Queen – A Night At The Opera (The Making of + 30th Anniversary DVD)

30 jaar geleden, op 21 november 1975, kwam de single Bohemian Rhapsody van de Engelse rockgroep Queen in Engeland op de nummer 1 positie en bleef dat gedurende negen aaneengesloten weken. Reden dat EMI het album A Night At The Opera in November 2005 als “30th Anniversary Collector’s Edition” opnieuw uitbracht. Lees hier onze recensie van deze jubileum uitgave nog eens terug.

De dubbel DVD uitgave van PIAS (Play It Again Sam), onderwerp van deze bespreking, bevat dezelfde DVD met de 30-jarig jubileumeditie van A Night At The Opera als de eerdere EMI uitgave. Daar aan toegevoegd is nu een DVD met een uitgebreide The Making Of ‘Classic Albums’ documentaire over dit meest succesvolle en beste album van Queen.

De Engelse rockgroep Queen behoeft feitelijk geen introductie. Met hun derde album Sheer Heart Attack en de hitsingle Killer Queen kwam voor de groep in 1974 het eerste grote succes. De echte doorbraak kwam echter een jaar later toen de groep in 1975 het album A Night At The Opera uitbracht. De daarvan afkomstige hitsingle Bohemian Rhapsody kwam wereldwijd op de nummer 1 positie van alle hitlijsten. Tot op de dag van vandaag worden Bohemian Rhapsody en A Night At The Opera nog steeds gezien als het beste werk van Queen ooit.
In de nieuw opgenomen documentaire uit de serie ‘classic albums’ vertellen Brian May en Roger Taylor hoe belangrijk A Night At The Opera was voor de groep. Want alhoewel ze een succes hadden met Killer Queen, zat de groep op dat moment financieel aan de grond. Opmerkelijker is dan het feit dat ze met A Night At The Opera het duurste popalbum ooit op dat moment hadden gemaakt. Met een album dat alleen maar bestaat uit unieke en ijzersterke nummers is het natuurlijk lastig een nummer te kiezen dat je als single gaat uitbrengen. Brian May vertelt in deze documentaire hoe belangrijk een single is voor de groep, maar ook voor de schrijver van het liedje. Ondanks dat een single een gemiddeld speeltijd van drie minuten mocht hebben, werd Bohemian Rhapsody uiteindelijk de eerste single van dit album. Freddie Mercury was erg onzeker over het succes van Bohemian Rhapsody, mede gezien de lengte van het werk dat met bijna zeven minuten meer dan twee keer zo lang duurde. Maar al duurde het nummer een half uur, het operetteachtige rocknummer werd één van de meest succesvolle hitsingles aller tijden. Van het een op het andere moment kreeg de groep een sterstatus. En Bohemian Rhapsody voert nog immer menig “tophits aller tijden” lijsten aan. In deze The Making Of documentaire is de rustige basgitarist John Deacon de grote afwezige. Brian en Roger leggen uit dat John uit eigen keuze zich teruggetrokken heeft als muzikant en ervoor gekozen heeft om een meer afgezonderd leven te leiden met zijn eigen familie. Deacon staat wel achter de muzikale weg die Brian May en Roger Taylor nu hebben gekozen, waarin zij met Queen doorgegaan zijn.

In de documentaire, die ook op televisie is uitgezonden, wordt in 50 minuten tijd bijna elk nummer van het album kort besproken. De nieuw opgenomen documentaire bevat uiteraard veel historisch beeldmateriaal van Queen uit de jaren ’70. Achter elk nummer zit wel een verhaal. Zo hoor je onder andere welke persoonlijke frustratie en woede Freddie Mercury in het eerste nummer Death on Two Legs (Dedicated to…) bezingt. Hoe Roger Taylor zijn voorliefde voor snelle auto bezingt in I’m In Love With My Car. De rustige en enigszins verlegen John Deacon schreef niet veel nummers voor Queen, maar wat hij schreef was van hoge kwaliteit, getuige Brain May over Deacon’s compositie You’re My Best Friend. De gelijke basis waarop alle leden bijdroegen aan de groep met ieder een duidelijk herkenbare eigen stijl van liedjes en van stem wordt als een van de grote krachten van de groep benoemd. Uniek is uiteraard de meerstemmige achtergrondpartijen, met de stemmen van Brain May, Roger Taylor en Freddie Mercury. In Love Of My Life bezingt Freddie Mercury zijn grote liefde, Mary Austin. Mede producer Roy Thomas Baker komt ook regelmatig aan het woord en laat van verschillende nummers de individuele opgenomen tracks horen. De leden van Queen maakten met A Night At The Opera één van de meest creatieve hoogtepunten van hun muzikale carrière, waarin zij perfectie nastreefden en met de beschikbare technieken tot het uiterste gingen. De geluidstechnicus Mike Stone, die in 2002 is overleden, wordt door Brian en Roger als de grote kunstenaar genoemd als het gaat om de wijze waarop het album is gemixt. Heel duidelijk stond toentertijd op het album “No Synthesizers!”. Hoe de vele bijzondere muziekgeluiden dan werden gerealiseerd komt ook in deze documentaire ter sprake.

De tweede DVD bevat de 30th Anniversary Edition uitgave van het complete studio album. Deze DVD is identiek aan de DVD die onderdeel is van de 30th Anniversary Collector’s Edition CD/DVD uitgave van EMI. Deze DVD bevat het volledig geremasterde studio album in 24 bit ongecomprimeerde stereo kwaliteit en in een unieke DTS 96/24 5.1 surround geluid. Voor het eerst zijn alle nummers voorzien van een ondersteunende video. Bij de twee hitsingles Bohemian Rhapsody en You’re My Best Friend zijn de originele, gerestaureerde videoclips gebruikt. Bij de andere tracks hebben co-producer Simon Lupton en Rhys Thomas, in constante afstemming met Brian May en Roger Taylor, het videomateriaal gezocht uit het vele beschikbare Queen materiaal. Voor meer informatie, zie onze recensie van de 30th Anniversary Collector’s Edition.
Het bijzondere van de nummers op A Night At The Opera is de unieke combinatie van stevige hardrock – Queen is van origine tenslotte een hardrock groep – gecombineerd met zeer fraaie harmonieuze samenzang die haast doet denken aan opera. Het multi vocale en instrumentale karakter van de Queen muziek leent zich uitstekend voor een 5.1 surround weergave. Deze unieke surround mix, die onder persoonlijke supervisie van Brian May is gemaakt, geeft de muziek een geheel nieuwe dimensie, waarbij dankzij de 5.1 weergave de muzikale complexiteit van de liedjes veel opener is en meer instrumentale details laat horen dan in de traditionele stereomix. Al is het na jarenlang de nummers in stereo gehoord te hebben toch wel even wennen. Maar deze 30th Anniversary Edition surround uitgave van het album is volgens Brian May “quite simply the best A Night At The Opera ever produced. I doubt it can ever be bettered”. En daar sluit ik me graag bij aan.

Wat is het verschil tussen de eerdere EMI jubileumuitgave van A Night At The Opera en deze nieuwe uitgave van PIAS? Beide uitgaven hebben de DVD met de in surround geluid geremasterde en van videobeelden voorziene uitvoering van het studioalbum. Het PIAS album heeft daarbij de DVD met de uitgebreide The Making Of documentaire. De EMI uitgave heeft als aanvulling het album op CD en een fraai boekje met het originele artwork van alle songteksten en foto’s. De EMI uitgave is een CD formaat digipack, de PIAS uitgave een transparante duo DVD keepcase. Voor beide uitgaven is iets te zeggen. De twee uitgaven samen vormen eigenlijk hét ultieme document.

Beeldkwaliteit

De documentaire heeft 1.78:1 anamorf beeldkwaliteit. De nieuw opgenomen interviewfragmenten zien er zeer goed uit, met scherp, kleurrijk en gedetailleerd beeld. De in de documentaire gebruikte beelden uit de jaren ’70 hebben wisselende kwaliteit, maar zien er gemiddeld genomen goed uit. Deze beelden hebben vergelijkbare kwaliteit met de videoclips die op de tweede DVD het studio album ondersteunen.
Bij het studioalbum is het beeld 1.33:1 (4x3) standaard beeldformaat. De beide hitsingle hebben de originele videoclip. De gebruikte beelden zijn gerestaureerd, maar verraden zeker hun afkomst. Het merendeel van het materiaal is video uit het midden van de jaren ’70. Het is zichtbaar dat de beelden te lijden hebben gehad onder de tand des tijd. Desalniettemin is de beeldkwaliteit best goed te noemen. Natuurlijk zie je ongerechtigheden als gevolg van de kwaliteit van het bronmateriaal zoals ‘color bleeding’ en ‘cross-colouration’. Ook is aliassing te zien en hebben de beelden in enige mate nog last van beeldruis. Het beeld doet recht aan de al 30 jaar oude Queen nummers. Bij drie liedjes is zwart/wit materiaal gebruikt, dat er ook goed uitziet.
De screenshots bij deze recensie zijn allemaal afkomstig van de documentaire. Voor screenshots van de videobeelden van het studioalbum verwijs ik graag naar onze recensie van de EMI uitgave, die identiek is aan deze DVD.
De documentaire is opgedeeld in 11 chapterstops, waarbij elke besproken song van het album een chapterstop is. Optioneel is de documentaire Nederlands ondertiteld.
De tweede DVD met het studioalbum is verdeeld in 12 chapterstops, dus elke song een track. De gezongen teksten kunnen optioneel als ondertiteling worden getoond.

Geluidskwaliteit

De documentaire heeft gewoon stereogeluid, dat op de DVD staat in Dolby Digital 2.0 (bitrate 448 kb/s) geluidstrack. Een geluidstrack zoals je die bij een documentaire verwacht. Goed te volgen dialogen en muziekfragmenten met een prima klinkend stereogeluid.
Qua geluid is het volledig geremasterde studioalbum natuurlijk het meest interessante onderdeel. We schreven in onze eerder recensie dit over het geluid (enigszins aangepast):
“In deze jubileumset kun je A Night At the Opera in stereo en in 5.1 surround beluisteren.
De stereomix is een nieuw geremasterde mix, waarbij het geluid in het ongecomprimeerde PCM stereoformaat op de DVD staat. Hierbij is een hogere resolutie van 24 bit gebruikt en is de sampling frequentie 48 kHz (kortweg PCM 48/24) en is dientengevolge de bitrate 2304 kb/s. Door de hogere resolutie klinkt de PCM 48/24 toch een tikkeltje fraaier dan de vergelijkbare CD uitgave. Dit uit zich met name in een verfijnder detail in het hoog waardoor dit hoog ook minder scherp klinkt. Soms wordt dit wel eens omschreven als dat het geluid meer analoog klinkt. Hoe het ook zij, ook deze stereotrack klinkt bijzonder fraai. Verschil met de CD zit in de kleine details.
Dan de 5.1 suroundmix, die in DTS 96/24 formaat op de DVD staat. Dit betekent dat de DTS track via een speciaal proces van decodering gebruik maakt van 24 bit resolutie en 96 kHz samplingfrequentie. Hiervoor is een DTS 96/24 decoder nodig, een gewone DTS decoder zal het geluid op ‘slechts’ 48 kHz decoderen. De bitrate van de DTS track is 1504 kb/s, wat uiteraard betekent dat het DTS geluid gecomprimeerd is. De 5.1 surround mix is bijzonder fraai. Alle kanalen worden intensief benut waarbij de verschillende instrumenten en stemmen op creatieve wijze over de verschillende kanalen zijn verdeeld. Wat als extra voordeel heeft dat je nu meer detail in de verschillende muziekpartijen hoort. Door de hoge resolutie is ook hier de detaillering van de muziek erg goed met een goed gedefinieerd hoog dat elk detail in de muziek laat horen. Het laag is op een goede gedoseerd aanwezig waarbij uitstekend gebruik is gemaakt van het LFE-kanaal. Lichte voorkeur heb ik zelf bij de stereotrack, die toch met name in het hoog verfijnder klinkt dan de eveneens zeer fraaie DTS 5.1 surround mix.

Extra's

DVD-1
De eerste DVD met de documentaire heeft breedbeeld fraai geanimeerde menuschermen. Als extra op deze DVD nog acht stukjes die feitelijk onderdeel zijn van de The Making Of documentaire. Het is een beetje jammer dat deze fragmenten, met een totale speelduur van 49 minuten, niet naadloos in de documentaire tussengevoegd kunnen worden. Nu kun je deze acht documentaire fragmenten los bekijken of aaneengesloten met de Play All optie. Geluid is nu Dolby Digital 2.0 (bitrate 192 kb/s).

How The Album Got Its Name (2 min)
Waarin de Queen leden op bezoek gaan bij Groucho Marx.

’39 – Brian May (3 min)
Een nieuwe opname van Brian May die dit nummer met gitaarbegeleiding zingt tijdens het interview.

Half A Sonic Volcano (4½ min)
Over het specifieke Queen geluid, waaraan ieder Queen lid zijn eigen bijdrage heeft.

Sweet Lady – Hyde Park 1976 (6 min)
Het stevige rocknummer van Brian May, hier in de live uitvoering tijdens het beroemde vrij toegankelijke Hyde Park concert in 1976.

The Prophet’s Song (11½ min)
Waarin uitgebreid wordt stilgestaan bij de vertragingstechnieken die zijn gebruikt voor de middengedeelte van dit bijzondere werk.

Love Of My Life – Brian and Freddie (4 min)
Brian May zingt sinds de dood van Freddie Mercury dit nummer tijdens ieder concert als een eerbetoon aan Freddie. Je ziet ook een live fragment met Freddie Mercury die het nummer zingt tijdens het Wembley Stadium concert in 1986.

Bohemian Rhapsody (13 min)
Waarin Brian May uitlegt dat stijlen van dit nummer al te horen waren op het voorgaande Sheer Heart Attack album.

God Save The Queen (5 min)
Queen’s uitvoering van het Engelse volkslied, waarmee zij steevast elk concert afsloten.

DVD-2
De tweede DVD heeft fraai vormgegeven geanimeerde menuschermen gebaseerd op het logo van Queen. Het studioalbum is naast videobeelden ook voorzien van een optioneel te beluisteren audiocommentaar. Dit audiocommentaar is een mix van nieuw ingesproken toelichtingen van Brian May en Roger Taylor gecombineerd met authentiek materiaal. Het authentieke materiaal is voornamelijk de stem van Freddie Mercury, die samen met de groepsleden de nummers bediscussieert of toelichting geeft op aspecten van de nummers. Alles bij elkaar een zeer interessant commentaar. Je hoort op een lager volume uiteraard de Queen nummers. Het audiocommentaar is in Dolby Digital 2.0 formaat (bitrate 192 kb/s) en is optioneel voorzien van diverse ondertitelingen, waaronder Nederlands.

De duo DVD transparante keepcase is voorzien van een fraaie kartonnen slipcase, met dezelfde licht glanzende opdruk als op de cover.

In 1975 scoorde Queen hun grootste hit met de hitsingle Bohemian Rhapsody afkomstig van het album A Night At The Opera. Op 21 november 1975, kwam de single in Engeland op de nummer 1 positie en bleef dat gedurende negen aaneengesloten weken. In november 2005 bracht EMI het studioalbum A Night At The Opera als een “30th Anniversary Collector’s Edition” uit.
PIAS brengt onder de noemer ‘classic albums’ dit klassieke album van Queen nu uit aangevuld met een interessante The Making Of documentaire. De PIAS uitgave van Queen’s meesterwerk bevat dezelfde DVD als de EMI uitgave, waarop staat het studioalbum in geremasterde vorm staat in DTS 96/24 5.1 surround geluid en in 24 bits ongecomprimeerde PCM stereokwaliteit. Naast videobeelden is het album ook voorzien van een begeleidend audiocommentaar op de DVD. De bijna 50 minuten durende nieuw opgenomen documentaire vertelt over de ontstaansgeschiedenis van dit album, met als extra nog eens bijna 50 minuten materiaal dat oorspronkelijk onderdeel is van de documentaire.
Is deze uitgave dan de ultieme Queen A Night At The Opera uitgave? Bijna, eigenlijk vormen de beide uitgaven van EMI en PIAS samen pas hét ultieme document.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door PIAS.

Lees meer

• Vorige: Truman Show, The (SE) (DVD)
• Volgende: Come Drink With Me (DVD)