Neujahrskonzert - New Year’s Concert 2006

Op nieuwjaarsdag 2006 debuteerde dirigent Mariss Jasons met het Nieuwjaarsconcert vanuit Wenen. Traditiegetrouw opent een internationaal vermaarde dirigent samen met de Wiener Philharmoniker daarmee het nieuwe jaar. Traditiegetrouw wordt dit concert in een Eurovisie televisie-uitzending in meerdere Europese landen rechtstreeks uitgezonden. In Nederland wordt dit concert uitgezonden door de NOS, waarbij Joop van Zijl al jaren het begeleidende commentaar verzorgd. Elk jaar kijken en luisteren gemiddeld 1 miljoen Nederlanders, als traditionele invulling van de nieuwjaarsdag, naar het Nieuwjaarsconcert op televisie.
Traditie staat hoog in het vaandel in het Oostenrijkse Wenen. Dit betekent dat al decennia lang weinig is veranderd aan de opzet van dit concert. Maar dit jaar toch wat bijzonderheden. Ten eerste natuurlijk dirigent Mariss Jansons, die dit jaar voor het eerst dit prestigieuze concert dirigeerde. Uiteraard staan weer bekende walsen, polka’s en marsen van Johan Strauss Sr. en de gebroeders Johann Strauss Jr. en Josef Strauss op het programma. Maar Mariss Jansons heeft aan het programma ook de nodige onbekende of nauwelijks gespeelde werken toegevoegd. Uit een collectie van meer dan 800 werken heeft hij een interessante selectie gemaakt. Zes nieuwe, nog nooit eerder gespeelde werken werden ten gehore gebracht. Zo opent Mariss Jansons het concert met “Auf’s Korn!”, een onbekende mars van Johann Strauss Jr. En halverwege het concert de polka genaamd “Telephon” van Eduard Strauss, waarbij Jansonss uiteraard een klein grapje uithaalt.
Het is ook traditie dat het concert wordt besloten met twee toegiften, de bekende wals “An der schönen, blauen Donau” van Johann Strauss Jr. en de minstens zo bekende “Radetzky-Marsch” van vader Johann Strauss Sr.

Op de hier besproken DVD staat de live registratie van het Nieuwjaarsconcert 2006 in een zgn. director’s cut van regisseur Brian Large. Dit betekent dat de muziek weliswaar hetzelfde is als bij de televisie-uitzending, maar dat Brian Large in de regie van de beelden wat aanpassingen heeft gedaan. Er is nog een aspect anders dan bij de televisie-uitzending. Bij sommige nummers krijg je op televisie beelden van balletdansers te zien. Op de DVD heb je keuze, door middel van de angle toets, of je het orkest of deze balletbeelden wilt zien. Zie ook onder extra’s.

Het jaar 2006 staat ook in het teken van de 250ste geboortedag van Wolfgang Amadeus Mozart. Uiteraard mag op het Nieuwjaarsconcert dat dit bijzondere jaar opent, een werk van Mozart niet ontbreken. Gespeeld werd de Overture uit “Le Nozze di Figaro”. Het was de tweede keer dat op het Nieuwjaarsconcert een werk van Mozart werd gespeeld. Ter gelegenheid van dit Mozart jaar stond ook de wals “Die Mozartisten” van Joseph Lanner op het programma.

Dirigent Mariss Jansons is voor Nederland geen onbekende. Sinds 2004 is hij de chef-dirigent van ons eigen vermaarde Koninklijk Concertgebouworkest. Jansons, geboren in Letland, heeft internationaal al vele onderscheidingen gekregen. Vooral met het Oslo Philharmonic Orchestra, waar hij 20 jaar de chef dirigent van is geweest, heeft hij grote successen geboekt.
Zoals gezegd, de leden van de Wiener Philharmoniker kiezen voor het Nieuwjaarsconcert hun dirigent uit. Dat zij dit jaar gekozen hebben voor Jansons is voor hem een belangrijke erkenning als dirigent. Komende jaren zullen onder andere Zubin Mehta en Valerie Gergiev als dirigent van het Nieuwjaarsconcert hun opwachting maken.

Beeldkwaliteit

De opname is een registratie bedoeld voor televisie en is in 1.78:1 breedbeeldformaat vastgelegd. Het beeld is anamorf op de DVD gezet.
Deze DVD is een internationale uitgave (alle regio’s), waarbij Universal Music ervoor kiest het NTSC als beeldsysteem te gebruiken. Let er dus op dat je installatie NTSC beeld weer kan geven! Wel jammer natuurlijk, omdat de uitzending op televisie wel gewoon in het PAL formaat (dat meer beeldlijnen heeft) was.
De beeldkwaliteit van deze televisieregistratie is zeer goed. Het concert is in High Definition kwaliteit opgenomen en via satelliet ook in dit hoge kwaliteitsformaat uitgezonden. Weliswaar is voor deze DVD release het beeld in resolutie teruggebracht, maar desondanks blijft de kwaliteit van deze registratie zeer hoog. Het beeld geeft de kleurenpracht van de Weense ‘Musikvereinssaal’ met alle nuanceringen mooi weer. De kleuren zijn goed verzadigd en ogen erg natuurlijk. De scherpte en de detaillering van het beeld zijn zeer goed, al had een PAL release hier duidelijk nog een schepje bovenop gedaan. Als gevolg van het lager aantal beeldlijnen zie je wel af en toe aliasing en is er sprake van enige onscherpte bij langzame camerabewegingen. Het beeld is verder vrij van ongerechtigheden.
Het concert is verdeeld in 25 chapterstops, dus ieder gespeeld werk een aparte chapter. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

Waar het vooral om draait is natuurlijk de muziek. Hierbij heb je keuze uit drie mogelijkheden: DTS5.1 (bitrate 754 kb/s), Dolby Digital 5.1 (bitrate 448 Kb/s) en een ongecomprimeerde PCM stereo track (bitrate 1536 Kb/s). Standaard speelt de DVD de PCM stereo track af.
De PCM stereo track klinkt natuurlijk zeer goed en is vergelijkbaar met de kwaliteit van de ook uitgebrachte 2-CD uitgave. De opname heeft een prima stereobeeld met een prima detaillering van de instrumenten en de stemmen. De ruimtelijkheid en diepte in de opname is zeer mooi.
Zowel de DTS als de DD track geven de muziek in surround geluid weer. Het concert is ook zodanig opgenomen. Het merendeel van de microfoons hangt boven het orkest, maar achter de dirigent boven de voorste rijen publiek hangen ook enkele microfoons.
De nadruk van de muziek blijft gewoon op de frontkanalen. Voor de weergave van de muziek wordt ook de centerspeaker gebruikt, waarbij de muziek dus verdeeld over de drie voorste speakers wordt weergegeven. De achterspeakers geven de muziek enige ruimtelijkheid, wat de illusie geeft van weergave van de ambiance van de zaal. Alhoewel de beide surroundtracks ook een LFE kanaal hebben, wordt deze niet gebruikt. Het laag, wat bij orkestwerk niet zo extreem diep doorgaat als bij films, is meer dan voldoende.
De Dolby Digital track geeft de muziek weliswaar ruitemlijk weer, maar bij deze track klinkt het geluidsbeeld enigszins ‘wollig’ en mist het fijne detail. De DTS track klinkt beter dan de DD track. Hier een fraaie ruimtelijk weergave met goed detail en ook heldere weergave van het hoog. De PCM stereo is de beste van de drie en heeft duidelijk meer detail en geeft op deze wijze ook diepte aan het geluid.

Extra's

De DVD heeft statische menuschermen zonder achtergrondmuziek. De extra’s op deze DVD zijn beelden die tijdens de televisieregistratie zijn gebruikt, als afwisseling op de beelden van het orkest. Alle extra’s zijn in 1.78:1 anamorf NTSC breedbeeld formaat. De twee filmpjes hebben net als het concert PCM stereo, DD5.1 en DTS5.1 geluid. De toespraak en het pauzeprogramma hebben beide alleen DD2.0 stereo geluid.

’Multi Angle’
Bij de start van het concert heb je keuze uit Musikverein concert only en Concert with inserted film sequences. Oftewel, er wordt gebruikt gemaakt van de multi angle optie. Bij twee muziekstukken zijn anderen beelden (natuur en kristalkunst) als tweede beeldhoek toegevoegd. Je kunt de beeldhoek ook wisselen met de afstandsbediening of kiezen bij de tracklisting.

Neue Pizzicato-Polka (3½ min)
Het gefilmde ballet op de muziek Johann Strauss Jr.

Du und Du (7 min)
Traditionele bereiding van de Wiener Apfelstrudel op muziek van Joseph Hellmsberger

Mozart 06 (23½ min)
Tijdens de pauze werd op de televisie een korte documentaire over Wolfgang Amadeus Mozart getoond, met daarbij natuurlijk veel aandacht voor het Mozart Huis dat in Wenen staat.

Trailer: Karlos Kleiber – The Legend (8 min)
Enkele concertfragmenten van deze bijzondere dirigent.

Trailer: Mozart on Deutsche Grammophon (4½ min)
Reclame voor andere Mozart uitgaven van DG.

Catalogue
Met een overzicht van andere DG uitgaven.

Bij de DVD zit nog een 18 pagina’s tellend boekje met een schrijven van Wiener Philharmoniker voorzitter Clemens Hellsberg over het concert (in Duits, Engels en Frans), een tracklisting en een overzicht van alle betrokkenen bij de registratie van het concert.

Neujahrskonzert – New Year’s Concert 2006 is de televisieregistratie van het traditionele nieuwjaarsconcert uit Wenen. Ieder jaar spelen de Wiener Philharmoniker vanuit de Musikvereinssaal in Wenen walsen en polka’s van de Strauss familie. En ieder jaar nodigen zij een vooraanstaand dirigent uit het concert te leiden. Dit jaar maakte dirigent Mariss Jansons, chef dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest, zijn debuut met de directie van dit internationaal vermaarde concert.
Op deze DVD staat een iets andere beeldregistratie dan op 1 januari door de NOS is uitgezonden.
Het concert is door Deutsche Grammophon, onderdeel van de Universal Music Company, fraai op DVD gezet. De kwaliteit van het breedbeeld is zeer goed, al is het jammer dat het beeld NTSC formaat is. Let er dus op dat je installatie NTSC beeld weer kan geven!
De geluidskwaliteit is met een ongecomprimeerde PCM track en zowel een DD5.1 als een DTS5.1 surround track prima in orde. De extra’s op deze DVD zijn beelden die tijdens de televisieregistratie zijn gebruikt, als afwisseling op de beelden van het orkest.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Universal Music.

Lees meer

• Vorige: Hellboy (DC Giftset) (DVD)
• Volgende: Tokyo Drifter / Tôkyô Nagaremono (DVD)