laagwisseling ietsje beter geplaatst had kunnen worden. Dit laatste doet echter geen afbreuk aan de beeldkwaliteit, die dan ook geheel terecht het volle aantal punten krijgt!

Geluidskwaliteit

De prestaties op beeldgebied mogen dan indrukwekkend zijn, ook wat geluid betreft stelt Final Fantasy: The Spirits Within zeker niet teleur. Sterker nog, de aanwezige Dolby Digital 5.1-track (die de hoge bitrate van 448kb/s heeft) is van referentiekwaliteit! Een uitermate heldere klank, prima verstaanbare dialogen en een extreem ruimtelijk geluidsbeeld dragen allen enorm bij aan de geweldige geluidservaring die FF:TSW te bieden heeft. Daarbij worden de surroundkanalen vrijwel continu benut voor onder meer een flink aantal geluidseffecten in split-surround. Het geheel wordt agressief ondersteund door het LFE-kanaal, dat effecten als geweerschoten en explosies extra impact geeft. Maar ook zonder een subwoofer weet het spoor aardig wat laag ten gehore te brengen. Een prima DVD om je geluidsinstallatie te demonstreren!

Extra's

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ik kan me niet herinneren ooit een DVD-uitgave gerecenseerd te hebben die zoveel te bieden heeft als FF:TSW. Het voorop de cover vermelde “2 disc’s met extreem veel extra’s” lijkt dan ook eerder een understatement dan een overdrijving. Hieronder volgt een beschrijving van de vele toevoegingen die het schijfje rijk is. Daarbij is het opmerkelijk dat alle extra’s, dus inclusief alle commentaartracks, Nederlands ondertiteld zijn. Tenzij anders vermeld hebben de toevoegingen een beeldverhouding van 1.78:1 (anamorf) en DD 2.0-geluid.

DISC 1:

De eerste aanvullingen op de film zijn de drie (!) commentaartracks. Zoals vermeld zijn al deze sporen Nederlands ondertiteld. Bij de eerste track is de ondertiteling onmisbaar, aangezien deze compleet Japans gesproken is. We horen namelijk co-director Moto Sakakibara, sequence supervisor Hiroyuki Hayashida, lead artist Tatsuro Maruyama en phantom supervisor Takoo Noguchi. Het is een gezellig maar redelijk informatief audiocommentaar, de vier sprekers hebben hoorbaar veel plezier gehad bij het maken van de film. Ondanks de taalbarrière, en het feit dat de sprekers onmogelijk uit elkaar te houden zijn, een erg vermakelijk commentaar.

De tweede commentaartrack is wat technischer van aard. Daarbij treden Andy Jones (animation director), Tani Kunitake (staging director) en Chris Capp (editor) als sprekers op, die allen aardig wat interessants over hun bijdrage aan FF:TSW te vertellen hebben. Erg informatief en daarom zeker het beluisteren waard.

Op het derde commentaarspoor horen we de geïsoleerde filmmuziek van componist Elliot Goldenthal, gespeeld door het London Symphony Orchestra. De soundtrack zit vol gevoelige en opzwepende orkestmuziek, wat dit audiocommentaar tot een echte aanrader maakt voor de liefhebber van dit soort muziek. Jammer genoeg is het geluid “slechts” DD 2.0 in plaats van DD 5.1. Op de stillere momenten in het spoor geeft Goldenthal informatie over de muziekkeuzes die hij maakte en zijn manier van componeren.

Dit brengt ons bij de zogenaamde Boards/Blasts-versie van FF:TSW, een complete maar iets kortere versie van de film (81 minuten) waarin veel van de CGI-scènes in ruwe vorm verschijnen, gecombineerd met storyboards en conceptschetsen. Op zichzelf al een waardevolle aanvulling op de film, maar daar houdt het niet op. De B/B-versie heeft namelijk zijn eigen optionele commentaartrack gekregen en kan bovendien worden voorzien van “subtitled factoids”, ondertiteling die allerlei weetjes over de film toont (in het Nederlands, zie rechter screenshot). Dit alles maakt deze bijzondere extra tot verplichte kost voor ieder die geïnteresseerd is in de film!

De toevoeging met de titel “Aki’s Photo Shoot” is een compilatie van “foto’s” met daarop Aki in een bikini, in verschillende stadia van ontwikkeling. Voor de liefhebbers, zullen we maar zeggen...

Als afsluiters van de extra’s op de eerste disc vinden we een viertal trailers, namelijk een teasertrailer van Spiderman (1.78:1 niet anamorf, DD 5.1), een trailer van de Japanse animatiefilm Metropolis (1.78:1 niet anamorf, DD 2.0) en uiteraard de teaser- en bioscooptrailer van FF:TSW (beide 1.85:1 anamorf, DD 5.1).

DISC 2:

De eerste attractie op het tweede schijfje is een interessante “Making Of”, die veel informatie biedt over het verhaal en de verschillende computertechnieken achter FF:TSW. Tijdens de documentaire verschijnt op bepaalde momenten een klein schermpje in de linkerhoek van het beeld. Wie vervolgens op “enter” drukt krijgt meer beeldmateriaal of aanvullende informatie over het betreffende onderwerp te zien, vaak met optioneel audiocommentaar. De duur van de documentaire (ongeveer een half uur) lijkt vrij beschaafd, maar wie al het extra materiaal wil bekijken is daar maar liefst 37 aanvullende minuten zoet mee.

De “Character Profiles” bestaan uit korte filmpjes over de zeven belangrijkste karakters uit de film. Hun (fictieve) geschiedenis komt aan bod, alsmede de acteurs die verantwoordelijk zijn voor hun stemmen. In totaal beslaan de profielen een speelduur van 15 minuten.

Een overzicht van drie van de in de film gebruikte voertuigen vinden we onder “Vehicle Scale Comparisons”. Het gaat dan om de Bandit (een jeep), de Black Boa (een vliegend transport) en de Quatro (een verkenningsvoertuig). Van elk voertuig verschijnt een filmpje van ongeveer 1 minuut. Het noemen van zaken als grootte, snelheid en brandstofverbruik geven duidelijk het oog voor detail weer.

Zij die ervan dromen om plaats te mogen nemen achter de montagetafel krijgen bij de “Final Fantasy Shuffler” hun virtuele kans. Deze extra stelt de kijker namelijk in staat om de conferentiekamer-scène opnieuw te monteren. Daarbij krijgt men de beschikking over twaalf verschillende fragmenten, die men naar hartelust aan elkaar mag plakken.

De korte featurette met de titel “Trailer Explorations” toont de teaser-trailer en bioscooptrailer. Beiden worden ingeleid door Jun Aida, de directeur van Square USA, die uitlegt hoe de betreffende trailer tot stand kwam. Het geheel duurt bijna 5 minuten.

Het mysterieus getitelde “The Gray Project” toont een aantal proeven met door de computer gegenereerde karakters en landschappen. De beelden, in totaal zo’n 5 minuten, worden afgespeeld op muziek. Door het gebrek aan commentaar is deze extra echter niet bijzonder informatief.

“More Boards/Blasts” is een twee minuten durende aanvulling op de Boards/Blasts-versie van de film (te vinden op de eerste DVD).

Zoals bij veel films wordt ook bij FF:TSW gebruik gemaakt van zogenaamde “Matte paintings”, handgeschilderde platen die dienst doen als achtergrond. In tegenstelling tot vroeger, toen de schilderijen op glas werden gemaakt, gebeurt dat nu uiteraard digitaal. In de extra “Matte Art Exploration” (1.33:1, DD 2.0) komen we in 6 minuten te weten waar deze techniek in FF:TSW is toegepast.

De “Joke Outtakes” bestaan uit zo’n 2 minuten aan bloopers. Op visueel gebied zijn de fragmenten niet afgewerkt, waardoor bijvoorbeeld textures en achtergronden ontbreken. Desondanks toch grappig om een keer te bekijken.

Vervolgens vinden we onder “Compositing Builds” een circa 8 minuten durende compilatie op muziek, waarin de totstandkoming van bepaalde effecten getoond wordt door deze laag voor laag op te bouwen.

De extra met de titel “Original Opening” laat de oorspronkelijke opening van de film zien (1.78:1 niet anamorf, DD 2.0), die wat meer uitleggerig is dan het huidige begin. Leuk om een keer te bekijken, maar de huidige openingsscène is duidelijk beter.

In de korte featurette “Aki’s Dream” (1.78:1 anamorf, DD 5.1) worden de drie droomscènes uit de film achter elkaar afgespeeld, zonder enige toevoegingen. Voor ieder die de film al gezien heeft is deze extra dus niet bijzonder interessant.

Voor de bezitters van een DVD-Rom-speler in de PC heeft de tweede DVD bovendien nog meer te bieden. Zaken als het complete script, een screensaver, een virtuele tour van Square Pictures en de gebruikelijke weblinks zorgen in dit geval voor een zekere toegevoegde waarde voor PC-bezitters.

Tenslotte is in de mooi uitgevoerde verpakking een dun boekje te vinden met de tracklisting en enkele summiere Nederlandstalige productieinformatie.

Tevens zijn er enkele verborgen extra’s op het schijfje te vinden, zie voor een beschrijving de DVD.nl Easter Egg pagina.

Final Fantasy: The Spirits Within is een volledig door de computer gegenereerde science-fiction-film waarin men gepoogd heeft om fotorealistische menselijke acteurs neer te zetten. Ondanks dat men hierin niet helemaal perfect geslaagd is levert FF:TSW op technisch gebied wel degelijk verbluffende prestaties. Dat het verhaal weinig verrassend is doet er eigenlijk niet toe, want de indrukwekkende visuele factor maakt veel goed. Bij de overgang naar DVD heeft men er alles aan gedaan om de koper waar voor zijn geld te geven. Met zijn perfecte beeld en geluid en overweldigend aantal extra’s (allen Nederlands ondertiteld!) verdient Columbia Tristar alle complimenten voor deze geweldige DVD-release. Het zal dan ook niemand verbazen dat deze prestatie met recht beloond wordt met het predikaat Topper!

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Columbia Tristar Home Video.

Lees meer

• Vorige: Casualties of War (DVD)
• Volgende: Pete Townshend – Music form Lifehouse (DVD)